Στον τομέα του πολιτισμού προ πανδημίας αντιστοιχούσε το 4,4% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τζίρο 643 δισ. ευρώ, ενώ απασχολούνται σε αυτόν 7,6 εκατ. εργαζόμενοι/ες, αριθμός σχεδόν δεκαπλάσιος από αυτόν στις τηλεπικοινωνίες. Όμως η πανδημία οδήγησε σε απώλειες εισπράξεων της τάξης του 31% συνολικά και ιδίως στην κατηγορία των ζωντανών παραστάσεων και θεαμάτων έως και 90%. Είναι πλέον κοινή διαπίστωση ότι ο πολιτισμός είναι το μεγαλύτερο θύμα της πανδημίας, το ίδιο και οι άνθρωποι που τον υπηρετούν.
Είναι προφανές, λοιπόν, πως είναι τεράστια η ανάγκη οικονομικής στήριξης των πολιτιστικών φορέων και των καλλιτεχνών. Δυστυχώς, η με συντριπτική πλειοψηφία ψηφισμένη πρόταση του Ευρωκοινοβουλίου να δοθεί το 2% των προϋπολογισμών των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης που θα χρηματοδοτηθούν από την ΕΕ στον τομέα του πολιτισμού δεν υιοθετήθηκε από την Κομισιόν και ελάχιστα κράτη μέλη αποφάσισαν να αφιερώσουν σημαντικά κονδύλια για να υποστηρίξουν τους/τις εργαζόμενους/ες και τους φορείς του πολιτισμού, δημόσιους και ιδιωτικούς. Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται σε αυτά τα λίγα κράτη.
Η πανδημία έκανε ολοφάνερη την επισφάλεια στην οποία βρίσκονταν οι καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες ακόμη και πριν από την COVID–19. Οι δύσκολες εργασιακές καταστάσεις που αντιμετώπιζαν ανέκαθεν οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στους πολιτιστικούς τομείς έγιναν ευρύτερα γνωστές. Τον Οκτώβρη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε σε δεύτερο ψήφισμα για τον πολιτισμό, μετά το ψήφισμα για την Πολιτιστική Ανάκαμψη της ΕΕ, που ψηφίστηκε από την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών τον Σεπτέμβριο του 2020. Αυτή τη φορά δόθηκε έμφαση στην Κατάσταση των Καλλιτεχνών στην ΕΕ και εστιάσαμε στις συνθήκες εργασίας και στην ασφαλιστική κάλυψη των ανθρώπων του πολιτισμού.
Στο τελευταίο ψήφισμα εγκρίθηκαν 57 από τις 63 τροπολογίες που κατέθεσα, οι οποίες αφορούσαν πρωτίστως την κοινωνική ασφάλιση, καθώς και τη δημιουργία ενός ελάχιστου κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου για τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα καλλιτεχνών και εργαζομένων στον πολιτισμό. Αυτό το κοινό πλαίσιο που προτείνει το εν λόγω ψήφισμα, θα μπορούσε να γεφυρώσει τις μεγάλες διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις συμβάσεις εργασίας, τις αμοιβές, τα ασφαλιστικά δικαιώματα και να διευκολύνει τη διασυνοριακή κινητικότητα των καλλιτεχνών.
Αν οι προτάσεις του ψηφίσματος γίνουν πραγματικότητα, αυτό θα βελτιώσει αισθητά τις συνθήκες που βιώνουν οι καλλιτέχνες και οι καλλιτέχνιδες. Σημαντικό σημείο των προτάσεων μας ήταν να ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου και η δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού κώδικα δεοντολογίας, που θα εγγυόταν την ασφάλεια των καλλιτεχνών τόσο στις σχολές, όσο και στην εργασία τους και θα προστάτευε από οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης, βίας και κατάχρησης εξουσίας γενικά. Το θέμα αυτό, με πρωτοβουλία μου έρχεται για συζήτηση στην Επιτροπή Πολιτισμού.
Τέλος, ένα σημαντικό θέμα που βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες μου είναι το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, έστειλα επιστολή στην υπουργό Πολιτισμού πριν δύο μήνες για την ανάγκη να επιταχυνθεί η ενσωμάτωση αυτών των οδηγιών, καθώς η ενσωμάτωση στην εθνική μας νομοθεσία των Οδηγιών της ΕΕ υπ. αρ. 789/2019 και 790/2019, παρότι έχει παρέλθει εδώ και πέντε μήνες η προθεσμία που είχε τεθεί. Η απάντηση που έλαβα είναι ότι έχει ετοιμαστεί σχετικό νομοσχέδιο που πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή σύντομα. Προς το παρόν το αναμένουμε.
Το ζήτημα της στήριξης του καλλιτεχνικού κόσμου χρειάζεται ουσιαστικές λύσεις, οι οποίες θα έχουν μακροπρόθεσμο και πανευρωπαϊκό χαρακτήρα. Ο καλλιτεχνικός κόσμος αξίζει τη στήριξή μας, καθώς, όπως ήδη ανέφερα, οι διαστάσεις και η σημασία της τέχνης και του πολιτισμού είναι αδιαμφισβήτητα. Ο πολιτισμός συμβάλλει στην ψυχαγωγία των πολιτών, αλλά αποτελεί σημαντικό τμήμα της οικονομίας και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Πρόκειται για μία οικονομική δραστηριότητα, η οποία χρειάζεται στήριξη ακριβώς όπως όλες οι άλλες.