Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Δυναμώνουν οι αντιδράσεις των παραγωγικών φορέων, ενισχύονται οι επιφυλάξεις και η ανησυχία των εμπόρων στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), ενώ στο κάδρο μπήκαν και οι αγρότες μετά τη συνέντευξη του πρωθυπουργού στο Mega. Όλο το προηγούμενο διάστημα στη δημόσια πολιτική και οικονομική συζήτηση, οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης είχαν καθοριστικό ρόλο στις προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας. Το «ζεστό χρήμα στην αγορά» που διαμορφώνει συχνά τις πολιτικές εξελίξεις. Ωστόσο, οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί δεν φαίνεται να επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις για διοχέτευση των χρημάτων του προγράμματος απευθείας στις ΜμΕ, τη «ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας».
Διανύοντας ένα χειμώνα ενεργειακής ακρίβειας, πληθωρισμού, πλειστηριασμών που εκκρεμούν και οικονομικής ανασφάλειας λόγω της πανδημίας, η κυβέρνηση και το τραπεζικό σύστημα εξακολουθούν να αποκλείουν τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων (άνω του 90%) από τον τραπεζικό δανεισμό, ενώ τόσο οι εξαγγελίες για φορολογικές ελαφρύνσεις όσο και πόροι από τα προγράμματα ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης θα συσχετιστούν με συγχωνεύσεις ή εξαγορές ΜμΕ από μεγαλύτερες ομοειδείς επιχειρήσεις.
Την Τετάρτη 20 Οκτωβρίου συζητήθηκε σε ειδική συνεδρίαση της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το θέμα παροχής οικονομικής ρευστότητας στις επιχειρήσεις. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Βασίλης Ράπανος υποστήριξε ότι οι ελληνικές τράπεζες επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και πως έχουν ήδη εκταμιεύσει δάνεια 5,2 δισ. ευρώ, το πρώτο οκτάμηνο του 2021. Θέλοντας να αντικρούσει την κριτική περί μη δανειοδότησης, ο Β. Ράπανος σημείωσε πως το ποσοστό των δανείων προς τις ΜμΕ ανέρχεται στο 53,7% του συνόλου των δανείων των ελληνικών τραπεζών, ενώ για όσες επιχειρήσεις δεν χρηματοδοτούνται σχολίασε πως αυτό συμβαίνει επειδή έχουν χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα, τα επενδυτικά σχέδια που προτείνουν δεν κρίνονται σκόπιμα και παρουσιάζουν κίνδυνο μη αποπληρωμής δανεισμού.
Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη Βουλή, οι επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό δεν ξεπερνούν τις 40.000 σε σύνολο περίπου 800.000 που καταγράφει η ελληνική οικονομία.
Την ίδια ώρα, το ιδιωτικό χρέος την περίοδο της πανδημίας αυξήθηκε και ανέρχεται σε 242,6 δισ. ευρώ σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Υπενθυμίζεται πως στις αρχές του 2021 –εν μέσω πανδημίας και λοκντάουν- υπερψηφίστηκε ο νέος πτωχευτικός νόμος, ο οποίος κάνει ακόμα πιο ευάλωτους τους οφειλέτες. Πλέον πτωχεύουν και τα φυσικά πρόσωπα, ασχέτως εμπορικής ιδιότητας. Ατομικές και εταιρικές επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει το ζήτημα τραπεζικής χρηματοδότησης των ΜμΕ -ένα ζωτικό πρόβλημα για την οικονομία- ενώ η ίδια υπερψήφισε έναν πτωχευτικό νόμο που καθιστά πιο ευάλωτους τους μικρο-επιχειρηματίες και άρα «κανονικοποιεί» την άρνηση των τραπεζών για παροχή δανεισμού, με τη δικαιολογία ενδεχόμενης αδυναμίας αποπληρωμής.
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί καλούν τις ελληνικές τράπεζες να «εξυγιάνουν» το επιχειρηματικό τοπίο, δίνοντας λύση στα κόκκινα δάνεια, στις παλιότερες οφειλές και ανοίγοντας δρόμο για παροχή τραπεζικής βοήθειας και μεγαλύτερης πρόσβασης των ΜμΕ σε δανεισμό. Η επιτάχυνση των πλειστηριασμών και το νομοσχέδιο για τις συγχωνεύσεις –υπό το φόβο πτώχευσης- φαίνεται πως είναι ο τρόπος που επιλέγει η ελληνική κυβέρνηση να «αντιμετωπίσει» το πρόβλημα.
Αυστηροποίηση των προϋποθέσεων για τραπεζικό δανεισμό, συνεχής διόγκωση χρέους, ευκολότερη πτώχευση φυσικών προσώπων και κίνητρα για συγχωνεύσεις και εξαγορές μικρών επιχειρήσεων από μεγαλύτερες. Από 01/10/2021 μειώθηκε 50% ο φόρος συσσώρευσης κεφαλαίου και καταργήθηκε ο φόρος γονικών παροχών–δωρεών έως 800.000. Ποιοι ωφελούνται από αυτή την κατάσταση;
Η κυβέρνηση προχωρά στη «βίαιη» αναδιαμόρφωση του παραγωγικού ιστού της χώρας, χωρίς καμία διαβούλευση με τα υπόλοιπα κόμματα, τους παραγωγικούς φορείς και την κοινωνία.
Ανάλογο καθεστώς και στην αγροτική παραγωγή;
Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο το 2022 για τους αγρότες που θα συμμετέχουν σε συνεργατικά σχήματα προανήγγειλε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στο Mega την περασμένη Τετάρτη. Περισσότερες λεπτομέρειες για τους όρους και τις προϋποθέσεις αυτών των συνεργατικών σχημάτων θα μάθουμε το επόμενο διάστημα. Πάντως, ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για «μεγάλες αγροτικές παραγωγές» και επενδυτικό ενδιαφέρον στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας που πρόκειται να αφήσουν τα λιγνιτωρυχεία και θα εστιάσουν στην «αποκατάσταση εδαφών» την επόμενη διετία. «Είναι ίσως το μόνο μέρος της χώρας το οποίο έχει διαθέσιμες σημαντικές εκτάσεις προς οικονομική αξιοποίηση», σχολίασε. Το επενδυτικό ενδιαφέρον φανταζόμαστε πως εκφράζεται από ισχυρούς κεφαλαιούχους και πολυεθνικές. Μένει να φανεί εάν το «μοντέλο συγχωνεύσεων και εξαγορών» έρχεται να εφαρμοστεί και στην αγροτική πολιτική με επιβαρυντικούς όρους για τον μικροκαλλιεργητή. Το πρόσφατα υπερψηφισμένο νομοσχέδιο για τις λαϊκές αγορές που υποβαθμίζει τον παραγωγό δείχνει ίσως την κατεύθυνση των κυβερνητικών σχεδιασμών.