Στην καλύτερή της στιγμή βρέθηκε η συνήθης τακτική της κυβέρνησης την Τετάρτη όταν ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Ά. Γεωργιάδης κλήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση του Αλέξη Χαρίτση για το οξύ πρόβλημα της στάσης πληρωμών από κονδύλια του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) προς επαγγελματίες και επιχειρηματίες που με τη σειρά τους οφείλουν δεδουλευμένα σε μισθωτούς και προμηθευτές. Δεν απαντά στο ερώτημα – πρόβλημα, απεναντίας λέει σειρά αναληθειών και κατηγορεί ή και συκοφαντεί τον ΣΥΡΙΖΑ ότι “όταν εκείνος κυβερνούσε”, κ.λπ.
Όμως, το κοινό που παρακολουθούσε ήταν κατ’ εξοχήν κοινό που ενδιαφέρει την κυβέρνηση και οι υπεκφυγές ή τα ψέματα προς τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ απευθύνονταν σ’ αυτό, τελικά. Γενικότερα αφορά την κοινωνία καθώς, εν μέσω κρίσης, μη καταβάλλοντας πάνω από 1 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση κάνει επιλογή που πλήττει και την ανάπτυξη και το κοινωνικό κράτος, εκτός από το διαθέσιμο εισόδημα μισθωτών και νέων επιστημόνων, όπως οι ασκούμενοι δικηγόροι που καλύπτει το ΕΣΠΑ.
Το πρόβλημα: Από τον Οκτώβρη τα υπουργεία Ανάπτυξης και Οικονομικών σταμάτησαν να πληρώνουν. Η κυβέρνηση, μην υπολογίζοντας το κόστος, δεν εκταμιεύει ενώ υπάρχουν διαθέσιμα, για να μην υπερβεί το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2021 το 10% του ΑΕΠ. Το θεωρεί ψυχολογικά, δηλαδή, πολιτικά, αφόρητο και το “κρατά”. Έχει ήδη εξαντλήσει – στο ΠΔΕ – τις προϋπολογισμένες πληρωμές καθώς πολλά κονδύλια στράφηκαν λόγω πανδημίας αλλού – “ορθώς” είπε και ο ερωτών βουλευτής – και δεν θέλουν να εκταμιεύσουν άλλα! Τόσο απλά αλλά και τόσο ψυχρά.
Τομείς της κοινωνίας και οικονομίας που πλήττονται
Ποιους αφορά; Αντιγράφω από την τοποθέτηση του Α. Χαρίτση. “Θέλω να είμαι πολύ συγκεκριμένος σε αυτό το οποίο λέω: εργολήπτες μεσαίων και μικρών έργων, μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν μπει σε προγράμματα στήριξης επιχειρηματικότητας -και αναφέρομαι για παράδειγμα στο πρόγραμμα της μη επιστρεπτέας των περιφερειών από τα ΠΕΠ- και το «Εξοικονομώ». Τρεις κατηγορίες που αφορούν πάρα πολλούς συμπολίτες μας, εκατοντάδες επιχειρήσεις, χιλιάδες εργαζόμενους. Μιλάμε για μισθοδοσίες εργαζομένων που έχουν παγώσει”.
Συνεχίζουμε πιο αναλυτικά για να φανεί το εύρος των θυμάτων της δημοσιονομικής εμμονής του κ. Θ. Σκυλακάκη. Πρόκειται για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μελετητικά γραφεία που έχουν αναλάβει μελέτες και κατασκευές, για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε προγράμματα ΕΣΠΑ ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ενισχύονται από το ΕΣΠΑ λόγω των συνεπειών της πανδημίας, για όσους συμμετείχαν στο πρόγραμμα Εξοικονομω, ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς, μεταφορικό ισοδύναμο, πρόγραμμα Βοήθεια στο σπίτι.
Ο Α. Χαρίτσης πρόσθεσε πως “είναι μία κίνηση η οποία δεν έχει καμία αναπτυξιακή λογική προφανώς, να κόβετε επενδυτικές δαπάνες σε αυτές τις συνθήκες, κίνηση που δεν έχει και καμία δημοσιονομική λογική, γιατί οι πόροι του ΕΣΠΑ είναι συγχρηματοδοτούμενοι, το μεγαλύτερο μέρος αυτών επιστρέφει στη χώρα από την ΕΕ”. Μάταιη προσπάθεια. Οι καθυστερήσεις καταγγέλλονται στη βουλή και από συλλόγους, όπως ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών, η Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, κ.ά., με όλους να μιλάνε για «γενικευμένο φαινόμενο» και «σημαντικές καθυστερήσεις»
Μεγάλο πρόβλημα έχουν οι ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί – νηπιαγωγεία. Η Ομοσπονδία τους καταγγέλλει ότι 18.000 εργαζόμενοι για τέταρτο μήνα είναι απλήρωτοι. Χθες θα έκαναν, πανελλαδικά, διαμαρτυρία – ενημέρωση των 67.000 ωφελούμενων γονέων. Υπό κάποιες συνθήκες η πληρωμή θα γίνει το νέο έτος. Όσο για το μεταφορικό ισοδύναμο, στην αναφορά του βουλευτή Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Γιάννη Μπουρνού ότι υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή του αρμόδιος του υπουργείου Ναυτιλίας απάντησε, μέσω ΕΡΤ Αιγαίου, ότι θα καταβληθούν έως 15/1/2022.
Το πρόβλημα αφορά και τις Περιφέρειες. Όπως αναφέρει ο Στ. Σχοινάς σε άρθρο του στην Κυριακάτικη Αυγή (8/12). “Επειδή το θέμα αφορά κρίσιμα έργα υποδομών σε επίπεδο περιφερειών (αντιπλημμυρικά κ.ά.), ετέθη σε πρόσφατη διαβούλευση παρόντος του Θ. Σκυλακάκη, με ένταση, από περιφερειάρχες του κυβερνητικού κόμματος, αλλά ο υπουργός δεν έδωσε καμία διευκρίνιση”.
Ο Υπουργός, κυριολεκτικά, δεν απάντησε σε τίποτε! Μάταια ο Α. Χαρίτσης επιχειρούσε να απαντήσει, πχ, ότι το ΕΣΠΑ εξαντλήθηκε διότι – αντίθετα από τις άλλες χώρες – τα κονδύλια του στράφηκαν στην πανδημία ότι, εντέλει, δεν λειτουργεί έτσι η πραγματική οικονομία. Η Moody’s, για δεύτερη φορά, λίγες μέρες πριν, δεν αναβάθμισε την ελληνική οικονομία. Ο κ. Γεωργιάδης απάντησε μόνο για το “εξοικονομώ” που δεν έχουν εγκριθεί ούτε το 1% των αιτήσεων! Φταίνε οι ενδιαφερόμενοι, απάντησε, διότι έχουν πλήθος τεχνικών λαθών στις αιτήσεις τους. Αορίστως είπε ότι έχουν εξοικονομήσει 350 εκ. ευρώ και θα αρχίσουν εκταμιεύσεις, χωρίς χρονικό προσδιορισμό. Αλλά οι αυξημένες υποχρεώσεις πριν τις γιορτές πιέζουν τρομερά επαγγελματίες, επιχειρηματίες, μισθωτούς.
Δεν πρόκειται για “συνήθεις” καθυστερήσεις
Ένα αρκετά θεμελιωμένο άρθρο για το θέμα είχε δημοσιευθεί στο K-report από δυο επιστήμονες, καλούς γνώστες καθώς είχαν θητεύσει στο υπουργείο επί ΣΥΡΙΖΑ. Το υπογράφουν η Ευγενία Φωτονιάτα και ο Παναγ. Κορκολής στελέχη του Ινστιτούτου ΕΝΑ: «Θα πρέπει κανείς να διακρίνει τη βασική διαφορά ανάμεσα στις ‘συνήθεις’ καθυστερήσεις στις πληρωμές στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων έργων και στο πάγωμα των πληρωμών. Οι πρώτες αποτελούν δομικό πρόβλημα του συστήματος, που συνολικά δυσχεραίνει την απελευθέρωση πόρων προς την πραγματική οικονομία, ενώ η δεύτερη κατάσταση είναι πολιτική επιλογή στέρησης πόρων από την πραγματική οικονομία … Θεωρητικά, μια κυβέρνηση προχωράει σε τέτοια επιλογή όταν αναμένει ότι αυτή θα φέρει κάποιο οικονομικό ή δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Στην περίπτωση όμως στάσης πληρωμών στο ΕΣΠΑ μια τέτοια προσέγγιση είναι, κατά βάση, λανθασμένη και δημιουργεί άμεσα και μεσοπρόθεσμα σοβαρά προβλήματα. Στο πεδίο των δημοσιονομικών - στην καλύτερη περίπτωση - το αποτέλεσμα θα είναι μια οριακή μείωση του προβλεπόμενου ελλείμματος .... Άλλωστε, η αναβολή πληρωμών για το επόμενο οικονομικό έτος απλά μεταφέρει το πρόβλημα και μάλιστα από μία χρονιά με δημοσιονομική ευελιξία (2021) σε μια χρονιά με ενδεχόμενους δημοσιονομικούς περιορισμούς (2022)».
Προϊδεασμός και για το Ταμείο Ανάκαμψης;
«Θα περίμενε κανείς, ενόψει ενεργοποίησης νέων σημαντικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, ότι η κυβέρνηση θα εξαντλούσε τα όρια αποτελεσματικότητας του συστήματος για την πληρωμή και ολοκλήρωση των έργων του ΕΣΠΑ και θα προχωρούσε στο μετασχηματισμό του συστήματος για την αντιμετώπιση των δομικών προβλημάτων, που απειλούν το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ. Αντί όμως αυτής της δυναμικής, δίνεται λάθος σήμα, επιλέγονται βήματα προς τα πίσω και το σύστημα αφήνεται στην τύχη του χωρίς την παραμικρή προετοιμασία. Γιατί να μην συμπεράνουμε ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και με τις πληρωμές του Ταμείου Ανάκαμψης τα επόμενα χρόνια; Το έλλειμμα ώριμων και σκόπιμων έργων αναμένεται να αποτελέσει το κύριο πρόβλημα απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 δεδομένου ότι οι πόροι είναι διπλάσιοι από αυτούς της προηγούμενης περιόδου».
Αλλά ας επανέλθουμε στη Βουλή. Ο προεδρεύων κ. Νικ. Κακλαμάνης, με τον γνώριμο βαθμό “ανεξαρτησίας” του, θα σημειώσει ότι, εντέλει, αν παρακολουθούσαν τη συνεδρίαση οι Έλληνες πολίτες δεν κατάλαβαν απολύτως τίποτα. Και ο Αλ. Χαρίτσης του απάντησε, δακτυλοδείχνοντας τον υπουργό: “αυτός ήταν ο σκοπός σας”. Ο οποίος, σκοπός της κυβέρνησης, έχει τον απαραίτητο σύμμαχο: η συζήτηση, και το κενό της απάντησης, δεν πέρασε την άλλη μέρα στη μεγάλη πλειονότητα του Τύπου.
Μια μέρα μετά!
Ενώ στην απάντησή του την Τετάρτη ο κ. Γεωργιάδης διαβεβαίωνε ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στην εκταμίευση ΠΔΕ, την Πέμπτη σε τροπολογία του υφυπουργού Ανάπτυξης κ. Γ. Τσακίρη παραδέχεται τη «μη επάρκεια πόρων για την πληρωμή άλλων έργων ενταγμένων στο ΠΔΕ, παρότι έχουν υλοποιηθεί τα έργα». Εύλογο το ερώτημα του Α. Χαρίτση: «Ισχύουν αυτά που είπε ο υπουργός στη Βουλή χτες το πρωί ή αυτά που γράφετε στην τροπολογία που καταθέσατε χτες το βράδυ;». Οι πληρωμές θα γίνονται έως 31/1/2022 εφόσον έως τα τέλη του 2021 έχουν υποβληθεί τα δικαιολογητικά.