Στις εκλογές για την ανανέωση του 50% της Βουλής (εκλογή 127 βουλευτών-τριών) και του 1/3 της Γερουσίας (εκλογή 24 γερουσιαστών-τριών), που διεξάχθηκαν στην Αργεντινή την περασμένη Κυριακή 14 Νοεμβρίου, επιβεβαιώθηκαν σε γενικές γραμμές τα αποτελέσματα - έκπληξη των προκριματικών εκλογών του Σεπτέμβρη («Εποχή», 18/9/21). Η αύξηση της συμμετοχής σε 71,1% από 64, 1% στις προκριματικές πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό στην προτεραιοποίησή του από το κεντροαριστερό «Μέτωπο όλων».
Ο κυβερνητικός κεντροαριστερός συνασπισμός «Μέτωπο Όλων» (περονισμός πολλών αποχρώσεων), μετά τη βαριά ήττα στις προκριματικές όπου έχασε το 41,5% της εκλογικής του δύναμης, κατέγραψε καλύτερα αποτελέσματα: με 33,9% μείωσε τη διαφορά του από το ψηφοδέλτιο της δεξιάς σε 8,5%» από 9,7%, επανέκτησε δύο περιοχές και έχασε με την ελάχιστη διαφορά 1,3% (έναντι 5,5% στις προκριματικές) την Περιφέρεια της πρωτεύουσας (40% του εκλογικού σώματος), προπύργιο των περονιστών για 24 χρόνια. Αν και παραμένει πρώτη κοινοβουλευτική δύναμη (χωρίς πλειοψηφία), έχασε για πρώτη φορά μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας (1983) την κρίσιμη, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, πλειοψηφία που διέθετε στη Γερουσία.
Ο συνασπισμός της δεξιάς «Μαζί για την αλλαγή» επιβεβαιώνει τη ευρεία -και γεωγραφικά- νίκη του (42,5%). Όμως, αυτή είναι μικρότερη των στόχων και προσδοκιών του για διεύρυνση της διαφοράς από τον περονίσμο που εκτιμούσαν και σχεδόν όλα τα ΜΜΕ και αναλυτές-τριες.
Το «Μέτωπο Ενότητα Αριστεράς και Εργαζομένων με 6% (7% στην πρωτεύουσα) αναδεικνύεται σε τρίτο κόμμα στη βουλή, εκλέγει 2 βουλευτές και καταγράφει υψηλά ποσοστά σε ορισμένες περιοχές. Η πιο δυσάρεστη και ανησυχητική εξέλιξη είναι ότι το ακροδεξιό κόμμα «Εμπρός προς την Ελευθερία» διαθέτει πλέον τρεις βουλευτές και απέσπασε το 17% στην περιφέρεια της πρωτεύουσας.
Η διάψευση της γενικευμένης εκτίμησης ότι «η διαφορά» θα διευρυνθεί και αυτές οι εκλογές θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για τον «γερασμένο» περονίσμο έχει ως αποτέλεσμα το «Μέτωπο» να πανηγυρίζει την ήττα του! Τελικά, όλα τα κόμματα έχουν ή βρήκαν λόγους να είναι ευχαριστημένα. Η δεξιά νίκησε, ο περονισμός επέζησε, η αριστερά έχει δύο βουλευτές και ο πρώην πρόεδρος Μ. Μάκρι δηλώνει διαθεσιμότητα για συνομιλίες με την ακροδεξιά.
Η τριπλή κρίση και η διάψευση των προσδοκιών
Καταρχάς, ο Αλμπέρτο Φερνάντες και η κυβέρνησή του ανέλαβαν τα καθήκοντά τους στις 10-12-2019, λίγες μέρες δηλαδή πριν ο κορονοϊός αναστατώσει τις ζωές μας. Κυρίως, όμως, διαδέχθηκαν το Μ. Μάκρι που οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές του είχαν οδηγήσει τη χώρα από το 2016 σε ύφεση και πληθωρισμό, με την ανεργία, τα κατεβασμένα ρολά και τη φτώχεια να αυξάνονται. σταθερά. Επιπρόσθετα, είχε συνάψει δεσμευτική για τη χώρα δανειακή σύμβαση με το ΔΝΤ πολύ μεγάλου ύψους και δυσμενείς όρους που απορροφά κάθε χρόνο 19 δισ. δολάρια. Η όλη διαδικασία έγινε χωρίς την ενημέρωση και έγκριση της Βουλής όπως απαιτεί η σχετική νομοθεσία. Για αυτό, άλλωστε, την όλη διαδικασία και τις ευθύνες ερευνά η Δικαιοσύνη.
Ο πρόεδρος Α. Φερνάντες έχει ήδη προχωρημένες συζητήσεις με το ΔΝΤ για βελτίωση των όρων της δανειακής σύμβασης και φαίνεται ότι πολύ γρήγορα θα υπάρξει σχετική εισήγηση-συζήτηση στη Βουλή.
Αν και πρόεδρος και κυβέρνηση γνώριζαν την κατάσταση και τα περιθώρια που είχαν, υποσχέθηκαν ότι θα καλυτερέψουν την καθημερινή ζωή των πολιτών και ιδιαίτερα των φτωχών και εκείνων που έχουν χαμηλά εισοδήματα Γεννήθηκαν υπέρμετρες ενδεχομένως προσδοκίες, όμως η κυβέρνηση δεν ανταποκρίθηκε ούτε στο ελάχιστο, αφήνοντας και την κοινωνική κρίση να βαθαίνει.
Οικονομική πολιτική
Η οικονομική πολιτική και ειδικότερα οι κοινωνικές πολιτικές που ασκήθηκαν ή καλύτερα απουσίασαν τη διετία της κεντροαριστερής κυβέρνησης και προεδρίας διέπονται από τις άκαμπτες αρχές των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών ακόμα και στην περίοδο βαθιάς κοινωνικοοικονομικής κρίσης και πανδημίας. Ως παράδειγμα, στο σχέδιο προϋπολογισμού 2022 προβλέπεται περαιτέρω μείωση του πρωτογενούς δημοσιονομικού ελλείμματος (από 4,0% το 2021 σε 3,3% το 2022) και του πληθωρισμού (από 45% σε 33%). Με προβλεπόμενη 7% - 8% μεγέθυνση του ΑΕΠ το 2021 και μόλις 4% το 2022 (έτος πανδημίας) και με μείωση του ΑΕΠ -10% είναι προφανές ότι αυτά τα μεγέθη δεν επιτρέπουν ουσιαστική ανάκαμψη της οικονομίας και της κοινωνίας.
Η ασκούμενη οικονομική πολιτική αποτελεί κομβικό σημείο της ανοιχτής πλέον σύγκρουσης προέδρου και πραγματιστών περονιστών με την αντιπρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες Κίρσνερ, εκπρόσωπο του κιρσνερισμού στον συνασπισμό που υποστηρίζουν, πολύ πριν από τις προκριματικές εκλογές, ότι απαιτείται σύνδεση πληθωρισμού με μισθούς και ένα «διανεμητικό» σοκ που θα επιτρέψει την ισχυρή επαναδραστηριοποίηση της οικονομίας.
Ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση έγινε στο μεσοδιάστημα των δύο εκλογών με την ενίσχυση των πιο ευάλωτων οικονομικά πολιτών. Αν αυτή η κίνηση είχε προεκλογική σκοπιμότητα ή αποτελεί στοιχείο αλλαγής πολιτικής θα φανεί το επόμενο διάστημα.
Η δύσκολη και κρίσιμη επόμενη διετία
Είναι ήδη ορατό ότι οι πολιτικές τακτικές, πρωτίστως των δύο μεγάλων πολιτικών σχηματισμών, σχεδιάζονται με το βλέμμα στραμμένο στις προεδρικές εκλογές του Οκτώβρη 2023 και αντιμετωπίζουν την επόμενη διετία ως μεταβατική περίοδο.
Καταρχάς, η κατάσταση που διαμορφώθηκε σε θεσμικό επίπεδο είναι σύνθετη και στο δίλλημα συναινετικές διαδικασίες στα κεντρικά τουλάχιστον θέματα ή πολιτική κρίση και οι δύο μεγάλοι συνασπισμοί επιλέγουν για προφανείς λόγους τη συναίνεση. Συγκεκριμένα: στη Βουλή κανένας από τους δύο μεγάλους συνασπισμούς δεν έχει πλειοψηφία και οι αριθμοί -εκτός απροόπτου- δεν βγαίνουν για να την αποκτήσει ένας από τους δύο. Ταυτόχρονα, η Δεξιά έχει την πλειοψηφία στη Γερουσία και μπορεί να μπλοκάρει την όποια νομοθετική διαδικασία, ενώ την προεδρία και την κυβέρνηση κατέχει το ηττημένο κόμμα στις πρόσφατες εκλογές.
Δεν ξαφνιάζουν, λοιπόν, οι συναινετικές δηλώσεις των δύο μεγάλων αντιπάλων και είναι καλοδεχούμενη η αυτοκριτική του Α. Φερνάντες που αφήνει ένα παράθυρο ανοικτό για αλλαγές στις μέχρι τώρα ασκούμενες πολιτικές.