Μπαίνουμε στον νέο χρόνο με την ανθρωπότητα να ανησυχεί για την παραλλαγή Όμικρον, αλλά και να ελπίζει ότι αυτή θα μπορούσε να σημάνει τη μετατροπή της θανατηφόρας πανδημίας του κορονοϊού σε μια λιγότερο επικίνδυνη ενδημική ασθένεια.
Για τη νέα μετάλλαξη του ιού που προκαλεί την COVID–19, που την εμφάνισή της πρώτες εντόπισαν οι υγειονομικές αρχές της Νότιας Αφρικής, υπάρχει μια επιστημονική διαφωνία, που έχει μετατραπεί και σε πολιτική αντιδικία: αν αυτή οφείλεται στην έλλειψη εμβολίων (το λεγόμενο εμβολιαστικό απαρτχάϊντ) στην Αφρική και γενικότερα στις χώρες του παγκόσμιου Νότου, ή στη διστακτικότητα για εμβολιασμό. Ως και πολιτικό, το ζήτημα δεν μπορεί παρά να απασχολεί την Αριστερά. Προκειμένου, όμως, αυτή να κάνει προτάσεις για την αντιμετώπισή του, τόσο την άμεση σε κάθε κράτος, όσο και τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη σε ευρύτερες γεωγραφικές και πολιτικές ενότητες και σε όλον τον κόσμο, είναι υποχρεωμένη να πράξει σύμφωνα με το μάντρα του σοσιαλισμού/κομμουνισμού, κάνοντας «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης», με τη βοήθεια και της επιστήμης, η οποία βέβαια δεν είναι ουδέτερη.
Αυτό ακριβώς προσπαθεί να κάνει ο Λι Φίλιπς, διακεκριμένος συγγραφέας και δημοσιογράφος σε επιστημονικά θέματα, στο άρθρο του που δημοσίευσε, στις 17 Δεκεμβρίου 2021, το γνωστό και αγαπητό μας Jacobin, με τίτλο «Omicron: Panic or Dismiss? Mourn or Organise?» (www.jacobinmag.com/2021/12/omicron-covid-vaccine-apartheid-hesitancy-variant). Λόγω της εξαιρετικής ποιότητας του συγκεκριμένου κειμένου, κρίναμε ότι θα έπρεπε να το δημοσιεύσουμε ολόκληρο σε δύο συνέχειες. Στο σημερινό άρθρο έγιναν μικρές περικοπές, που δεν υπάρχουν προφανώς στην ιστοσελίδα μας (epohi.gr).
Αυτά για φέτος και ευχές σε όλες και σε όλους για μια νέα χρονιά με υγεία και μια Αριστερά αντάξια των οραμάτων μας.
Χ. Γο.
.jpg)
Ποτέ άλλοτε, μετά τον τραγέλαφο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, ο παραλογισμός και η ανικανότητα του συστήματος που μας κυβερνά δεν αποκαλύφθηκαν με τέτοια σαφήνεια –ήταν τόσο έκδηλη. Δεν ήταν, όμως, ανάγκη αυτό να συμβεί με τον συγκεκριμένο τρόπο.
Κι όμως, κάποιοι επιμένουν ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι κάτι σημαντικό, δεδομένου πως η Νότια Αφρική –που πρώτη έστειλε σήμα συναγερμού στον κόσμο για την απειλή της παραλλαγής Όμικρον της COVID-19– διαθέτει σήμερα πληθώρα εμβολίων, αλλά ένα συνεχώς διογκούμενο πρόβλημα με τη διστακτικότητα για εμβολιασμό, δείχνοντας ότι το εμβολιαστικό απαρτχάιντ δεν φέρει κάποια ευθύνη.
Υποστηρίζουν, λοιπόν, ότι αυτό που συμβαίνει δεν οφείλεται στις ανεπαρκείς εξαγωγές ή στην έλλειψη τοπικής παραγωγής εμβολίων, αλλά στην υπερβολική εξαγωγή και τοπική παραγωγή παραπληροφόρησης για το εμβόλιο. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ο καπιταλισμός, αλλά οι «πανδημικοί ηλίθιοι».
Εν τω μεταξύ, υπό το βάρος των νέων προσπαθειών για την αύξηση του εμβολιασμού, όπως τα πιστοποιητικά για είσοδο σε ορισμένους χώρους ή τα διαβατήρια εμβολιασμού, αλλά και κάποια ακόμα πιο κατασταλτικά μέτρα, κυρίως σε ορισμένα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία εξετάζουν την επιβολή γενικού υποχρεωτικού εμβολιασμού, ορισμένες πόλεις όπως οι Βρυξέλλες, το Άμστερνταμ και η Βιέννη βιώνουν βίαιες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και χιλιάδων, ή μερικές φορές ακόμα και δεκάδων χιλιάδων, διαδηλωτών. Ακόμα και εκείνοι που γενικά υποστηρίζουν την επιβολή ορισμένων περιορισμών, σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για λόγους δημόσιας υγείας, προκειμένου να επιτευχθούν μεγαλύτερα ποσοστά εμβολιασμού, αισθάνονται άβολα με την έκταση της παραβίασης των πολιτικών ελευθεριών από κάποια ακραία μέτρα που υιοθετήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες σε κάποιες χώρες, όπως στην Αυστρία, όπου οι μη εμβολιασμένοι δεν μπορούν πια να βγουν από το σπίτι τους ή στην Αυστραλία, η οποία έχει δημιουργήσει απομακρυσμένα στρατόπεδα καραντίνας.
Κάποιοι, ευλόγως εξαντλημένοι από τα σχεδόν δύο χρόνια περιορισμών της προσωπικής ελευθερίας τους, αναφέρονται θριαμβευτικά σε εκθέσεις με προσωρινά στοιχεία από hot spots της Νότιας Αφρικής, που παρά την εξάπλωση της νέας παραλλαγής εμφανίζουν μείωση των λοιμώξεων και των θανάτων. Αυτοί υποστηρίζουν ότι η λοιμογόνος δύναμη των παθογόνων οργανισμών μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και έτσι αν η Όμικρον αποδειχθεί ότι πράγματι προκαλεί ηπιότερη νόσηση, τότε ίσως πρόκειται για την παραλλαγή που περιμέναμε.
Όλοι ελπίζουμε αυτοί οι αισιόδοξοι άνθρωποι να έχουν δίκιο. Αλλά η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι εξελισσόμενοι οι ιοί γίνονται πάντοτε λιγότερο θανατηφόροι, δεν είναι σύμφωνη με όσα μας λέει η θεωρία της μολυσματικότητας, ενώ η επιπεδοποίηση της καμπύλης διασποράς στα hot spot της Νότιας Αφρικής πρέπει να συνεκτιμάται με τα προσωρινά στοιχεία άλλων μελετών που έγιναν στη Δανία, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες εμφανίζουν αυξήσεις στα κρούσματα που υπερβαίνουν κατά πολύ τα προηγούμενα ανώτατα σημεία της αντίστοιχης καμπύλης. Πρέπει, λοιπόν, να προσέξουμε ώστε η κατανοητή επιθυμία μας να γίνει ηπιότερη η ασθένεια, να μη μας οδηγήσει να ψάχνουμε για στοιχεία που θα επιβεβαιώσουν μια υπόθεση, την οποία έχουμε εκ των προτέρων θεωρήσει σωστή.
Πάντως, τα κρούσματα δεν συμπίπτουν πλέον με τον αριθμό των ατόμων που νοσηλεύονται και με τον αριθμό των θανάτων. Αυτοί δεν είναι οι πιο σημαντικοί παράμετροι της επικινδυνότητας της νόσου; Μια πρόσφατη μελέτη που έγινε στη Νότια Αφρική εμφανίζει σημαντική μείωση των περιπτώσεων σοβαρής λοίμωξης. Υπάρχει τουλάχιστον κάποιο ίχνος ελπίδας μέσα σε όλη αυτήν την απόγνωση και την οργή;
Τι πραγματικά συμβαίνει, με δεδομένη τη σύγκρουση συμπερασμάτων και ισχυρισμών; Και, κυρίως, ποιες πρέπει να είναι οι πολιτικές προτάσεις της Αριστεράς; Η κατάσταση είναι πράγματι περίπλοκη –κάτι που ισχύει τόσο για τον τρόπο που το ίδιο το εμβολιαστικό απαρτχάιντ συμβάλλει στη διστακτικότητα για εμβολιασμό, όσο και για τις γνώσεις μας σε σχέση με την εξέλιξη του ιού.
Αν θέλουμε να νικήσουμε την πανδημία και να αποφύγουμε και άλλους ασφυκτικούς περιορισμούς στην καθημερινή μας ζωή, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εξοπλιστούμε με τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να κατανοήσουμε αυτήν την πολυπλοκότητα.
Το εμβολιαστικό απαρτχάιντ προκάλεσε την παραλλαγή;
Λίγες μέρες αφότου η Νότια Αφρική έστειλε σήμα συναγερμού σε όλον τον κόσμο για την εμφάνιση αυτής της νέας παραλλαγής της COVID-19 που διασπείρεται πολύ γρήγορα, την οποία τα Ηνωμένα Έθνη ονόμασαν «Όμικρον», ο συνήθως συγκρατημένος πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, δεν μάσησε τα λόγια του και κατήγγειλε τη «νεο-αποικιοκρατία της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ο Μπράουν, ο οποίος είναι επίσης πρέσβης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την χρηματοδότηση της υγείας σε όλον τον κόσμο, αποκάλυψε οργισμένος ότι τον Αύγουστο, ακριβώς τη στιγμή που σε χώρες όπως η Ζιμπάμπουε τα νεκροτομεία ήταν γεμάτα κατά τη διάρκεια του πιο θανατηφόρου μέχρι τότε κύματος της νόσου που είχε πλήξει την Αφρική, η ΕΕ εμπόδισε τις προσπάθειες για εμβολιασμό των Αφρικανών, αναγκάζοντας τη Νότια Αφρική να εξαγάγει στα κράτη-μέλη της Ένωσης δέκα εκατομμύρια μονοδοσικά εμβόλια Johnson & Johnson που είχαν παρασκευαστεί σ’ αυτή τη χώρα και ήταν έτοιμα προς διάθεση. Με το 70% των Ευρωπαίων να έχουν εμβολιασθεί πλήρως μέχρι τότε, το μόνο που μπορεί να συμπεράνει κανείς, είναι ότι αυτή η «επίταξη» των εμβολίων έγινε προκειμένου να δοθεί χρόνος στην Ευρώπη να προετοιμάσει την ενισχυτική δόση, τη στιγμή που κάποιες χώρες, όπως το Μπουρούντι, δεν είχαν ακόμη χορηγήσει ούτε την πρώτη.
Υπήρξε μια άμεση αντίκρουση αυτών των επιχειρημάτων από ορισμένες πλευρές, οι οποίες υποστήριξαν ότι αυτά ήταν μια λαϊκιστική παραπληροφόρηση, αφού στην πραγματικότητα η Νότια Αφρική ξεχείλιζε από εμβόλια, υποφέροντας, αντίθετα, από εκτεταμένη διστακτικότητα για εμβολιασμό.
Μακάρι να ήταν τόσο απλά τα πράγματα, έλεγαν στην απάντησή τους, και να μπορούσε να αντιμετωπιστεί η πανδημία με την παραίτηση από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τη χρηματοδότηση της μεταφοράς τεχνολογίας και της περιφερειακής παραγωγικής ικανότητας του Παγκόσμιου Νότου! Η ΕΕ, η οποία αντιτίθεται στην παραίτηση από τις πατέντες των εμβολίων, βρήκε την ευκαιρία πριν από τη διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) στη Γενεύη να επαναλάβει τη θέση της ότι η χαλάρωση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα βοηθούσε καθόλου στην αύξηση της διανομής εμβολίων στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Όμως, ο Μπράουν σωστά λέει ότι αυτό που συνέβη δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Και αποτελεί μια ειρωνεία, που είμαστε βέβαιοι ότι δεν διέφυγε της προσοχής του, ότι η κουβεντούλα που είχε αρχίσει να γίνεται στον ΠΟΕ για την παραίτηση από τις πατέντες των εμβολίων, σταμάτησε μετά από λίγο λόγω της εξάπλωσης της Όμικρον, η οποία ήταν η ίδια προϊόν της μη πραγματοποίησης αυτής της παραίτησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το γεγονός πως η Νότια Αφρική πρώτη έστειλε σήμα συναγερμού στον κόσμο για τη διασπορά της νέας παραλλαγής, η οποία εντοπίστηκε σε κάποιους διπλωμάτες που είχαν ταξιδέψει στη Μποτσουάνα, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι κάποια από τις δύο αυτές χώρες ήταν ο τόπος προέλευσής της. Αντίθετα, θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τη Νότια Αφρική για την εξαιρετική υποδομή της στην ανίχνευση των μολυσματικών ασθενειών και της γονιδιωματικής αλληλουχίας, που οφείλεται στην ιστορία των αγώνων της αφρικανικής ηπείρου ενάντια σε ασθένειες όπως ο HIV, η φυματίωση και ο Έμπολα. Μεταγενέστερα στοιχεία έδειξαν ότι, ήδη μια βδομάδα πριν, υπήρξε διασπορά της Όμικρον στην Ολλανδία, κάτι που σημαίνει ότι η συγκεκριμένη παραλλαγή κυκλοφορούσε πριν σταλεί το σήμα συναγερμού.
Παρά ταύτα, η κυκλοφορία της παραλλαγής πέραν της νότιας Αφρικής δεν αποτελεί απόδειξη ότι αυτή δεν εμφανίστηκε για πρώτη φορά εκεί. Απλώς πρόκειται για κάτι που δεν γνωρίζουμε. Αλλά ακόμα και αν υποθέσουμε ότι η παραλλαγή αναπτύχθηκε κάπου στη Νότια Αφρική, πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ είναι αλήθεια πως η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση ζήτησε από την Pfizer και την Johnson & Johnson να καθυστερήσουν τις παραδόσεις εμβολίων τον Νοέμβριο λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού εμβολιασμού, μόνο τον Αύγουστο είχαν σταθεροποιηθεί οι εξαγωγές εμβολίων σ’ αυτήν τη χώρα.
Τα τρία πιθανά σενάρια για την Όμικρον
Οι φυλογενετιστές (ΣτΜ: οι επιστήμονες που μελετούν τις σχέσεις μεταξύ διαφόρων ομάδων οργανισμών) και οι συναφείς ερευνητές μπορούν να παρακολουθούν την εξέλιξη των στελεχών του SARS-CoV-2 (ΣτΜ: δηλαδή του κορονοϊού που προκαλεί την COVID-19), ανταλλάσσοντας και συγκρίνοντας μεταξύ τους τις πληροφορίες για τα γονιδιώματα αυτών των στελεχών μέσω διαδικτυακών κόμβων κοινής χρήσης δεδομένων, κυρίως του Nextstrain, ενός πρότζεκτ ανοιχτού κώδικα που συνέταξε ο επιδημιολόγος και υπολογιστικός βιολόγος του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, Τρέβορ Μπέντφορντ, και οι συνεργάτες του. Οι επιστήμονες που εργάζονται χρησιμοποιώντας το Nextstrain, παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τις μικρές αλλαγές στον γενετικό κώδικα του ιού και με αυτόν τον τρόπο δημιουργούν ένα οικογενειακό δέντρο, που δείχνει την εξελικτική σχέση μεταξύ διαφόρων γενεαλογιών. Ο Μπέντφορντ επισημαίνει ότι οι πιο στενοί συγγενείς της Όμικρον σ’ αυτό το δέντρο δεν είναι πρόσφατες παραλλαγές, αλλά στελέχη που κυκλοφορούσαν γύρω στα μέσα του 2020. Ταυτόχρονα, παρόλο που οι στενότερες σχέσεις της υπήρχαν από πέρυσι, οι μετέπειτα μεταλλάξεις της εξακολουθούν να την κάνουν ουσιαστικά διαφορετική από τα συγκεκριμένα στελέχη του 2020.
Πώς έγινε αυτό; Υπάρχουν τρία πιθανά σενάρια, λένε οι φυλογενετιστές. Ο ιός θα μπορούσε να είχε μολύνει αρχικά κάποια ζώα και στη συνέχεια να μεταπήδησε στους ανθρώπους και να τους μόλυνε κι αυτούς. Ή το συγκεκριμένο στέλεχος του ιού θα μπορούσε να κυκλοφορούσε ήδη σε μια περιοχή χαμηλής επιτήρησης και να εξαπλώθηκε πρόσφατα στη Μποτσουάνα και τη Νότια Αφρική, όπου και τελικά εντοπίστηκε. Αλλά το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η Όμικρον αναπτύχθηκε στο σώμα ενός ανοσοκατεσταλμένου ατόμου, ίσως κάποιου με HIV που δεν ακολουθεί θεραπεία. Το ανοσοποιητικό σύστημα αυτού του ατόμου επιτίθεται στον ιό, αλλά δεν είναι ικανό να τον νικήσει εντελώς. Τα εναπομείναντα βιριόνια (μεμονωμένα σωματίδια του ιού) είναι λιγότερο ευπαθή στην επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό συμβαίνει επανειλημμένα στο ίδιο άτομο, με αποτέλεσμα πολλαπλές επαναλήψεις της μετάλλαξης, και έτσι την εξέλιξή της, με αποτέλεσμα να διαφεύγει της επιτήρησης της νόσου.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από όλα αυτά είναι, πρώτον, ότι η ένταση της προσπάθειας για τη θεραπεία του ιού HIV δεν είναι μια διαδικασία παράλληλη εκείνης της αντιμετώπισης του ιού που προκαλεί την COVID-19, αλλά αποτελεί μέρος της. Πράγματι, θα μπορούσε κανείς να επισημάνει ότι οι διαδικασίες που εδώ και χρόνια έχουν οριοθετήσει την πρόσβαση στη θεραπεία του HIV δεν είναι διαφορετικές από εκείνες που διαιωνίζουν το εμβολιαστικό απαρτχάιντ. Και δεύτερον, ως προς τις απόψεις του Μπράουν και άλλων για τον ρόλο που παίζει το εμβολιαστικό απαρτχάιντ, το χρονοδιάγραμμα εμφάνισης της Όμικρον (κάπου ανάμεσα στα μέσα του 2020 και στις τελευταίες λίγες εβδομάδες), πέρα από αυτό το υποτιθέμενο ανοσοκατεσταλμένο άτομο, περιλαμβάνει σαφώς μια μακρά περίοδο πολλών μηνών κατά τους οποίους τα εμβόλια θα μπορούσαν να είχαν διανεμηθεί ευρύτατα, κάτι που δεν έγινε.
Η Νότια Αφρική κατάφερε να αρχίσει το δικό της πρόγραμμα εμβολιασμού μόλις τον Μάιο. Αυτό δεν σημαίνει ότι, εάν είχε υπάρξει μια ολοκληρωμένη διανομή εμβολίων στη χώρα και στην ευρύτερη περιοχή, παράλληλα με μια περιορισμένη διστακτικότητα για εμβολιασμό, η Όμικρον δεν θα μπορούσε και σ’ αυτήν την περίπτωση να είχε εμφανιστεί, αλλά σημαίνει πως αν είχε υπάρξει αυτή η διανομή, μάλλον θα είχε μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισής της συγκεκριμένης παραλλαγής.
Η μικρή προσφορά εμβολίων και η διστακτικότητα για εμβολιασμό δεν είναι τα μόνα ζητήματα στη Νότια Αφρική και σε άλλες χώρες της αφρικανικής ηπείρου. Η διανομή είναι εξίσου μια μεγάλη πρόκληση, καθώς πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο λόγω του κόστους μετακίνησής τους στις κλινικές. Τα μποτιλιαρίσματα στη διαδικασία διανομής συμβάλλουν και αυτά στο εμβολιαστικό απαρτχάιντ, ενώ το ίδιο ισχύει για τα θέματα των πατεντών, της μεταφοράς τεχνολογίας και της περιφερειακής παραγωγής.
Εξακολουθεί, λοιπόν, να είναι απολύτως λογικό να διατηρήσουμε την πίεση στις ελίτ, ώστε αυτές να σταματήσουν το εμβολιαστικό απαρτχάιντ.
Η διστακτικότητα για εμβολιασμό στον παγκόσμιο Νότο
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για την αυξανόμενη διστακτικότητα για εμβολιασμό στη Νότια Αφρική και στον υπόλοιπο παγκόσμιο Νότο. Εκεί το ποσοστό των ανθρώπων άνω των πενήντα ετών που είναι πλήρως εμβολιασμένοι μόλις που ξεπερνά το 55%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό εκείνων κάτω των πενήντα ετών δεν είναι μεγαλύτερο από 20%.
Ως προς το τελικό αποτέλεσμα, το εμβολιαστικό απαρτχάιντ και η διστακτικότητα για εμβολιασμό δεν διαφέρουν μεταξύ τους: παράγουν μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων στους οποίους ο ιός μπορεί να συνεχίσει να μεταλλάσσεται και να απειλεί τους εμβολιασμένους, αλλά ενδεχομένως και εκείνες τις ιατρικές παρεμβάσεις που δεν αφορούν τον εμβολιασμό. Πρέπει να ξεπεράσουμε και τις δύο αυτές προβληματικές καταστάσεις.
Όμως, η μία είναι πιο δύσκολη από την άλλη. Όσο δύσκολη και αν είναι η υπέρβαση του εμβολιαστικού απαρτχάιντ, εξαιτίας των οικονομικών συμφερόντων των φαρμακευτικών εταιρειών που είναι αντίθετες στον καθολικό εμβολιασμό, και της ενίσχυσης αυτής της απάνθρωπης επιχειρηματικής συμπεριφοράς από τους υποστηρικτές τους σε διπλωματικό επίπεδο, αυτό το απαρτχάιντ θα μπορούσε, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, να τερματιστεί στο άψε-σβήσε. Ιστορικά, η διστακτικότητα για εμβολιασμό ήταν, ως επί το πλείστον, πολύ λιγότερο πρόβλημα του παγκόσμιου Νότου παρά του αναπτυγμένου κόσμου, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι πλέον επικρατεί όλο και περισσότερο και εκεί. Έτσι, η λύση και αυτού του προβλήματος δεν είναι εύκολη.
Ορισμένες μελέτες των τελευταίων ετών, που διευρευνούν τους λόγους στους οποίους οφείλεται η διστακτικότητα για εμβολιασμό και το αντιεμβολιαστικό αίσθημα σε όλο τον κόσμο, έχουν δείξει ότι αυτές οι συμπεριφορές, με λίγες εξαιρέσεις, έχουν πολύ λιγότερο ριζώσει στις αναπτυσσόμενες χώρες παρά στις πλουσιότερες. Ο λόγος για αυτήν την εξέλιξη, κατά τους συντάκτες των μελετών, είναι ότι χάρη στα εμβόλια, τα αντιβιοτικά, τη σύγχρονη υγιεινή και την καθαριότητα, οι περισσότερες από τις κοινές μολυσματικές ασθένειες που εμφανίστηκαν στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχουν μειωθεί στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η γνώση πώς είναι να ζεις σε ένα ζοφερό, σκοτεινό κόσμο όπου ο λοιμός παραμονεύει σχεδόν σε κάθε γωνία είχε, μέχρι την εμφάνιση της COVID-19, σχεδόν εξαφανιστεί. Αλλά στον αναπτυσσόμενο κόσμο πολλές από αυτές τις ασθένειες, καθώς και άλλες που είναι ενδημικές σ’ αυτές τις περιοχές, εξακολουθούν να αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής. Γι’ αυτό τον λόγο όσοι ζουν στον αναπτυσσόμενο κόσμο κατανοούν το άμεσο όφελος του εμβολιασμού.
Η διστακτικότητα για εμβολιασμό είναι, ως επί το πλείστον, μια ασθένεια του πλούσιου κόσμου, όχι του φτωχού.
Η φύση του κράτους της Νότιας Αφρικής είναι οριακή, με εξαιρετικά άνισα επίπεδα ανάπτυξης. Εδώ, η διστακτικότητα είναι μεγαλύτερη μεταξύ των λευκών που έχουν συγκριτικά υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος. Μια μελέτη σε σχεδόν οκτώ χιλιάδες κατοίκους της χώρας, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο και έγινε από ερευνητές του Συμβούλιο Έρευνας Ανθρώπινων Επιστημών και το Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ, διαπίστωσε ότι ενώ τα 3/4 όλων των μαύρων ενηλίκων ήταν πρόθυμοι να εμβολιαστούν για την COVID-19, μόνο το 52% των λευκών ενηλίκων είχαν την ίδια διάθεση. Τις περισσότερες φορές, οι ανησυχίες αυτής της δεύτερης ομάδας εντοπίζονταν στις πιθανές παρενέργειες ή στην έλλειψη αποτελεσματικότητας του εμβολίου.
Επιπλέον, η διστακτικότητα αυξάνεται μεταξύ των λευκών Νοτιοαφρικανών, ενώ μειώνεται μεταξύ των μαύρων συμπατριωτών τους. Όμως, παρόλο που υπάρχει μεγαλύτερη διστακτικότητα μεταξύ των λευκών, αυτοί είναι πιθανότερο να έχουν εμβολιαστεί, ενδεχομένως λόγω της πρόσβασης που έχουν σε καλύτερες συνθήκες περίθαλψης.
Μετάφραση: Χάρης Γολέμης