Δέκα χιλιάδες πάνοπλοι πολωνοί συνοριοφύλακες, αστυνομικοί και στρατιώτες εναντίον τριών χιλιάδων προσφύγων από το Ιρακινό Κουρδιστάν και την Συρία που αναζητούν είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το πρωί της προηγούμενης Δευτέρας γράφτηκε στα κοινωνικά δίκτυα ότι δύο χιλιάδες προσφύγων και μεταναστών από την Μέση Ανατολή κινούνται από την Λευκορωσία προς τα πολωνικά σύνορα, με προέλευση κυρίως από το Ιρακινό Κουρδιστάν και την Συρία. Παρόμοιες εικόνες είχαν παρατηρηθεί στα Βαλκάνια το 2015, όταν Σύροι, στην πλειονότητά τους, προσπάθησαν να εισέρθουν στη Ευρωπαϊκή Ένωση και κυρίως στην Γερμανία.
Από την πλευρά της Πολωνίας, στα σύνορα με την Λευκορωσία, στάλθηκαν 10.000 ένοπλοι των ειδικών δυνάμεων, με σκοπό την αναχαίτισή τους.
Η συνοριακή υπηρεσία της Λευκορωσίας υποσχέθηκε ότι θα παρέχει «όλα τα μέσα για τη διαβίωση στο έδαφός της και θα διασφαλίσει την ελεύθερη μετακίνησή τους προς το έδαφος της γειτονικής χώρας». Η Πολωνία απαντώντας σ’ αυτή τη δήλωση ενίσχυσε τις δυνάμεις της στο συγκεκριμένο σημείο των συνόρων. Το μεσημέρι της προηγούμενης Δευτέρας, οι πρόσφυγες και μετανάστες πέρασαν από το λευκορώσικο φυλάκιο «Μπρούζγκι», μπήκαν στην ουδέτερη ζώνη και κατευθύνθηκαν προς το πολωνικό συνοριακό φυλάκιο «Κούζνιτσα». Στη συνέχεια, προσπάθησαν να κόψουν τα συρματοπλέγματα και να εισέλθουν στο πολωνικό έδαφος. Από την πολωνική πλευρά, πάνοπλοι αστυνομικοί, συνοριοφύλακες και δυνάμεις του στρατού τούς αντιμετώπισαν ρίχνοντας βόμβες κρότου-λάμψης, δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες και σπρέι πιπεριού. Ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα κήρυξε τις περιοχές αυτές σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η κυβέρνηση της Πολωνίας θεωρεί ότι η επιχείρηση αυτή έγινε με τη βοήθεια λευκορώσων στρατιωτικών, οι οποίοι οδήγησαν το κομβόι, όχι από κεντρικούς δρόμους αλλά μέσα από πυκνά δάση, με στόχο τον αποπροσανατολισμό των πολωνών συνοριοφυλάκων και την είσοδο από σημεία που δεν φυλάσσονται επαρκώς. Ο εκπρόσωπος Τύπου της πολωνικής κυβέρνησης Πιότρ Μιούλερ δήλωσε ότι κοντά στα πολωνικά σύνορα βρίσκονται ήδη τρεις έως τέσσερεις χιλιάδες και ότι σε όλη την Λευκορωσία είναι δέκα χιλιάδες άτομα, έτοιμα να περάσουν στην Πολωνία.
Από τις αρχές του 2021 προσπάθησαν να περάσουν από την Λευκορωσία στην Πολωνία πάνω από 30.000. Τον Αύγουστο, κάτω από την πίεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ιράκ σταμάτησε τις απευθείας πτήσεις Βαγδάτη-Μινσκ.
Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας και αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης «Πολιτική Πλατφόρμα» Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι θα έπρεπε να γίνουν διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για την ενεργοποίηση του άρθρου 4, επειδή με τη βοήθεια της Λευκορωσίας παραβιάζονται τα σύνορα της Πολωνίας και της Λιθουανίας.
Τρεις χιλιάδες άτομα στην ουδέτερη ζώνη
Στην ουδέτερη ζώνη, μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας έχει σχηματιστεί μια μεγάλη περιοχή με σκηνές με περίπου τρεις χιλιάδες άτομα και συνέχεια καταφθάνουν και άλλοι. Προς το παρόν, η Λευκορωσία έχει αναλάβει τη σίτιση και την παροχή στοιχειωδών ιατροφαρμακευτικών υπηρεσιών. Οι πολωνικές αρχές θεωρούν ότι θα παραμείνουν στην ουδέτερη ζώνη, το αργότερο μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου και λόγω του ψύχους θα αναγκαστούν να επιστρέψουν στην Λευκορωσία. Αν όμως δεν υπάρξει συμφωνία μεταξύ Βαρσοβίας και Μινσκ, παρόμοιες σκηνές θα επαναληφθούν από την ερχόμενη άνοιξη. Έντονη κινητικότητα υπάρχει στις Βρυξέλλες γύρο από αυτό το θέμα. Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξωτερικά θέματα Ζοζέπ Μπορέλ μεταβαίνει στις χώρες απ’ όπου φεύγουν πρόσφυγες και μετανάστες για την Λευκορωσία, με στόχο να μειωθούν οι ροές. Όλα αυτά είναι ημίμετρα και δεν αντιμετωπίζονται παρόμοια θέματα στη βάση των συμφωνιών του Δουβλίνου που φορτώνουν όλα τα βάρη στις χώρες της πρώτης υποδοχής και δεν υπάρχει δίκαιος επιμερισμός σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η στάση της Μόσχας
Η Μόσχα δηλώνει ανοιχτά ότι ανησυχεί για την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της Πολωνίας στα σύνορα με την Λευκορωσία. Αναφέρεται ότι θα παρασχεθεί οποιαδήποτε βοήθεια στο Μινσκ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι «τα πόδια αυτής της κρίσης προκύπτουν από την πολιτική που άσκησαν οι χώρες του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, προσπαθώντας να επιβάλλουν μια δημοκρατία, όπως την εννοούσε η Δύση». Η Ρωσία θεωρεί ότι η Δύση ακολουθεί αντιφατική πολιτική, από τη μια, επιθυμεί η Λευκορωσία να συγκρατεί στο έδαφός της τις προσφυγικές ροές και, από την άλλη, σκοπεύει να επιβάλει νέο κύκλο κυρώσεων εναντίον της. Αποσυμφόρηση της κατάστασης, σύμφωνα με την Μόσχα, μπορεί να προκύψει αν υπογραφεί μια συμφωνία μεταξύ της Λευκορωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρόμοια με αυτή που υπέγραψε με την Τουρκία το 2016 και ότι η Λευκορωσία είναι διατεθειμένη να συγκρατήσει τις ροές, αν υπάρχει αντίστοιχη οικονομική βοήθεια.