Από τη διεθνή ειδησεογραφία συχνά είναι απούσα η Αφρική. Μια ήπειρος πλούσια σε πρώτες ύλες, που την εκμεταλλεύονται αμερικανικές και ευρωπαϊκές πολυεθνικές, αλλά στην οποία έχει διεισδύσει αποφασιστικά τα τελευταία χρόνια η Κίνα. Το Κονγκό, με την αιματηρή ιστορία του, με έναν πόλεμο που από τo 1993 έως το 2003 προκάλεσε απερίγραπτο πόνο και καταστροφές και από εμφύλιος μεταβλήθηκε σε πόλεμο ανάμεσα στις χώρες της γύρω περιοχής, αποδείχτηκε δύσκολη περίπτωση, ακόμη και για την Κίνα.
Σε μια χώρα όπου ο βραβευμένος με Νόμπελ Ντένις Μουκουέγκε με το νοσοκομείο Panzi Hospital προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές των γυναικών από την κακοποίηση και τον βιασμό -ως πολεμικό όπλο- που έχουν υποστεί, η κατάσταση ανάγκης είναι μόνιμη. Η βία είναι ενδημική, ιδιαίτερα στο ανατολικό κομμάτι της χώρας, τμήμα της πανέμορφης περιοχής των Μεγάλων Λιμνών, με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα στον κόσμο χαλκού, κοβαλτίου, ψευδαργύρου, αλουμινίου, διαμαντιών και χρυσού. Ομάδες ενόπλων επιδίδονται σε επιθέσεις, δολοφονίες, ληστείες, απαγωγές και μαζικούς βιασμούς, σε σημείο ώστε η κινεζική πρεσβεία να ζητήσει από τους πολίτες της και από τις ιδιωτικές εταιρείες που επιχειρούν εκεί να αποχωρήσουν το ταχύτερο, εξαιτίας σοβαρής ανησυχίας για την ασφάλειά τους.
Τον περασμένο Μάιο ο Πρόεδρος του Κονγκό Φέλιξ Τσισεκέντι κήρυξε δύο επαρχίες σε κατάσταση πολιορκίας, αντικαθιστώντας πολιτικούς αξιωματούχους με στρατό και αξιωματικούς της αστυνομίας.
Εκτός όμως από τον φόβο των ενόπλων στην περιοχή, οι Κινέζοι έχουν να αντιμετωπίσουν και τη δυσαρέσκεια των τοπικών κοινοτήτων, που τους κατηγορούν για μη τήρηση των περιβαλλοντικών νόμων, για τη ρύπανση των ποταμών και για την εκμετάλλευση του εγχώριου εργατικού δυναμικού.
Απόλυτη φτώχεια
Παρά τον ορυκτό πλούτο της χώρας, αλλά ίσως και εξαιτίας του, πάνω από το ήμισυ των 84 εκατομμυρίων του πληθυσμού της ζουν σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας, με κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 450 δολάρια και με μέσο εισόδημα ένα δολάριο την ημέρα ή και λιγότερο. Στα ορυχεία κοβαλτίου εργάζονται σε συνθήκες δουλείας ακόμη και παιδάκια τεσσάρων ετών. Η Διεθνής Αμνηστία, μαζί με την Afrewatch και ένα βίντεο- έρευνα του Sky News Australia καταγγέλλουν την εκμετάλλευση των παιδιών. Στο βίντεο φαίνονται μικρά παιδιά που δουλεύουν κάτω από καταρρακτώδη βροχή, φορτωμένα με σακιά, με ενήλικες να τα πιέζουν να βιαστούν, μέσα σε επικίνδυνες στοές.
Η εκκένωση της περιοχής από τις κινεζικές εταιρείες σημαίνει ότι θα τεθεί σε κίνδυνο ένας τεράστιος βιομηχανικός τομέας, και αυτό θα έχει επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σκάνδαλο στο ορυχεία κοβαλτίου
Η Δημοκρατία του Κονγκό είναι η μεγαλύτερη παραγωγός κοβαλτίου, που είναι βασικό, μεταξύ των άλλων, για την κατασκευή μπαταριών λιθίου, ενώ η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής αυτού του ορυκτού στον κόσμο. 100.000 τόνοι κοβαλτίου εξάγονται το χρόνο από το Κονγκό, ενώ σχεδόν το σύνολο της ποσότητας αυτής κατευθύνεται στο λιμάνι της Σαγκάης με κόστος 62.000 δολάρια ο τόνος.
Η κυβέρνηση του Κονγκό ίδρυσε σχετικά πρόσφατα τη δημόσια επιχείρηση Entreprise Generale du Cobalt για την αγορά, την επεξεργασία και την εμπορευματοποίηση όλου του κοβαλτίου που δεν συλλέγεται με βιομηχανικά μέσα, το οποίο εξάγουν σκάβοντας οι μεταλλωρύχοι και το πωλούν σε μεσάζοντες, συχνά Κινέζους, που το μεταπωλούν στην Κίνα.
Τα ορυχεία κοβαλτίου στα οποία χρησιμοποιούνται βιομηχανικά μέσα ανήκουν στην Congo DongFang International Mining, που ελέγχεται από την Huayou Cobalt της Σαγκάης, η οποία έχει ανάμεσα στους πιο γνωστούς πελάτες της την Apple Inc.
Δεν πρόκειται, λοιπόν, για ένα «κινεζικό» ζήτημα, αλλά για τις αρπακτικές διαθέσεις της παγκόσμιας λογικής του κέρδους. Πρόκειται για την εκμετάλλευση ανηλίκων, με μισθούς πείνας και απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, σε μια περιοχή όπου ο πληθυσμός υποφέρει από τη βία, τη φτώχεια, την απομόνωση.
Το μεγάλο αυτό σκάνδαλο οδήγησε τον Σεπτέμβριο τις αρχές του Κονγκό να παύσουν στη δραστηριότητα μερικών κινεζικών εταιρειών στο Νότιο Κίβου και τον Βου Πενγκ, γενικό διευθυντή του τμήματος αφρικανικών υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας να καταδικάσει τη συμπεριφορά αυτών των εταιρειών.
Γι’ αυτούς τους λόγους, η κατάσταση στο ανατολικό Κονγκό και η ασφάλεια των κινέζων πολιτών στη χώρα, υπήρξε θέμα ειδικής συζήτησης στην πρόσφατη συνάντηση κορυφής Κίνας-Αφρικής στο Ντακάρ, μεταξύ του κινέζου υπουργού Εξωτερικών και του υπουργού Εξωτερικών του Κονγκό.
Άραγε, οι περισσότεροι από εμάς, αναρωτηθήκαμε πώς κατασκευάζονται τα κινητά μας τηλέφωνα, οι υπολογιστές ή οι μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων της «πράσινης ανάπτυξης»; Γνωρίζουμε κάτι για τους θανάτους και τους τραυματισμούς, για την άθλια ζωή παιδιών-σκλάβων, που ποτίζουν με δάκρυα και αίμα την τεχνολογική μας ανάπτυξη;
Τι λένε γι’ αυτό η Apple, η Dell, η Microsoft και η Tesla;