Από το 1948 που ιδρύθηκε η Ομόνοια Λευκωσίας ένας μόνο Τουρκοκύπριος φόρεσε τη φανέλα της. Ο Ιμπραχιμ Αζίζ, δημοσιογράφος, λογοτέχνης, ποδοσφαιριστής μα πάνω απ’ όλα ενεργός πολίτης μιλάει στην «Εποχή» για την παρουσία του στην Ομόνοια αλλά και για τη διχοτομημένη πατρίδα του τη Κύπρο.
Από πότε αρχίσατε να ασχολείστε με το ποδόσφαιρο;
Από τα παιδικά μου χρόνια. Στο χωριό μου, Ποταμιά, μια μικρή μεικτή κοινωνία αποτελούμενη από Ελληνοκύπριους (Ε/K) και Τουρκοκύπριους (Τ/Κ), με σύνολο 600 αριθμό κατοίκων περίπου άτομα. Το ποδόσφαιρο ήταν το αγαπημένο μας άθλημα και η βασική μας ενασχόληση. Στην ποδοσφαιρική μας ομάδα, ΑΕΤΟΣ Ποταμιάς, παίζανε Ε/Κ και Τ/Κ μαζί. Το σωματείο είχε και χαρακτήρα εκπαιδευτικό και λειτουργούσε ως διδακτική σχολή της κοινωνίας του χωριού. Άρχισα να παίζω ποδόσφαιρο στα 15 μου και στα 18 μου βρέθηκα να παίζω στην πρώτη ομάδα της Ομόνοιας, η οποία ήταν από τις καλύτερες ομάδες της πρώτης κατηγορίας.
Αν δεν κάνω λάθος, είστε ο μοναδικός τουρκοκύπριος ποδοσφαιριστής που αγωνίστηκε στην Ομόνοια. Γιατί δεν ακολούθησαν το παράδειγμα σας και άλλοι;
Βασικός λόγος ήταν ο πολιτικός και ο γεωγραφικός διχασμός της κυπριακής κοινωνίας. Οι ρίζες του διχασμού βρίσκονται βαθιά στην ιστορική περίοδο της δεκαετίας του ’40 και κυρίως του ’50, μετά την εκδήλωση του ένοπλου ενωτικού αγώνα των Ε/Κ το 1956. Βρέθηκα στην Ομόνοια συμπτωματικά σε ένα παιχνίδι seven a side, που είχε διοργανωθεί για την επιλογή ποδοσφαιρικών ταλέντων για την Ομόνοια. Σ’ εκείνη τη διοργάνωση διακρίθηκαν τρεις παίκτες και κλήθηκαν στην Ομόνοια. Εγώ και άλλοι δύο Ε/Κ. Ο προπονητής της ομάδας έτρεξε σχεδόν μέχρι το κέντρο του γηπέδου, με πήρε από το χέρι και με τράβηξε μέχρι τον πάγκο στην άκρη του γηπέδου όπου κάνανε της εγγραφές. Όταν ο αρχηγός της ομάδας, ο κ. Λυμπουρής ρώτησε το όνομα μου για να κάνει την εγγραφή και άκουσε από μένα Ιμπραχίμ Αζίζ, είχε πει στον αυστριακό προπονητή κ. Χανς «είναι Τούρκος». Εκείνος απάντησε: «Ε και; Ποδόσφαιρο παίζουμε. Δεν κάνουμε πολιτική». Εγώ τότε είπα αυθόρμητα να με εγγράψουν.
Γιατί αυθόρμητα;
Tότε, το 1956, όταν άρχισε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ για την ένωση, είχαν οργανωθεί παράνομα και οι τουρκοκυπριακές ένοπλες ομάδες της ΤΜΤ για αντίσταση στον αγώνα που διεξαγόταν για ένωση με την Ελλάδα. Σαν αποτέλεσμα είχε δημιουργηθεί ένταση στις σχέσεις των Ε/Κ και Τ/Κ με αποτέλεσμα να αποσυρθούν οι Τ/Κ ομάδες από την Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ). Εμένα προσωπικά δεν με επηρέαζαν όλα αυτά αφού είχα μεγαλώσει μέσα στην κοινωνία του χωριού μου, όπου επικρατούσε πνεύμα συνεννόησης, συνεργασίας και ομαλής συνύπαρξης. Έτσι βρέθηκα ξαφνικά ανάμεσα στη φωτιά του διχασμού που είχε ξεσπάσει στην Κύπρο. Είχα δεχθεί απειλές να διακόψω σχέσεις με τους Ε/Κ και να αποχωρίσω από την Ομόνοια. Δεν συναίνεσα, αντιστάθηκα. Όντας νεαρός, δεν υπολόγισα ότι με αυτή την απόφαση μου, μελλοντικά θα βρισκόμουν ενώπιον σοβαρών προβλημάτων.
Τελικά, τι έγινε;
Το καλοκαίρι του 1956, 18 χρονών ξεκίνησα κανονικά την προετοιμασία με την Ομόνοια και μπήκα απευθείας στην πρώτη ομάδα, χωρίς να ξεκινήσω από τα δεύτερα. Αγωνίστηκα σε τέσσερις αγώνες πρωταθλήματος. Η ένταση στις διακοινοτικές σχέσεις ολοένα και αυξανόταν. Η τουρκοκυπριακή εθνικιστική ηγεσία της ΤΜΤ καλούσε με φυλλάδια τους Τ/Κ να διακόψουν σχέσεις με τους Ε/Κ και να εκτοξεύει απειλές σε όσους δεν υπάκουαν. Παρενέβησαν ηγέτες της τουρκοκυπριακής αριστεράς και με πήραν στην προοδευτική ομάδα ΤΕΚ, Μορφωτικός Σύλλογος Τουρκοκυπρίων στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας για να με προστατέψουν. Δεν είχαμε άλλη επιλογή. Εν τούτοις, η ΤΜΤ προχώρησε με σκοπό να υποτάξει δια της βίας τους Τ/Κ στο βωμό του διαμελισμού και της διχοτόμησης της νήσου. Ασκήθηκαν ωμή βία και κυνηγητό ενάντια στην τουρκοκυπριακή αριστερά που αρνείτο να υποταχθεί στα διαμελιστικά-διχοτομικά σχέδια. Βρέθηκα έτσι στην Βουλγαρία με υποτροφία για ανώτερες σπουδές.
Είναι αυτός ο λόγος ώστε να μην υπάρχουν παίκτες Τουρκοκύπριοι στις κυπριακές ομάδες, ενώ υπάρχουν παίκτες από όλες τις φυλές του κόσμου;
Την περίοδο εκείνη, τη δεκαετία του 1950 και πριν την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου (1960) έπαιζαν και άλλοι Τ/Κ σε κυπριακές ομάδες. Όχι όμως στην Ομόνοια. Στην Κύπρο είναι πολύ καλά γνωστά τα ονόματα του Σεβίμ και του Κιαμουράν που έπαιξαν για αρκετά χρόνια στην ΑΕΛ Λεμεσού. Ο βίαιος χωρισμός των Κυπρίων και της εδαφικής ακεραιότητας σε εθνική βάση, και ας το πούμε πιο ξεκάθαρα, κατόπιν του βίαιου εθνικού ξεκαθαρίσματος στην Κύπρο, οι Τ/Κ κρατήθηκαν μακριά από τις κυπριακές ομάδες. Έχει δημιουργηθεί στην ξεχωριστή τουρκοκυπριακή οντότητα, δηλαδή στον κατεχόμενο βορρά μετά την εισβολή-κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία και την ανακήρυξη του παράνομου, αποσχιστικού, ούτω καλούμενου κράτους μια χωριστή ομοσπονδία ποδοσφαίρου. Και κατ’ αυτόν τον τρόπο μάς επιβάλλεται δια βίας ο χωρισμός στο ποδόσφαιρο και στον αθλητισμό γενικότερα.
Θα μπορούσε το ποδόσφαιρο να είναι μια γερή γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στις δυο κοινότητες;
Σε μια ενωμένη Κύπρο ναι. Αυτό προσδοκούμε και γι’ αυτό αγωνιζόμαστε. Αυτό επιδιώκουμε με τη λύση του Κυπριακού.
Ειστε ενεργός πολίτης της Κύπρου, πως κρίνετε τις εξελίξεις στο Κυπριακό, κυρίως από τη θέση της τουρκικής πλευράς για δυο κράτη στο νησί;
Η Τουρκία έχει επέμβει στην Κύπρο ως εγγυήτρια χώρα για να προστατέψει τάχα την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Διακήρυξε και υποσχέθηκε ότι θα αποκαταστήσει την συνταγματική τάξη στο νησί. Αντ’ αυτού ίδρυσε το παράνομο-αποσχιστικό κράτος και πράττει το αντίθετο των διακηρύξεων και υποσχέσεων της. Η αποτελεσματική και καλά οργανωμένη διπλωματία της Τουρκίας εκμεταλλεύεται την αδεξιότητα της κυπριακής ηγεσίας για να εμπεδώσει την κατοχή και ενεργά προς την κατεύθυνση της διχοτόμησης και προσάρτησης των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου στην Τουρκία.
Παρακολουθείτε σήμερα την Ομόνοια;
Η Ομόνοια δεν είναι μόνο ποδόσφαιρο. Είναι οι αρχές και τα πιστεύω μου. Η ψυχή μου είναι δεμένη με την Ομόνοια από τότε μέχρι σήμερα.