Βασίλης Παπαθεοδώρου «Με ταχύτητα, με δύναμη, με πάθος», εκδόσεις Καστανιώτη, 2021
Ολυμπιακοί αγώνες στο Βερολίνο, εν έτει 1936, κι ο φασισμός, αυτή η επάρατη νόσος, ολοένα κερδίζει έδαφος. Σημαίες με σβάστικα, κουστωδίες από υψηλόβαθμους ναζί, κι ο ίδιος ο Χίτλερ, προμηνύουν νίκες για τους Γερμανούς αθλητές. Ο Τζέσε Όουνς, ο μαύρος Αμερικανός αθλητής, «που ο σωματότυπός του προερχόταν από τους πρωτόγονους της ζούγκλας», οπότε κατά τον Χίτλερ δεν θα ’πρεπε να αγωνίζεται, με τους πολιτισμένους λευκούς, κερδίζει χρυσό μετάλλιο, αφήνοντας το ασημένιο στον Γερμανό Λουτζ Λονγκ, στο άλμα εις μήκος. Μια ισχυρή φιλία αρχίζει...
Ολυμπιακοί αγώνες στο Ρίο ντε Τζανέιρο, εν έτει 2016, οικονομική και προσφυγική κρίση στο απόγειο. Δύο αθλήτριες, η Νίκι Χάμπλιν από τη Νέα Ζηλανδία κι η Άμπι Ντ’ Αγκοστίνο από τις ΗΠΑ «δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι οι δυο τους θα αποτελούσαν σε λίγα λεπτά παράδειγμα προς μίμηση». «Ο συναγωνισμός στα 5.000 μέτρα γυναικών ήταν μεγάλος (…) και δεν θα ήταν μεγάλη έκπληξη για κανέναν αν τελικά βρίσκονταν εκτός τελικού». Προετοιμασίες, όνειρα, το βάρος μιας εθνικής υπερηφάνειας, θα πάνε περίπατο; Όχι, όταν ένα χέρι σου προσφέρεται για να σηκωθείς. «Σήκω, συνεχίζουμε. Δεν χάθηκε τίποτα».
Ο Βασίλης Παπαθεοδώρου έγραψε 20 ιστορίες από τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αγαπητός και γνώριμος στους αναγνώστες για την ευαισθησία που προσεγγίζει κοινωνικά θέματα σε παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας βιβλία, τον συναντάμε σε ένα βιβλίο γνώσεων περί αθλητισμού στην πιο δοξασμένη του στιγμή.
Ακόμη κι αν η σχέση σου με τον αθλητισμό είναι το περπάτημα μέχρι το πλησιέστερο σουβλατζίδικο, θα διαβάσεις το βιβλίο απνευστί. Ανταγωνισμοί αθέμιτοι, πάθος για μετάλλια και χρήμα, δεν αγγίζουν τους/τις αθλητές/τριες παραδείγματα ήθους και αγωνιστικότητας «με τη δουλειά τους, τον ιδρώτα τους, τα όνειρά τους». Κατάλαβαν νωρίς πως όταν ένα μετάλλιο δεν αλλάζει τον άδικο τούτο κόσμο, δεκάρα δεν αξίζει. Αθλήτριες/τες και ακτιβιστές/στριες συνάμα, που πέθαναν μόνες/οι μα ασυμβίβαστα πιστοί στα ιδανικά τους, στα ανθρώπινα δικαιώματα της ισότητας και της ελευθερίας. Αυτοί/ες είναι «παράδειγμα ζωής» και όχι όσοι/ες διαθέτουν τετρακέφαλους και κοιλιακούς.
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό, με νοσταλγική αύρα, πλαισιώνει τα κείμενα και δίνει ντοκιμαντερίστικη μορφή σε υψηλής λογοτεχνικής αξίας ιστορίες, δίχως περιττούς λυρισμούς και γλυκερούς συναισθηματισμούς. Χρήσιμο πολύ και το ιστορικό χρονολόγιο.
Simone Frasca, Sara Marconi «Οι μυθικοί έξι, Το νησί της Κίρκης», εκδόσεις Σαββάλας, 2016
Καλοκαιράκι, και το παράξενα χαριτωμένο παρεάκι μας με μια βαρκούλα ταξιδεύει σε νησί. Σ’ ένα νησί αλλιώτικο απ’ τ’ άλλα, όπως και το παρεάκι άλλωστε που διαθέτει υπερφυσικές δυνάμεις, μιας και τα μέλη του είναι απόγονοι των θεών του Ολύμπου. Με το ένα χέρι σταματά επικίνδυνα αυτοκίνητα ο Άρης, δράκους εμφανίζει στο πάρκινγκ του σούπερ μάρκετ η Αθηνά, αντικείμενα αρπάζουν τα ανυπάκουα μαλλιά της Μέδουσας. Αποκρουστικό ιστό εμφανίζει η αράχνη, ανυπότακτες φωτιές ζωγραφίζει ο μικρούλης Άρης και χαλιέται που μουσκεύεται διαρκώς για να τις σβήσει κι ο Διόνυσος με τα σαλατικά στο κεφάλι σκαλίζει διαρκώς τη μύτη του. Όλα μαζί βάζουν πλώρη για το νησί της Κίρκης που, ως εξαίρετη δασκάλα μαγικών, θα τους διδάξει πώς να τιθασεύουν τις δυνάμεις τους. Μα σε τούτο το σχολείο, το αλλιώτικο απ’ τ’ άλλα «ο ήλιος, το φεγγάρι, ο άνεμος κι η θάλασσα, τα αστέρια και η γη, τα φυτά και τα ζώα», μπορούν να σου διδάξουν πολλά πράγματα. Το νιώθουν στο πετσί τους ενώ μαίνεται υπόγειος πόλεμος εναντίον της φύσης και οι «μυθικοί έξι» θά ’ναι πάντα στη σωστή πλευρά. Οι συγγραφείς Simone Frasca και Sara Marconi ξέρουν καλά την ελληνική μυθολογία και, με επιδεξιότητα, την προσαρμόζουν στον σύγχρονο κόσμο. Μυθικές μορφές, πλάσματα άλλοτε αποκρουστικά, σαν τον Άνδη, άλλοτε χαριτωμένα, σαν τη μοβ αραχνούλα, αναλαμβάνουν καινοτόμες δράσεις. Με άψογο τεχνολογικό εξοπλισμό, μάχονται υπέρ των αδυνάτων στο πλευρό των νεαρών ντετέκτιβ και της μεταμοντέρνας Κίρκης. Και, μα τις σαρδέλες του Ποσειδώνα, συναρπαστικές είναι οι περιπέτειες σ’ αυτή τη σειρά των βιβλίων. Πολύχρωμη και καρτουνίστικη η εικονογράφηση των βιβλίων από τον Simone Frasca, ζωντανεύει το κείμενο, τις σκούπες και τους αμφορείς.
Γεωργία Γαλανοπούλου «Όταν οι γάτες ακούν τη βροχή», εικονογράφηση: Κατερίνα Χαδουλού, εκδόσεις Πατάκη, 2021
Ο Ρωμαίος, ένας «γάτος ξεχωριστός, πανέξυπνος και ανθρωπονόητος», μια νύχτα με πυκνή βροχή διηγείται με ανθρώπινη φωνή το κακό που βρήκε τις γάτες κάποτε και οι τρίχες τους σηκώνονται όρθιες κάθε φορά που το σκέφτονται.
Όλα ξεκίνησαν από κείνον τον «μεγαλόσχημο άρχοντα με τις χίλιες δυο φρεγάτες που δεν χώνευε τις γάτες». Κι έβγαλε λόγο κι έλεγε πως είναι κακές κι αν μπουν στα σπίτια των ανθρώπων δυστυχία μεγάλη θα τους βρει. «Φωτιά και μαχαίρι σε όλες τις γάτες για να γλιτώσουμε από δαύτες», φώναζε κι έπεισε όλον τον λαό. Όμως, όπως συχνά συμβαίνει, στην ιστορία, κάποιοι αντιστάθηκαν. Άνθρωποι πονόψυχοι, που αψήφησαν την εξουσία, έκρυψαν και φρόντισαν τις γάτες και ποτέ δεν το μετάνιωσαν. Διότι ήρθε καιρός που η ποντικίνα «η στρίγγλα η Μαγκούφω με το κοφτερό δρεπάνι και τους φαρμακερούς ψύλλους» έφτασε στη χώρα του άρχοντα τη δύναμή της να δοκιμάσει. Κι έπεσε στους ανθρώπους θανατικό που κανείς να σταματήσει δεν μπορούσε. Μόνο η Γκουίνω η κανελιά «καμάρι των γατών για την παλικαριά και τη χάρη της» αντιδρά. Μα θα αποκαταστήσει την αδικία, άραγε;
Η συγγραφέας Γεωργία Γαλανοπούλου εμπνέεται από ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη την εποχή του μεσαίωνα στην Ευρώπη. Με γιαγιαδίστικη μαεστρία διηγείται μια ιστορία κατάφωρης αδικίας σαν παραμύθι. Σύγχρονος ο λόγος της, μα με ενσωματώσεις λέξεων νοσταλγικών, παραδοσιακών, της προφορικής παράδοσης παραμυθιών. Ντελάληδες διαλαλούν, δρεπάνια ακονίζονται, μαγικά μαντήλια βγαίνουν απ’ τους κόρφους, δουλειές με φούντες ανοίγονται για τους φαρμακοτρίφτες. Η συγγραφέας συμπαθεί τις γάτες, μας λέει στο επίμετρο του βιβλίου όπου μας παραθέτει και τα ιστορικά στοιχεία στα οποία βασίστηκε. Ξεκάθαρα όμως τάσσεται στο πλευρών των αδικημένων και των καταδιωκόμενων. Όταν δε αυτοί τα βάζουν με τον παραλογισμό της εξουσίας, συνεχίζουν να αγωνίζονται ακόμα κι αν δεν κερδίζουν. Διότι «όλα τα πλάσματα της γης αλληλοεξαρτώνται (…) κι αν λείψει το ένα, θεριεύει το άλλο».
Για τη μαυρόασπρη εικονογράφηση με τις έντονες εκφράσεις, που προκαλούν ρίγος, στα πρόσωπα των ηρώων, ευθύνεται η Κατερίνα Χαδουλού. Κι ο Ρωμαίος υπογράφει με την πατούσα του.