Το Σουδάν είναι γνωστό για τις μεγάλες φυλετικές και πολιτικές συγκρούσεις. Ο πολύνεκρος μακροχρόνιος εμφύλιος, ανάμεσα στους ισλαμιστές του βορρά και τους ανιμιστές και τους χριστιανούς του νότου, οδήγησε το 2011 στην ανεξαρτητοποίηση του Νοτίου Σουδάν και τη δημιουργία νέου κράτους με πρωτεύουσα τη Τζούμπα. Το Σουδάν σήμερα είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, αλλά με μεγάλο γεωστρατηγικό ενδιαφέρον. Στις 25 Οκτωβρίου έγινε το δεύτερο στρατιωτικό πραξικόπημα μέσα στα τελευταία τρία χρόνια. Επικεφαλής του πραξικοπήματος είναι ο στρατηγός Αμπντέλ Φαττάχ αλ- Μπουρχάν, ο οποίος μέχρι τώρα ήταν επικεφαλής του Συμβουλίου Αυτοδιάθεσης του Σουδάν και κατέλαβε αυτή τη θέση ως αποτέλεσμα συμβιβασμού μεταξύ των στρατιωτικών και της αντιπολίτευσης το 2019. Το Σουδάν έχει πληθυσμό 44 εκατομμύρια και το Νότιο Σουδάν έχει 11 εκατομμύρια κατοίκους.
Ο πρωθυπουργός της χώρας Αμπντάλα Χάμντοκ συνελήφθη από δυνάμεις του στρατού, φυλακίστηκε και στη συνέχεια τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό. Η πρωτεύουσα Χαρτούμ έχει καταληφθεί από το στρατό. Όλες οι είσοδοι της πόλης είναι κλειστές και έχει επιβληθεί απαγόρευση της κυκλοφορίας. Επίσης, το αεροδρόμιο της πόλης βρίσκεται στα χέρια των πραξικοπηματιών. Η χώρα κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Παρά τα αυστηρά μέτρα πολίτες βγήκαν στους δρόμους μετά από έκκληση πολιτικών δυνάμεων να μην επιτραπεί στους στρατιωτικούς να εδραιώσουν την εξουσία τους.
Το ένα πραξικόπημα μετά το άλλο
Κλασσικό πραξικόπημα είχε γίνει στο Σουδάν τον Απρίλιο του 2019. Τότε ο στρατός πήρε το μέρος των διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν για την άσχημη οικονομική κατάσταση, που χειροτέρευσε ακόμη περισσότερο λόγω των αμερικανικών κυρώσεων. Ανατράπηκε ο Ομάρ πρωθυπουργός μέχρι το 1993 και στη συνέχεια αυτοανακηρύχτηκε πρόεδρος μέχρι το 2019. Ο Ομάρ αλ- Μπασίρ καταδικάστηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου στο Νταρφούρ και για διαφθορά. Η ανατροπή του ονομάστηκε «επανάσταση» και επικεφαλής του Μεταβατικού Στρατιωτικού Συμβουλίου ανέλαβε ο στρατηγός Αμπντέλ Φαττάχ αλ- Μπουρχάν. Πρωθυπουργός ορίστηκε ο Αμπντάλα Χάμντοκ, ο οποίος ήταν έμπειρος διπλωμάτης και εργάστηκε για πολλά χρόνια στον ΟΗΕ.
Τον Αύγουστο του 2019, οι στρατιωτικοί μοίρασαν την εξουσία με τους πολιτικούς. Καταργήθηκε το Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο και δημιουργήθηκε το προσωρινό Συμβούλιο Αυτοδιάθεσης, στο οποίο συμμετείχαν, εκτός από τους στρατιωτικούς και εκπρόσωποι πολιτικών οργανώσεων. Επικεφαλής του νέου Συμβουλίου τέθηκε πάλι ο Αμπντέλ Φαττάχ αλ- Μπουρχάν. Δυτικοί πολιτικοί δήλωναν, ότι ο Αμπντάλα Χάμντοκ θα εγγυηθεί τη μετάβαση στη δημοκρατία και ότι το 2022 θα προκηρύσσονταν γενικές εκλογές. Η πολιτική του νέου πρωθυπουργού, όμως, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Ο πληθωρισμός έφτασε στο 400%, η ανεργία κάλπαζε και η πλειοψηφία του πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες απερίγραπτης φτώχειας. Η κατάσταση είχε ξεφύγει. Το Μάρτιο του 2020 άγνωστοι οργάνωσαν απόπειρα δολοφονίας του Αμπντάλα Χάμπντοκ. Ουσιαστικά υπήρχε δυαδική εξουσία, όπου ο ένας πόλος της ήταν γύρο από τον πρωθυπουργό και ο άλλος γύρο από τους στρατιωτικούς.
Μία ρωσική ναυτική βάση που δεν ολοκληρώθηκε
Τον Δεκέμβριο του 2020, η Μόσχα και το Χαρτούμ υπέγραψαν συμφωνία δημιουργίας στις σουδανικές ακτές της Ερυθράς Θάλασσας ναυτικής βάσης για 25 χρόνια. Τον Ιούνιο του 2021, όμως, η σουδανική κυβέρνηση δήλωσε ότι δε θα ισχύσει η συμφωνία με την Ρωσία και τον Σεπτέμβριο ανακοινώθηκε ότι το Σουδάν θα διενεργήσει δημοπρασία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και ότι αν οι Αμερικανοί δώσουν τα κατάλληλα οικονομικά ανταλλάγματα, η ρωσική βάση δεν θα γίνει. Η Ρωσία θεώρησε ότι οι προτάσεις του Σουδάν δεν είναι σοβαρές και ότι η πολιτική του Αμπντάλα Χάμπντοκ υπαγορευόταν από τη Δύση και κυρίως από τις ΗΠΑ. Η Μόσχα ευελπιστεί ότι τώρα θα προχωρήσει το σχέδιο δημιουργίας ναυτικής βάσης. Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δεν άσκησε κριτική στη νέα στρατιωτική κυβέρνηση του Σουδάν και δήλωσε ότι η Ρωσία «θα σεβαστεί τις επιλογές του φιλικού σουδανικού λαού».
Εκ πρώτης όψεως, δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση ανάμειξη ξένων δυνάμεων. Πολιτικοί παρατηρητές, που ασχολούνται χρόνια με την περιοχή θεωρούν ότι ενδεχομένως στήριξαν το πραξικόπημα οικονομικά η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία. Το πραξικόπημα προκάλεσε ανησυχία στις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια είχαν ενισχυθεί οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και οι αμερικανοί είχαν βοηθήσει τον Αμπντάλα Χάμπντοκ στην αποπληρωμή χρεών σε διάφορους διεθνείς οργανισμούς και ανέπτυξαν τις σχέσεις, ιδιαίτερα στο στρατιωτικό τομέα. Το ίδιο διάστημα ενισχύθηκαν οι σχέσεις μεταξύ Σουδάν και Τουρκίας. Η Κίνα, ως συνήθως έχει καλές σχέσεις με όλα τα καθεστώτα της Αφρικής και ενδιαφέρεται προς το παρόν για οικονομική διείσδυση, αν και διαθέτει στο Τζιμπουτί τη μοναδική στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό.