Χρειάζεται μέτωπο αλληλεγγύης στα θύματα
Η Ελευθερία Κουμάντου, μέλος του Παρατηρητηρίου «Golden Dawn Watch» και δημοσιογράφος στον «Αθήνα 9,84», μιλά στην «Εποχή» για την πορεία της δίκης της Χρυσής Αυγής, το πρόβλημα δημοσιότητάς της, αλλά και την επιτακτική ανάγκη παρουσίας ενός αλληλέγγυου αντιφασιστικού κινήματος στο πλευρό των θυμάτων και των μαρτύρων κατηγορίας.
Πώς εξελίσσεται η διαδικασία της δίκης;Βρισκόμαστε έξι μήνες μετά την έναρξη και έχουμε μόλις 24 δικασίμους, οι οποίες έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα, αλλά δεν παύει οι ρυθμοί να είναι πολύ αργοί. Το Παρατηρητήριο και η Πολιτική Αγωγή έχουν επισημάνει από την αρχή την ακαταλληλότητα της αίθουσας για τη διεξαγωγή μιας τόσο σημαντικής δίκης, γεγονός που έγινε απολύτως εμφανές και στις δύο τελευταίες δικασίμους. Την Τετάρτη συνέβη το επεισόδιο με τη μητέρα του Παύλου Φύσσα, η οποία για να πάει στην τουαλέτα πρέπει να διασχίσει ένα διάδρομο στον οποίο βρίσκονται αποκλειστικά οι κατηγορούμενοι και οι δικηγόροι της Χρυσής Αυγής. Την Πέμπτη είχαμε το τραγελαφικό, εν έτει 2015, να έχουμε λιμνάζοντα νερά στη μία πλευρά της αίθουσας και στην άλλη να τρέχουν νερά από τους τοίχους. Ενώ όταν δυνάμωνε η βροχή, η μισή αίθουσα δεν μπορούσε να ακούσει τις ερωτήσεις των συνηγόρων της Χρυσής Αυγής, οι οποίοι συστηματικά αποφεύγουν να μιλούν από το μικρόφωνο.
Η κάλυψη του γεγονότος από τα ΜΜΕ έχει εξασθενήσει με τον καιρό. Γιατί είναι σημαντική η δημοσιότητα της δίκης;Τα ΜΜΕ είχαν ασχοληθεί πολύ κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, των προφυλακίσεων και υπήρχε μεγάλη διοχέτευση πληροφοριών. Μετά, μέχρι να οριστεί η δικάσιμος, οι δημοσιογράφοι αφήσαμε να καθίσει η σκόνη και δεν είχαμε ασχοληθεί με τη δίκη. Αρχίσαμε να ασχολούμαστε λίγο πριν την έναρξη, αλλά όχι με την ουσία. Εστιάσαμε περισσότερο στα ζητήματα της διαρρύθμισης του χώρου και με τα διαδικαστικά εν γένει, αντί με τη δικογραφία. Αν θυμάστε, στις δύο πρώτες δικασίμους τα ρεπορτάζ αναδείκνυαν τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας και τη δυσκολία στην πρόσβαση. Ασφαλώς είναι δεδομένα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, αλλά εκτός από τα γύρω - γύρω υπάρχει και η ουσία της υπόθεσης. Τα μέσα ασχολούνται με αυτήν μόνο όταν υπάρχει δικάσιμος, με εξαίρεση κάποιων που ασχολούνται πιο συστηματικά. Οι νομικοί του Παρατηρητηρίου καταγράφουν τι συμβαίνει μες στην αίθουσα γιατί υπάρχει θέμα δημοσιότητας. Όχι επικριτικά απέναντι στη δημοσιογραφική δουλειά, αλλά μέχρι πριν λίγες μέρες δεν μπορούσε να μπει ούτε ακροατήριο μες στην αίθουσα. Τις τελευταίες 4 δικασίμους επιτρέπεται. Είναι σημαντικό να υπάρχει καταγραφή για να δημιουργηθεί ένα αρχειακό υλικό για τον ιστορικό ερευνητή του μέλλοντος, καθώς η έδρα επανειλημμένως έχει απορρίψει τα αιτήματα της Πολιτικής Αγωγής ακόμα και για την ηχογράφηση των πρακτικών. Δεν γίνεται να μην υπάρχει έστω μια ηχητική καταγραφή μιας δίκης που είναι πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα, από τους αριθμούς, μέχρι την ουσία της. Πρόκειται για μια δίκη που, η όποια απόφασή της, θα επηρεάσει την πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Ο φασιστικός και ρατσιστικός λόγος συνεχίζει να είναι έντονος στη δημόσια σφαίρα;Προφανώς. Όχι με αφορμή τη συγκεκριμένη δίκη, αλλά επειδή παράλληλα υπάρχει στην επικαιρότητα και το προσφυγικό ζήτημα, πολλά μέσα και πολιτικοί χρησιμοποιούν ένα λόγο που δημιουργεί ρατσιστικές νοοτροπίες και οδηγεί σε φασιστικές συμπεριφορές. Όλοι θυμόμαστε πως είχε χρησιμοποιηθεί η φωτογραφία του μικρού Αϊλάν από την εφημερίδα «Δημοκρατία» στο πρωτοσέλιδό της. Τον πολύ πρόσφατο τελευταίο καιρό δεν ακούμε τόσο συχνά τη λέξη «λαθρομετανάστης» στα MME, όμως παρόλα αυτά εκτιμώ, και ως Παρατηρητήριο φασιστικού και ρατσιστικού λόγου στα ΜΜΕ, ότι έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε στο συγκεκριμένο κομμάτι και πολύ μεγάλη ευθύνη.
Μια καταδίκη της Χρυσής Αυγής, αρκεί για να φύγει ο φασισμός από την κοινωνία;Όπως είχε πει και ο Ούλι Γιετς, από το γερμανικό παρατηρητήριο για τη δίκη του NSU που γίνεται στο Μόναχο, δεν φθάνει τα θύματα και οι συγγενείς των θυμάτων να δικαιωθούν μόνο στην αίθουσα του δικαστηρίου, αλλά πρέπει να γίνει και στην κοινή γνώμη. Μια καταδίκη, βέβαια, ειδικά όταν αφορά τόσο μεγάλο αριθμό κατηγορουμένων θα παίξει το ρόλο της, αλλά το κυριότερο είναι οι άνθρωποι που είναι μάρτυρες κατηγορίας να μην νιώσουν μόνοι τους και εκεί χρειάζεται ένα μεγάλο αντιφασιστικό κίνημα που θα τους στηρίξει.
ΔΙΚΗ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ
Εκφοβισμός του μάρτυρα κατηγορίας«Οι παρόντες, στην αίθουσα του δικαστηρίου, κατηγορούμενοι για σοβαρά κακουργήματα, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, προκαλούν κατά τη διάρκεια των καταθέσεών τους, ειρωνεύονται, διακόπτουν, επιδεικνύουν ανεπίτρεπτη ασέβεια προς τους μάρτυρες, τη μνήμη και τους συγγενείς του θύματος, προς το ίδιο το δικαστήριο και τη διαδικασία, υποβάλλουν καταχρηστικά αιτήματα που μοναδικό σκοπό έχουν τον εκφοβισμό των μαρτύρων, γενικότερα αποθρασύνονται» ανακοίνωσαν σε κοινή δήλωση οι συνήγοροι της Πολιτικής Αγωγής για την απαράδεκτη στάση της Υπεράσπισης της Χρυσής Αυγής.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης από την Πολιτική Αγωγή του αυτόπτη μάρτυρα, Δημήτρη Μελαχρινόπουλου, φίλου του Π. Φύσσα που δέχθηκε και ο ίδιος επίθεση το βράδυ της δολοφονίας, οι συνήγοροι της Υπεράσπισης γελούσαν εις βάρος του, σχολιάζοντας ακόμα και το γεγονός ότι πίνει νερό, ασκώντας κατά αυτόν τον τρόπο ψυχολογικό πόλεμο στον μάρτυρα.
Παρόλα αυτά, η πρόεδρος του δικαστηρίου δεν επέτρεψε να αναγνωστεί ολόκληρη η δήλωση της Πολιτικής Αγωγής, καθώς έκρινε πως «αυτά είναι για να δημιουργούνται εντυπώσεις, να τα δώσετε στους δημοσιογράφους, δεν αφορούν το δικαστήριο».
Απόπειρα δίωξης του μάρτυραΤαυτόχρονα, οι συνήγοροι της Χρυσής Αυγής προσπαθούσαν με παραπλανητικές ερωτήσεις να δημιουργήσουν εντυπώσεις για αναξιοπιστία του μάρτυρα. Ο συνήγορος υπεράσπισης του Χρήστου Παππά, μάλιστα, ζήτησε την κράτηση του μάρτυρα για ψευδορκία. Όταν έλαβε την αρνητική απάντηση της έδρας, καθώς κάτι τέτοιο «θα συνιστούσε τη στέρηση της ελευθερίας του μάρτυρα για μεγάλο διάστημα, ενώ δεν προκύπτει και νομικό έρεισμα», απείλησε πως θα καταθέσουν αυτοτελή μήνυση εναντίον του.
Οι ερωτήσεις της Υπεράσπισης εστίαζαν στο πόσο ακριβής είναι ο αυτόπτης μάρτυρας στον προσδιορισμό των δευτερολέπτων ή των εκατοστών, προκειμένου να υποδαυλίσουν την ουσία της κατάθεσης για την οργανωμένη δολοφονική επίθεση. Παράλληλα, διαστρέβλωναν τα λεγόμενά του και τον παραπλανούσαν αναφερόμενοι σε «αντιφάσεις» των καταθέσεων, όπως για το πόσα άτομα αναγνώρισε στο αμάξι, ενώ πρόκειται για δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές και όχι διαφορετικές περιγραφές. Απροκάλυπτα διατύπωσαν ψέματα προς τον μάρτυρα πως δεν υπήρχε τηλεφωνική επικοινωνία του Γιάννη Λαγού με τον Γιώργο Πατέλη πριν τη δολοφονία, όπως απάντησε, ενώ υπάρχουν τα στοιχεία στη δικογραφία που το αποδεικνύουν.
Ιδιαίτερα επιθετική ήταν και η προσέγγιση, όμως, και της εισαγγελέως όσον αφορά στις προσθήκες που υπάρχουν στις καταθέσεις του μάρτυρα όσο περνούσε ο καιρός. «Στην πρώτη κατάθεση είχα το αίμα του φίλου μου πάνω μου, βρισκόμουν σε απίστευτη ψυχολογική φόρτιση», απάντησε ο Δημήτρης Μελαχρινόπουλος που, όπως τόνισε και η συνήγορος Πολιτικής Αγωγής Χρύσα Παπαδοπούλου στον τελικό σχολιασμό, μετά από τις συγκεκριμένες ερωτήσεις που δέχθηκε στην τελευταία κατάθεση, είναι λογικό να είναι πιο πλήρης.
Οργανωμένη δολοφονική επίθεσηΠαρά την εκφοβιστική στάση της Υπεράσπισης και την προσπάθεια αποδόμησης του μάρτυρα, η ουσία περιγράφθηκε λεπτομερώς. Η επίθεση που δέχθηκε η παρέα του Παύλου Φύσσα ήταν χωρίς να έχει υπάρξει οποιαδήποτε συμπλοκή με τους χρυσαυγίτες πριν, οργανωμένη και κατά κύματα από μικρότερες ομάδες που έφευγαν από την ομάδα των 40 περίπου χρυσαυγιτών, που βρίσκονταν στο απέναντι πεζοδρόμιο και εμψύχωναν τους δικούς τους. Τα τελευταία 5 – 6 άτομα που επιτέθηκαν στον Π. Φύσσα με το που έφτασε ο Γιώργος Ρουπακιάς, του έκαναν χώρο για να τον μαχαιρώσει.
Τζέλα Αλιπράντη