Οι 20 ηγέτες των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου μαζί με γιατρούς και πυροσβέστες, οι άνθρωποι που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της πανδημίας.
Στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου των G20 στην Ρώμη υπήρχαν πολλά θέματα, χωρίς όμως να καταλήξουν σε χειροπιαστά αποτελέσματα. Ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας, κλιματική αλλαγή και πράσινη μετάβαση, ψηφιακός μετασχηματισμός και αντιμετώπιση της πανδημίας ήταν ορισμένα από αυτά.
Η σύνοδος πραγματοποιήθηκε δια ζώσης. Έλαμψαν με την απουσία τους οι πρόεδροι της Κίνας και της Ρωσίας Σι Ζινπίν και Βλαντίμιρ Πούτιν, οι οποίοι τοποθετήθηκαν με τηλεδιάσκεψη. Η απουσία τους μείωσε αναμφισβήτητα τη σημασία της συνόδου και όπως δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ρομάνο Πρόντι «στις διεθνείς συναντήσεις παίζει σπουδαίο ρόλο η φυσική παρουσία και τα 2/3 των γεγονότων αποφασίζονται στους διαδρόμους». Για παράδειγμα, μια συνάντηση μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ και της Κίνας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλιμάκωση της έντασης στην περιοχή του Ειρηνικού.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμενόταν, ότι θα είχε η συνάντηση του Τζο Μπάιντεν και του Εμμανουέλ Μακρόν, λόγω της συμφωνίας AUKUS. Όμως οι δύο πλευρές κράτησαν χαμηλούς τόνους, αποφεύγοντας να τοποθετηθούν ανοικτά για το συγκεκριμένο πρόβλημα. Διαφορετικές προσεγγίσεις υπάρχουν μεταξύ των χωρών των G20 για το ρόλο της Κίνας και της Ρωσίας και τις σχέσεις μαζί τους. Η πολιτική της συγκράτησης των δύο χωρών, που προβάλλεται από τις ΗΠΑ, δεν βρίσκει σύμφωνες αρκετές από τις 20 πιο ανεπτυγμένες χώρες. Κατά την πρώτη μέρα της συνόδου, στις 30 Οκτωβρίου, συζητήθηκαν οικονομικά και υγειονομικά θέματα.
Θέματα οικολογίας
Τη δεύτερη μέρα, στις 31 Οκτωβρίου, ήταν κύρια θέματα το κλίμα και τα προβλήματα σταθερότητας της ανάπτυξης. Στα θέματα της «πράσινης μετάβασης» συμπεριέλαβαν και ζητήματα άσχετα με το αντικείμενο της συζήτησης, όπως οι δασμοί στο χάλυβα και το αλουμίνιο, η διαφθορά, οι εξοπλισμοί και ο τουρισμός. Αυτοί που περίμεναν συγκεκριμένα μέτρα για την υπερθέρμανση του πλανήτη και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την απανθρακοποίηση, απογοητεύτηκαν. Δεν ειπώθηκε τίποτα για τον διεθνή ανταγωνισμό στις ενεργειακές αγορές που έχει εκτοξεύσει τις τιμές των καυσίμων, ούτε για τη διασυνοριακή φορολογία και την κίνηση των κεφαλαίων. Η φύτευση ενός τρισεκατομμυρίου δέντρων και η οικονομική στήριξη της ψυχικής υγείας των εγκλεισμένων από την πανδημία ακούγονται ωραία, αλλά δεν αρκούν για την αλλαγή της υπάρχουσας ζοφερής πραγματικότητας.
Τα θέματα είχαν γίνει αντικείμενο εργασίας από επιτροπές που δημιουργήθηκαν μετά τη συνάντηση των υπουργών εξωτερικών των G20 στις 13 Οκτωβρίου. Στον κεντρικό άξονα ήταν η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ακόμη και στη συνάντηση μεταξύ του Τζο Μπάιντεν με τον Ταγίπ Ερντογάν και ενώ το κύρια θέματα ήταν το ΝΑΤΟ, οι εξοπλισμοί και η Συρία, δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στις προσπάθειες που καταβάλλονται από τις δύο χώρες για την απανθρακοποίηση. Ενώ υπήρξε μεγάλη φλυαρία για τα θέματα της «πράσινης ανάπτυξης» θα περίμενε κανείς ότι μετά το τέλος της συνόδου θα παίρνονταν σοβαρές αποφάσεις, με συγκεκριμένα μέτρα για το κλίμα. Αυτό που ειπώθηκε τελικά ήταν ότι υποστηρίζεται η κλιματική ουδετερότητα, μέχρι το 2050, όπως συμφωνήθηκε στη συμφωνία του Παρισιού και ότι θα καταβληθούν προσπάθειες η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας να μην ξεπεράσει τον 1,5ο C, αντί των 2ο C που υποστηριζόταν παλιότερα. Η Κίνα και η Ρωσία υποστήριξαν ότι το στόχο αυτόν θα τον πετύχουν μέχρι το 2060, ενώ η Ινδία δήλωσε, ότι δεν μπορεί προς το παρόν να προσδιορίσει συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για την κλιματική ουδετερότητα. Ουσιαστικά, οι G20 αποφάσισαν από το 2022 να σταματήσουν τη χρηματοδότηση των «βρώμικων» ατμοηλεκτρικών σταθμών. Αν όμως η απανθρακοποίηση και η πράσινη μετάβαση δε γίνουν συγκεκριμένες, ελλοχεύει ο κίνδυνος της ενεργειακής φτώχειας και ήδη από πολλές πλευρές γίνεται λόγος για εξαγωγή των σταθμών αυτών, μετά από δύο δεκαετίες, σε φτωχές χώρες για την παραγωγή φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση άνθρακα που θα εξάγεται από ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Ρωσία και η Αυστραλία. Αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με πράσινη μετάβαση, ούτε με μείωση της υπερθέρμανσης, ούτε με μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Άλλα οικονομικά θέματα
Στη σύνοδο υπήρξε συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ για σταδιακή κατάργηση των δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου που είχαν επιβληθεί το 2018 από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Οι δασμοί θα ισχύουν, σύμφωνα με την αμερικανική πλευρά, αν τα προϊόντα αυτά αποτελούν «κρυφές εξαγωγές» κινεζικών μετάλλων και παραβιάζονται κατά την παραγωγή τους οι συμφωνίες για το κλίμα. Τα θέματα της αντιμετώπισης της πανδημίας, αν και αναφέρονταν στην ημερήσια διάταξη, συζητήθηκαν πολύ λίγο και υπήρξε μικρό ενδιαφέρον για την από κοινού αντιμετώπιση του κορονοϊού.
Επίσης, επικυρώθηκε παλιότερη απόφαση του ΟΟΣΑ για μίνιμουμ φόρο κερδών 15%. Αυτό αφορά κυρίως τις μεγάλες ΙΤ-πολυεθνικές και τις μεγάλες φαρμακευτικές, όπως η Pfizer, η Johnson & Johnson που είναι οι βασικοί προμηθευτές των εμβολίων. Εκτός των άλλων οι G20, χωρίς ιδιαίτερο θόρυβο συμφώνησαν για συντονισμό στην έκδοση κρατικών ψηφιακών νομισμάτων.
Οι αποφάσεις και ο κατάλογος των θεμάτων που συμφωνήθηκαν ανακοινώνονται συνήθως αργότερα. Όμως καλό είναι να κρατάει κανείς μικρό καλάθι. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε την απογοήτευσή του για τα αποτελέσματα της συνόδου των G20.