Κάθε χρόνο, η τελευταία μέρα του συνεδρίου των Εργατικών είναι αφιερωμένη στο διάγγελμα του εκάστοτε αρχηγού, σημαντικό γεγονός τόσο για το ίδιο το κόμμα, όσο και για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, μιας και σηματοδοτεί τον γενικότερο προσανατολισμό του κόμματος και την τοποθέτηση του στην εκάστοτε συγκυρία. Ιδιαίτερα αυτή τη χρονιά, το ενδιαφέρον ήταν αυξημένο, αφού ήταν και η πρώτη φορά, λόγω της πανδημίας, που ο Κιρ Στάρμερ θα απευθυνόταν στο κόμμα από τότε που ανέλαβε τα ηνία. Όπως ήταν αναμενόμενο, μια πρώτη ανάλυση επιβεβαιώνει τη στροφή προς το Κέντρο και την οριστική απομάκρυνση από το κορμπινικό κληροδότημα. Οι αναφορές, άμεσες και έμμεσες, στον σοσιαλισμό και σε ανάλογες νομοθετικές δεσμεύσεις αντικαταστάθηκαν με έναν πιο κεντρώο λόγο, που επικεντρωνόταν στην αξιοπρέπεια του κόσμου της εργασία, την οικογένεια και την ισότητα.
Συνέπραττε, επίσης, στο να δώσει ο Στάρμερ ένα ανθρώπινο πρόσωπο στην ηγεσία του, να εξηγήσει ποιος είναι ο ίδιος και ποια είναι τα ιδανικά του. Μίλησε για την οικογένεια του, τον αγώνα της μητέρας του, νοσοκόμας που υπέφερε από μακροχρόνια πάθηση, και του πατερά του, εργαλειοποιού. Με αυτόν τον τρόπο ο Στάρμερ τοποθετήθηκε κοντά στον εργαζόμενο, φλέρταρε με τις εκλογικές περιφέρειες των παραδοσιακών ψηφοφόρων του κόμματος και επιχείρησε να απομακρυνθεί από την εικόνα του απροσίτου διευθυντή της Εισαγγελίας, αξίωμα που του έδωσε και τον τίτλο του «Σερ». Πάρα τη μεγάλη διάρκεια της ομιλίας, ο Στάρμερ στάθηκε στο ύψος της περίστασης, διαχειρίστηκε με αξιοπρέπεια το γιουχάρισμα από μερίδα του συνεδρίου και παρά την έλλειψη ενός σοσιαλιστικού και ριζοσπαστικού οράματος ανάλογο του προκατόχου του, Τζέρεμι Κόρμπιν, κατάφερε να δημιουργήσει την εντύπωση ενός «σοβαρού» (δηλαδή κεντρώου) κόμματος. Ενός κόμματος που δεν έχει πια σχέση με τον ριζοσπαστισμό, ετοίμου να κερδίσει τις επόμενες εκλογές (κάτι που θα αποδειχτεί μάλλον δύσκολο).
Οι απόρροιες του Μπρέξιτ και της πανδημίας
Πίσω από αυτή την παράσταση, όμως, υπάρχουν δύο σημαντικοί παράμετροι, που δεν συνάδουν με τον κεντρώο προσανατολισμό του Στάρμερ και που υποστηρίζει ένα μεγάλο τμήμα του κόμματος (συμπεριλαμβανομένης και της δεξιάς πτέρυγας). Η πρώτη έχει σχέση με την αξιολόγηση της συγκεκριμένης συγκυρίας.
Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει μια σειρά κρίσεων (απόρροια τόσο της πανδημίας, όσο και του Μπρέξιτ) και ο χειμώνας που έρχεται (όπως και τα επόμενα χρονιά) προβλέπεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολος. Την βδομάδα του συνεδρίου στα κανάλια κυριαρχούσαν εικόνες από τις ατελείωτες ουρές στα βενζινάδικα και τον πανικό που δημιούργησε η έλλειψη καυσίμων. Σε μια χώρα που είναι σύνηθες να ζει κανείς και να εργάζεται σε διαφορετικές πόλεις, με αποτέλεσμα η καθημερινή μετακίνηση μίας και δύο ωρών να είναι κανόνας, το χάος που δημιουργήθηκε ήταν πρωτοφανές. Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας δεν κατάφεραν να φτάσουν στη δουλειά τους, ευάλωτες ομάδες που έχουν ανάγκη από καθημερινή φροντίδα έμειναν στο έλεος της τύχης τους. Η δεξιά κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον αποφεύγει να αποδεχτεί ότι τώρα διαφαίνονται οι επιπτώσεις του Μπρέξιτ, αλλά οι ελλείψεις όχι μόνο καυσίμων, αλλά και άλλων προϊόντων, όπως και του εργατικού δυναμικού, δεν αφήνουν αμφιβολίες. Στην ομιλία του ο Στάρμερ επεσήμανε ότι η κυβέρνηση του Τζόνσον δεν είχε άλλο σχέδιο πέρα από την αποχώρηση και διαβεβαίωσε ότι μια κυβέρνηση των Εργατικών θα βρει τρόπο να διαχειριστεί το Μπρέξιτ. Με ποιο τρόπο θα επιτευχθεί αυτό, δεν είναι σαφές, καθώς και η καλύτερη διαχείριση προϋποθέτει τουλάχιστον την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ.
Πιο πίσω και από τη δεξιά κυβέρνηση
Οι δυσκολίες για τους πολίτες δεν σταματούν εκεί. Τον τελευταίο χρόνο οι τιμές του φυσικού αεριού έχουν τετραπλασιαστεί, με αποτέλεσμα δώδεκα από τις μικρότερες εταιρείες παροχής να έχουν κλείσει. Περίπου δύο εκατομμύρια λογαριασμοί πελατών έχουν μεταφερθεί σε άλλες εταιρείες και αυτή η μεταβίβαση θα αυξήσει κατά πολύ τον μηνιαίο λογαριασμό τους. Και ενώ η δεξιά κυβέρνηση εξετάζει την προσωρινή κρατικοποίηση των εταιρειών που καταρρέουν, για να σταματήσει την αύξηση των τιμών (όπως έγινε τελευταία και με την σιδηροδρομική γραμμή Southeastern, που πέρασε σε προσωρινό έλεγχο της κυβέρνησης), ο Στάρμερ όχι μόνο δεν μίλησε για κρατικοποιήσεις στο συνέδριο, αλλά απέρριψε την ιδέα σε συνεντεύξεις.
Και φυσικά να μην ξεχνάμε ότι τo πρόγραμμα επιδότησης μέρους του μισθού των εργαζομένων για να μην απολυθούν λόγω της πανδημίας σταματάει, αφήνοντας ένα εκατομμύριο κόσμο στην τύχη του, ενώ οι τιμές των προϊόντων εκτινάσσονται με την επικείμενη αύξηση του ηλεκτρικού ρεύματος. Αν κάτω από τέτοιες συνθήκες, συνθήκες που παρακαλάνε για μια άλλη (σοσιαλιστική) στρατηγική, ο Στάρμερ αρνείται να τις θέσει επί τάπητος, τότε η πιθανότητα να πείσει το εκλογικό σώμα είναι μικρή.
Το αίτημα για ριζοσπαστική κατεύθυνση
Και αυτή η παρατήρηση μάς φέρνει στη δεύτερη παράμετρο που προαναφέρθηκε: αν όχι το εκλογικό σώμα, τουλάχιστον τα μέλη του κόμματος υποστηρίζουν μια πιο ριζοσπαστική κατεύθυνση και αυτό αφορά το σύνολο και όχι μόνο την αριστερή πτέρυγα. Στο συνέδριο οι αντιπρόσωποι των τοπικών οργανώσεων και των συνδικάτων ψήφισαν μια σειρά προτάσεων που, αν και δεν είναι δεσμευτικές για την ηγεσία, ήταν πολύ πιο ριζοσπαστικές από τη γραμμή του Στάρμερ. Όπως την αύξηση του κατώτατου μισθού σε δεκαπέντε λίρες την ώρα (τώρα είναι 8.91), τη μετάβαση των εταιρειών ενέργειας σε δημόσιες και ενναλακτικές μορφές ιδιοκτησίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής και περιαυτολογικής κρίσης, κυρώσεις κατά του Ισραήλ για την πολιτική του «απαρτχάιντ» ενάντια των Παλαιστινίων και άλλες. Βέβαια, συχνά η βάση του κόμματος ψηφίζει προτάσεις που η ηγεσία δεν είναι διατεθειμένη να αγκαλιάσει. Το ίδιο έγινε και την περίοδο Κόρμπιν, όταν το συνέδριο ψήφισε υπέρ την ελεύθερης μετακίνησης, που η ηγετική ομάδα απέρριψε.
Όμως από πλευράς ηγεσίας, το φετινό παρασκήνιο του συνεδρίου καταναλώθηκε στην προσπάθεια του αποκλεισμού όχι μόνο της αριστερής πτέρυγας, αλλά και κάθε πρότασης που, ενώ ήταν απόλυτα ρεαλιστική δεδομένης της συγκυρίας, φάνταζε ριζοσπαστική στην ηγετική ομάδα και τον εκλογικό μηχανισμό. Για παράδειγμα, η ηγεσία πρότεινε σε αυτό το συνέδριο την επιστροφή στο παλαιότερο σύστημα εκλογής αρχηγού, όπου τα μέλη είχαν μόνο το 1/3 των ψήφων. Αν και η αντίσταση της βάσης κατάφερε να σταματήσει την πρόταση που θα έβαζε τέλος σε μια μελλοντική εκλογή αριστερού υποψηφίου, η αύξηση του αριθμού βουλευτών που χρειάζεται τώρα για μια τέτοια υποψηφιότητα, είναι καταδικαστική για την αριστερή πτέρυγα.