Ήταν Αύγουστος του 2019, όταν, ύστερα από χρόνια αγώνων πολιτών, συλλόγων, φοιτητών και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο τότε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ», Νίκος Μπελαβίλας, παρέδιδε τον πλήρη φάκελο της ανάπλασης των Προσφυγικών της λεωφόρου Αλεξάνδρας στην περιφέρεια Αττικής και λίγο αργότερα και στον δήμο Αθηναίων. Ο φάκελος περιείχε ολοκληρωμένες μελέτες, οικοδομική άδεια και άδεια του Κεντρικού Συμβουλίου Μνημείων και μάλιστα με διασφαλισμένη χρηματοδότηση για τη δημοπράτηση του έργου.
Είχαν προηγηθεί η παραχώρηση χωρίς αντάλλαγμα των Προσφυγικών στην περιφέρεια Αττικής από την ΕΤΑΔ ΑΕ και οι ενέργειες της διοίκησης της Δύναμης Ζωής για τον προγραμματισμό της προκήρυξης του σχετικού διαγωνισμού αποκατάστασης και επανάχρησής τους, με στόχο τη διάσωση της ιστορικότητας των κτισμάτων, την ανάδειξη της προσφυγικής μνήμης με την ίδρυση Μουσείου Μικρασιατικής Μνήμης και Πολιτισμού, την προώθηση της κοινωνικής κατοικίας για ευάλωτες κοινωνικά ομάδες και τους συγγενείς των ασθενών στο αντικαρκινικό νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» και μια πολεοδομική ανάσα σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή. Στις 25 Ιουλίου 2019, το Περιφερειακό Συμβούλιο έκανε κατ’ αρχήν δεκτή τη δωρεά της μελέτης από την «Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ» με τον τίτλο «επισκευές όψεων, εσωτερικές διαρρυθμίσεις και αντικατάσταση υδραυλικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων στις διατηρητέες οκτώ πολυκατοικίες της Λ. Αλεξάνδρας».
Άλλαξαν, όμως, οι καιροί και η ευθύνη για την υλοποίηση του έργου περιήλθε στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, στον νέο δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, και στη νέα διοίκηση Πατούλη στην περιφέρεια Αττικής.
Κάπως έτσι τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας εγκαταλείφθηκαν ξανά στη μοίρα της φθοράς και της απαξίωσης. Το πρόγραμμα της ανάπλασης διακόπηκε βίαια, με πολιτική απόφαση τον Σεπτέμβριο του 2019. Οι μελέτες, οι άδειες και οι εγκεκριμένοι προϋπολογισμοί, τα 12 εκατομμύρια ευρώ για την αποκατάστασή τους, χάθηκαν στον δρόμο.
Η Δύναμη Ζωής είχε καταθέσει στις 4 Φεβρουαρίου 2020 επερώτηση προς τη διοίκηση της περιφέρειας Αττικής σχετικά με την απαξίωση και εγκατάλειψη αυτού του ιστορικού τοπόσημου της Αθήνας, η οποία, όμως, έμεινε αναπάντητη. Η επικεφαλής της Δύναμης Ζωής, Ρένα Δούρου, επισημαίνοντας την επί δύο χρόνια απραξία και αδιαφορία, είχε δεσμευτεί ότι ο αγώνας θα συνεχιστεί «για να αποκτήσουν τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας, αυτό το εμβληματικό τοπόσημο της Αθήνας, μνημείο της προσφυγικής κατοίκησης του '22 και του αθηναϊκού αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, αυτά τα λαβωμένα από τις οβίδες και τις σφαίρες των Δεκεμβριανών κτίρια, τη δεύτερη ζωή που τους ταιριάζει ως σημείο κοινωνικής και πολιτισμικής αναφοράς. Τεκμήρια της ιστορίας του τόπου μας».
«Μια πόλη χωρίς ιστορία, είναι μια πόλη μη βιώσιμη»
Η Δύναμη Ζωής έφερε ξανά στο περιφερειακό συμβούλιο, με νέα επερώτησή της, το ζήτημα της εγκατάλειψης των Προσφυγικών και κάλεσε τη διοίκηση να απαντήσει γιατί δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η τυπική διαδικασία αποδοχής από την περιφέρεια Αττικής της δωρεάς των εγκεκριμένων μελετών και γιατί παρατείνεται η κατάσταση εγκατάλειψης, εφόσον έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες και μπορεί να προχωρήσει η δημοπράτηση του έργου. Επίσης, η διοίκηση Πατούλη κλήθηκε να ξεκαθαρίσει αν υπάρχει προγραμματισμός για τη δημοπράτηση και την υλοποίηση του έργου και αν γίνονται ενέργειες για τη χρηματοδότησή του. Παράλληλα, η Δύναμη Ζωής ζήτησε να κατατεθεί η μελέτη εφαρμογής για τον υπόγειο χώρο στάθμευσης.
Στην επερώτηση γινόταν σαφές ότι «η αποκατάσταση των προσφυγικών πολυκατοικιών στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας είναι ένα αυτοτελές έργο, ανεξάρτητα εάν συνδέεται με τη “Διπλή Ανάπλαση”. Άλλωστε, ξεκίνησε ανεξάρτητα από αυτήν και πολύ πριν από αυτήν. Είναι δε λανθασμένο και επιζήμιο για τους κατοίκους της Αττικής το να μην προωθείται η αποκατάσταση των προσφυγικών πολυκατοικιών λόγω γραφειοκρατικών ή άλλων καθυστερήσεων που αφορούν τη “Διπλή Ανάπλαση”».
Η διοίκηση της περιφέρειας Αττικής δεν έδωσε απολύτως καμία απάντηση στα συγκεκριμένα ερωτήματα της επερώτησης της Δύναμης Ζωής για την εγκατάλειψη των Προσφυγικών της λεωφόρου Αλεξάνδρας, πέρα από γενικόλογες και αόριστες υποσχέσεις, που απλά επιβεβαίωσαν το βάλτωμα του εμβληματικού έργου.
Στη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου τόσο ο περιφερειάρχης Πατούλης, όσο και ο αντιπεριφερειάρχης Κεντρικού Τομέα Δημόπουλος και η εντεταλμένη σύμβουλος Τεχνικών Έργων Κοσμίδου, που επιχείρησαν να απαντήσουν στην τοποθέτηση της Ρένας Δούρου, αφενός –κατά τη συνήθη πρακτική– εμφάνισαν το έργο και τις ενέργειες της διοίκησης της Δύναμης Ζωής για την ανάπλαση των Προσφυγικών σαν έργο της νυν διοίκησης, αφετέρου περιορίστηκαν σε αόριστες, μελλοντικές υποσχέσεις αντί για συγκεκριμένες απαντήσεις και δεσμεύσεις.
Η Ρένα Δούρου δεσμεύθηκε ότι η Δύναμη Ζωής θα επιμείνει, «γιατί δεν πρόκειται για θέμα μιας παράταξης, αλλά γι' αυτό που έλεγε μια σπουδαία γυναίκα που πρωτοστάτησε στη διάσωση των Προσφυγικών. Η Άννυ Βρυχέα επαναλάμβανε ότι “μια πόλη χωρίς ιστορία, είναι μια πόλη μη βιώσιμη”. Ακριβώς επειδή θέλουμε μια βιώσιμη πόλη συνεχίζουμε τον αγώνα μας, διεκδικώντας συγκεκριμένες πράξεις και όχι αόριστα λόγια».