Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), το Μπλόκο της Αριστεράς και το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να ξεφύγουν από το παιχνίδι των κατηγοριών, λέει η αναλύτρια Πατρίσια Λίζα στη συνέντευξή της στην «Εποχή», στον απόηχο της καταψήφισης του προϋπολογισμού την προηγούμενη εβδομάδα, και ενώ η Πορτογαλία οδηγείται σε πρόωρες εκλογές, οι οποίες, όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη το βράδυ ο Πορτογάλος πρόεδρος Μαρτσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, θα γίνουν στις 30 Ιανουαρίου. Παράλληλα, μιλώντας για την επόμενη ημέρα, αναφέρει ότι το πολιτικό τοπίο είναι ρευστό και επισημαίνει ότι το δίλημμα αστάθεια ή σταθερότητα μπορεί να ευνοήσει την Ακροδεξιά.
.jpg)
Η καταψήφιση του προϋπολογισμού θεωρείς ότι ήταν μια διαφωνία για ένα μεμονωμένο γεγονός ή αντικατοπτρίζει τις γενικότερες πολιτικές διαφορές μεταξύ του PS και των κομμάτων της Αριστεράς;
Πράγματι, αντικατοπτρίζει τις ιδεολογικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο αριστερών κομμάτων και του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ήταν το αποτέλεσμα μιας προοδευτικής αποδέσμευσης του Μπλόκο της Αριστεράς και του Κομμουνιστικού Κόμματος από τη συμμαχία μη συνασπισμού με τη σοσιαλιστική κυβέρνηση μειοψηφίας, γνωστή στα πορτογαλικά ως «geringonça» (αυτοσχέδια λύση). Από τις δεύτερες εκλογές που διεξήχθησαν το 2019, η ατμόσφαιρα σε αυτήν τη συμμαχία έχει αλλάξει. Για παράδειγμα, μετά το 2019 τα δύο κόμματα της Αριστεράς διαφοροποίησαν τη στάση τους στην έγκριση των προϋπολογισμών και έτσι από την ψήφο τους υπέρ του προϋπολογισμού το 2019 είχαμε την αποχή τους το 2020, ενώ το 2021 απείχε το Κομμουνιστικό Κόμμα και καταψήφισε το Μπλόκο της Αριστεράς. Αποστασιοποιήθηκαν επίσης από τους Σοσιαλιστές σε κρίσιμα πολιτικά ζητήματα για αυτούς, όπως στο υγειονομικό σύστημα και στις κοινωνικές πολιτικές.
Στις 30 Ιανουαρίου θα γίνουν οι πρόωρες εκλογές. Πώς βλέπεις την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί; Κατά πόσο μπορεί να επιλυθεί η πολιτική κρίση με τις εκλογές;
Είναι πολύ δύσκολο να πω κάτι. Κανείς πραγματικά δεν περίμενε αυτήν την εξέλιξη. Μια εβδομάδα νωρίτερα όλοι περίμεναν ότι ο προϋπολογισμός θα εγκριθεί με τις ίδιες ψήφους που πέρασε και πέρυσι. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου κανένα από τα κόμματα δεν ήθελε τις εκλογές. Ακόμη και το Κομμουνιστικό Κόμμα επιβεβαίωσε ότι ήταν ανοιχτό να συζητήσει μια νέα πρόταση προϋπολογισμού από την κυβέρνηση. Εν ολίγοις, αυτό που έγινε είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα ότι η πολιτική μερικές φορές ξεφεύγει από τον ορθολογισμό και ότι οι ορθολογικές πολιτικές στρατηγικές μπορούν να αποφέρουν παράλογα αποτελέσματα. Το πραγματικό πολιτικό σενάριο δείχνει μια αναδιοργάνωση των κομμάτων της δεξιάς πτέρυγας. Οι διαφωνίες για την ηγεσία στα δύο κύρια κόμματα της Κεντροδεξιάς, στο PSD (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα) και στο συντηρητικό CDS PP (Λαϊκό Κόμμα), τα αφήνουν χωρίς χρόνο προετοιμασίας για τις εκλογές. Η Αριστερά δεν είχε τόσο καλά αποτελέσματα στις δημοτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου και το εκλογικό σώμα μπορεί να τιμωρήσει τα αριστερά κόμματα για τη δημιουργία της πολιτικής αστάθειας. Μπορούμε να προβλέψουμε σχεδόν όλα τα πολιτικά σενάρια από τις εκλογές, που θα γίνουν στις αρχές του επόμενου έτους: α) μια σοσιαλιστική πλειοψηφία, β) μια νέα «geringonça», που θα μπορούσε να είναι εφικτή εάν υπάρχει αλλαγή στην ηγεσία αυτών των κομμάτων, κυρίως από την πλευρά των σοσιαλιστών, γ) πλειοψηφία της Δεξιάς με ή χωρίς κοινοβουλευτικό συνασπισμό του PSD με το CDS PP, που ήταν ήδη εταίρος του στην κυβέρνηση, όμως το ερώτημα είναι αν χρειάζεται να συμμαχήσει και με το ακροδεξιό Τσέγκα.
Ποια είναι η κατάσταση στο Σοσιαλιστικό Κόμμα; Tο γεγονός ότι στις δημοτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου έχασε αρκετούς δήμους μπορεί να μας οδηγήσει σε κάποια ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την σημερινή δυναμική του;
Είναι αλήθεια ότι οι Σοσιαλιστές πλήγηκαν στις δημοτικές εκλογές, χάνοντας σημαντικούς δήμους μεταξύ των οποίων και τη Λισαβόνα. Σε κάθε περίπτωση κέρδισαν τις εκλογές με απόλυτους και εθνικούς όρους. Αυτό σημαίνει ότι παρόλο που έχει μειωθεί η υποστήριξη που έχουν, μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές εάν οι ψηφοφόροι δεν τους κατηγορήσουν τόσο πολύ για τη δημιουργία της κρίσης. Ωστόσο, μπορεί να υποστούν τη φυσιολογική φθορά που συμβαίνει σε όλα τα κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία.
Τι προοπτικές θεωρείς ότι υπάρχουν για το Μπλόκο της Αριστεράς και το Κομμουνιστικό Κόμμα στις εκλογές;
Πρέπει πραγματικά να ανακάμψουν από τις τελευταίες γενικές εκλογές του 2019 και από τις δημοτικές εκλογές. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι αυτός ήταν ο λόγος που εγκατέλειψαν τη συμμαχία με τους Σοσιαλιστές, καθώς τους προκαλούσε άσχημα εκλογικά αποτελέσματα. Με αυτή την έννοια, ίσως αισθάνθηκαν ότι ήταν η ώρα να επιστρέψουν στον παραδοσιακό πολιτικό χώρο διαμαρτυρίας. Τα σχόλια των υποστηρικτών των δύο κομμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξαν ότι υπήρχε μεγάλη δυσαρέσκεια από την πλευρά τους για αυτήν τη συμμαχία. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας θεωρώ ότι θα πρέπει να ξεφύγουν από το παιχνίδι των κατηγοριών και αυτό ισχύει και για τους Σοσιαλιστές.
Μπορεί ο Αντόνιο Κόστα να ξαναχτίσει τις γέφυρες που καταστράφηκαν με το Μπλόκο της Αριστεράς και το Κομμουνιστικό Κόμμα; Είναι εφικτό μετά τις εκλογές να επιτευχθεί μια συμφωνία όπως το 2015 ή πιστεύεις ότι η ρήξη είναι οριστική;
Όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές, μπορεί να αναβιώσει αυτός ο κοινοβουλευτικός συνασπισμός.
Ποια είναι σήμερα η κατάσταση της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς;
Η Δεξιά ανοικοδομεί την ηγεσία της και έχει μειωθεί η δύναμη της από τις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Ωστόσο, μπορεί να κάνει κάποιες αλλαγές στο όνομα της υπόσχεσης για σταθερότητα, κάτι που το επιζητούν πολλοί ψηφοφόροι. Είναι επίσης πιθανό να επωφεληθεί από τη φυσιολογική κόπωση των σοσιαλιστών που κυβερνούν τη χώρα τα τελευταία 6 χρόνια. Όσο για την Ακροδεξιά, οι δημοτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου αποδεικνύουν ότι έχει κάποια υποστήριξη όχι μόνο στις μεγάλες πόλεις, αλλά και στο σύνολο της επικράτειας. Έχει αυξήσει τα ποσοστά της από το 2019 και δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι σε αυτές τις εκλογές θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Κυρίως, επειδή ο απλός λόγος της διχοτόμησης μεταξύ αστάθειας και σταθερότητας μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα για αυτήν.