Το δάσος Βαλανιδορράχης στο νομό Πρεβέζης, του δήμου Πάργας (τέως Φαναρίου), έχει περιέλθει στο ελληνικό Δημόσιο «δικαιώματι πολέμου», από την απελευθέρωση της Ηπείρου το 1913. Παρ’ όλα αυτά, μετά από έναν αιώνα, φέρονται ως επιδικασμένα περίπου 2.000 στρέμματα δάσους σε ιδιώτες.
Όμως, το δάσος απαλλοτριώνεται και αποζημιώνεται από την Επιτροπή Απαλλοτριώσεων Πρέβεζας με την απόφασή της 12/1927, «εις ομολογίας απαλλοτριώσεως πρόσθετος αποζημίωσις εκ δρχ 70.968 εις τέως ιδιοκτήτας …» τον Ιούλιο του 1927, κατόπιν παραπλανητικής διεκδίκησης δυο Οθωμανών μπέηδων του Μαργαριτίου, τον Ιανουάριο του ίδιου έτους. Οι μπέηδες, το 1931, «πωλούν» στους προγόνους των σημερινών διεκδικητών την ήδη δημόσια γη. Και ενώ η προγενέστερη απόφαση του Ιανουαρίου του 1927 αναφέρεται σε 750 στρέμματα δάσους, η «αγοραπωλησία» του 1931 αναφέρεται –κατά τρόπο αναληθή– σε 2.000 στρέμματα, εν γνώσει των «αγοραστών».
Ωστόσο, η ιστορική αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν Οθωμανοί στην Ελλάδα το 1931. Μήπως η αβελτηρία των αρμόδιων αρχών σήμερα οδηγεί σε σκοτεινούς ιστορικούς ατραπούς; Και ποιος εν τέλει θα υπερασπιστεί το αυτονόητο, όταν η πάγια τακτική είναι να επιρρίπτονται οι ευθύνες από τη μια υπηρεσία στην άλλη;
Και συγκεκριμένα: με ποια στοιχεία το δασαρχείο Πρέβεζας «βεβαίωσε» ιδιοκτησιακά δικαιώματα στους ιδιώτες – καταπατητές; Γιατί ανέχτηκε την επιπλέον καταπάτηση 187 στρεμμάτων από το διπλανό δάσος Λούτσας; Γιατί ενέκρινε τη «Μελέτη χώρου δασικής αναψυχής» χωρίς καμία περιβαλλοντολογική μελέτη; Γιατί ο σημερινός δασάρχης κ. Κορμετνζάς αρνήθηκε να δώσει τα σχετικά έγγραφα που ζητούσαν οι πολίτες της περιοχής;
Επιπλέον, με ποια στοιχεία η διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της περιφερειακής ενότητας Πρέβεζας της περιφέρειας Ηπείρου και η αποκεντρωμένη διοίκηση Ηπείρου, με υπογραφή του συντονιστή της Βασίλειου Μιχελάκη, ενέκριναν την απαλλαγή από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης της ανωτέρω «μελέτης» των καταπατητών, όταν η ίδια η υπηρεσία σημειώνει στο έγγραφό της ότι «δεν εξετάζει το ισχύον ιδιοκτησιακό καθεστώς;». Υπογραμμίζεται ότι ο αρμόδιος Διαχειριστικός Φορέας Αχέροντα – Καλαμά, με έγγραφό του, έχει γνωμοδοτήσει αρνητικά.
Οι πολίτες – κάτοικοι της περιοχής, αντιλαμβανόμενοι τη θεσμική εξαχρείωση, έχουν αναλάβει ενεργό ρόλο για την υπεράσπιση του τόπου τους, συγκροτώντας την Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου. Αναζήτησαν τον τίτλο, τον οποίο οι ιδιώτες δήλωσαν στο δικαστήριο ότι «έχασαν», στη μόνη αρμόδια αρχή που μπορεί να τον πιστοποιήσει, δηλαδή στη γενική διεύθυνση Κτηματολογίου και Υποθηκοφυλακείων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Χωροταξίας…. της Τουρκίας, η οποία βεβαιώνει με επίσημο έγγραφό της ότι ο «χαμένος» τίτλος που επικαλούνται οι ιδιώτες δεν υπάρχει. Οι δυο Οθωμανοί μπέηδες που «πούλησαν» το δάσος της Βαλανιδορράχης, δεν κατείχαν καμία ιδιοκτησία στη Βαλανιδορράχη.
Η Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου έχει αποστείλει υπόμνημα μαζί με το νέο αδιάσειστο στοιχείο στον πρωθυπουργό, τα αρμόδια υπουργεία, το νομικό συμβούλιο του κράτους (ΝΣΚ) και την κτηματική εταιρεία του Δημοσίου, ζητώντας αναψηλάφηση της δίκης, με την οποία οι καταπατητές «νομιμοποίησαν» δικαιώματα επί του δάσους.
Νομική λύση, υπάρχει. Το δημόσιο, με αγωγή αποζημίωσης λόγω απάτης του δικαστηρίου αναφορικά με τον τίτλο ιδιοκτησίας, μπορεί και πρέπει να ανακτήσει το δάσος της Βαλανιδορράχης.
Το ΝΣΚ Ιωαννίνων, στο οποίο βρίσκεται αυτή την ώρα το θέμα της αναψηλάφησης, οφείλει να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του δημοσίου και της τοπικής κοινωνίας. Η προηγούμενη λαθεμένη στάση του δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για ακόμη ένα «λάθος». Και, προφανώς, η υπόθεση δεν μπορεί να ανατεθεί και πάλι σε εκείνον που την έχασε σε προηγούμενη δίκη.
Η κυβέρνηση οφείλει να επιδείξει την αναγκαία πολιτική βούληση, κατοχυρώνοντας το δημόσιο χαρακτήρα του δάσους τόσο με διοικητικές, όσο και με νομοθετικές πρωτοβουλίες, εάν απαιτηθεί.
Είναι οξύμωρο η κοινωνία να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση της δημόσιας περιουσίας και όχι οι από το σύνταγμα και τους νόμους εντεταλμένοι φορείς της πολιτείας. Το δάσος της Βαλανιδορράχης και οι παραλίες του αποτελούν φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, μη εμπορεύσιμη, εναρμονισμένη με την ιστορία, την παράδοση και τον κοινωνικό βηματισμό της ευρύτερης περιοχής του Φαναρίου Πρέβεζας. Άλλωστε, μόνον οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να ορίσουν τι είναι «κοινό», δηλαδή κοινωνικό αγαθό άξιο προστασίας. Τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο, τον έχει η κοινωνία…