Ήταν πολύ συγκινητικά τα όσα ζήσαμε στο μουσείο.
Ο κόσμος σιωπηλά παραμέρισε να περάσουμε.
Οι φύλακες μας οδήγησαν χωρίς αντίσταση στην καρυάτιδα και στο τέλος μας ευχαρίστησαν.
Ένας νέος δίσκος με παραδοσιακά τραγούδια της Κύπρου αποτελεί σοβαρή πρόκληση για να επιδιώξω μια συνέντευξη με την κλασική σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου. Η δημοφιλής Ελληνίδα υψίφωνος παρουσιάζει μια ωραιότατη ανθολογία από μεσαιωνικά τραγούδια με Άρωμα Γιασεμιού και μας εκπλήσσει ακόμα μια φορά με τις επιλογές της. Από τις λυρικές ηρωίδες Elvira (Don Giovanni), Pamina (Ο Μαγικός Αυλός), Alcina (Alcina), Violetta (Η Τραβιάτα), Gilda (Ριγκολέττο), Angelica (Suor Angelica), Mimi (Οι Μποέμ), Euridice (Ορφέας και Ευρυδίκη του Gluck), Giulietta (I Capuletti e i Montecchi), Maria Stuarda (Maria Stuarda), Cleopatra (Ιούλιος Καίσαρας), Jenny (Mahagonny), Santuzza (Cavalleria Rusticana) κ.ά., τις άριες της τέχνης του Μπαρόκ και το γερμανικό Lied, έρχεται να συναντήσει τον Μάνο Χατζιδάκι, να τραγουδήσει Γιάννη Μαρκόπουλο, Μίμη Πλέσσα, Θάνο Μικρούτσικο αλλά και να ηχογραφήσει με μεγάλη επιτυχία ένα άλμπουμ με τραγούδια του Ζακ Μπρελ, στο νέο της δίσκο σκύβει με βαθύ ερευνητικό ενδιαφέρον και μας παρουσιάζει μια σπάνια συλλογή. Η έκδοση είναι από την The Human Voice, τη δισκογραφική εταιρεία που ίδρυσε με τον μαέστρο Θεόδωρο Ορφανίδη, με τον οποίο μαζί ίδρυσαν επίσης και την Οrchestra Mobile. Οι δραστηριότητες όμως δεν σταματούν στον καλλιτεχνικό τομέα. Η Σόνια Θεοδωρίδου έχει ένα φωτεινό κοινωνικό προφίλ. Η ίδια δηλώνει: «Δεν θα ήμουν ποτέ ευτυχής, αν δεν ένοιωθα ότι, με τα δώρα που πήρα και που δεν είναι καθόλου αυτονόητα, θα μπορούσα να δώσω κι εγώ χαρά στον διπλανό μου». Γι’ αυτό τραγουδά για τους φυλακισμένους, ιδρύει μουσικές και παιδικές βιβλιοθήκες ανά την Ελλάδα, δημιουργεί χορωδίες και είναι πάντα κοινωνικά παρούσα. Η διεθνής Πριμαντόνα είναι μια γνήσια Ελληνίδα με καταγωγή από τον πόντο με πολιτική εγρήγορση γι’ αυτό δεν δίστασε τον Ιούνιο του 2014, με τον σύζυγο της, να μπουν μαζί στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου προκειμένου να κάνουν μια σιωπηλή διαμαρτυρία, ανακινώντας εκ νέου το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα και κερδίζοντας ταυτόχρονα τη συμπαράσταση της παγκόσμιας καλλιτεχνικής κοινότητας. Μια απολαυστική και ενδιαφέρουσα συνομιλία μαζί της ακολουθεί.
Από την Βέροια στα πιο σημαντικά λυρικά θέατρα της Ευρώπης. Πώς χαράχτηκε αυτός ο δρόμος προς την επιτυχία;
Ο υπέροχος αυτός δρόμος χαράχτηκε με πολλή δουλειά, άπειρες ώρες μελέτης, αφοσίωσης, μεγάλων εκπλήξεων και γεγονότων που έδεναν μεταξύ τους, έτσι ώστε να με οδηγήσουν εκεί που ήθελα να φτάσω. Δεν μου χαρίστηκε τίποτε. Πόνεσα πολύ, χάρηκα άλλο τόσο και σμιλεύτηκα καλλιτεχνικά με μνήμες και ακούσματα, με όσα κουβαλούσα ως Ελληνίδα μαζί μου, καθώς και με αυτά που έμαθα στο εξωτερικό. Όλα τα κατέκτησα με τη θέληση, το πείσμα και την απέραντη αγάπη μου για τη μουσική.
Υπήρξαν μήπως και κάποιες συμπτώσεις που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην καλλιτεχνική σας εξέλιξη;
Η τυχαία γνωριμία μου με τον Χρήστο Λαμπράκη. Δεν θα κουραστώ ποτέ να μιλώ γι’ αυτόν τον άνθρωπο που σημάδεψε την ζωή μου, όχι μόνο καλλιτεχνικά, αλλά υπήρξε παράδειγμα ανθρωπιάς και ανωτερότητας. Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε φίλος, μέντορας, μουσικός σύμβουλος και δάσκαλος. Οι πιο ωραίες αναμνήσεις που έχω από τις επισκέψεις μου στην Ελλάδα είναι τα υπέροχα πρωινά που πέρασα στο σπίτι του, μελετώντας τους ρόλους που είχα να προετοιμάσω, να τραγουδήσω ένα επικείμενο ρεσιτάλ με Lieder και φυσικά να μιλήσουμε για τα σχέδια μου όσον αφορά τους ρόλους και το γενικότερο ρεπερτόριο. Είχαμε κάτι κοινό και αυτό ήταν η λατρεία μας για τη μουσική. Είναι πάρα πολλά που θα μπορούσα να πω για αυτόν τον ξεχωριστό άνθρωπο. Το κυριότερο είναι πως χάρη στη γενναιοδωρία του σπούδασα και κατάφερα έστω να ανταποδώσω τα όσα καλά μου έκανε.
Συνεργαστήκατε με τα ιερά τέρατα της οπερετικής σκηνής, αρχής γενομένης από την θρυλική δασκάλα σας, και με μύθους του πόντιουμ, όπως οι Zubin Mehta, Sir Neville Mariner, Antonio Pappano, Rene Jacobs, Christoph von Dohnanyi, Ivan Fischer Andras Schiff, τυχαία απαριθμώ μερικούς. Τι έχετε αποκομίσει από αυτό που μοιάζει όνειρο άπιαστο για πολλούς συναδέλφους σας;
Είχα τη μεγάλη τύχη να έχω δασκάλους θρυλικούς καλλιτέχνες όπως την Elisabeth Schwarzkopf, Diedrich Fischer Dieskau, Christa Ludwig, Birgit Nilsson καθώς και την αξεπέραστη παιδαγωγό Vera Rosza. Κοντά τους διδάχθηκα την τέχνη τόσο του Lied όσο και της όπερας. Μου πρόσφεραν απλόχερα τη γνώση τους και πέρα από αυτό πίστεψαν σε εμένα και με βοήθησαν.
Όσο για τους μαέστρους στους οποίους αναφέρεστε, μπορώ να πω πως έζησα συγκλονιστικές μουσικές στιγμές κοντά τους και ένοιωσα τι σημαίνει σπουδαίος μαέστρος. Έκαναν τα δύσκολα εύκολα και μου άφησαν πάντα τον χώρο να είμαι ο εαυτός μου χωρίς περιορισμούς.
Έχετε πρωταγωνιστήσει στα πιο σημαντικά έργα του οπερετικού ρεπερτορίου, έχετε ταυτιστεί με κάποια ηρωίδα;
Εχω ταυτιστεί με όλες τις ηρωίδες του Πουτσίνι. Ο Βερισμός μου ταιριάζει πολύ συναισθηματικά αλλά και φωνητικά. Σίγουρα η Tosca είναι από τους αγαπημένους μου ρόλους, αλλά και η Suor Angelica με σημάδεψε.
Νομίζω πως έχετε δώσει ιδιαίτερο βάρος στο κλασικό τραγούδι με τόσα,
αμέτρητα σχεδόν, ρεσιτάλ τραγουδιού.
Ναι, σίγουρα. Για πάνω από τριάντα χρόνια τραγουδούσα αποκλειστικά κλασικό ρεπερτόριο. Όμως κάποια στιγμή οι συγκυρίες με οδήγησαν και σε άλλους δρόμους που μεν ήθελα να τους διαβώ, αλλά δεν είχε φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.
Όταν επιστρέψατε στην Ελλάδα, αλήθεια πόσα χρόνια ήσασταν στο εξωτερικό;
Τριάντα πέντε χρόνια ήμουν στο εξωτερικό.
Όταν επιστρέψατε στην Ελλάδα στραφήκατε με πολύ πάθος στο
ελληνικό λόγιο αλλά και στο έντεχνο τραγούδι και όχι μόνο. Στις συναυλίες σας αλλά και στη δισκογραφία έχετε ερμηνεύσει Κωσταντινίδη, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Μικρούτσικο, Πλέσσα, Αλκίνοο Ιωαννίδη από τους νεότερους κ.ά. Υπήρξε μήπως και κάποια επαγγελματική σκοπιμότητα σε αυτό;
Γύρισα για οικογενειακούς λόγους. Όλες οι πόρτες ερμητικά κλειστές. Ήταν σαν να μην υπήρχα. Ήταν η περίοδος της ζωής μου που πόνεσα πάρα πολύ, που δεν μπορούσα να καταλάβω τι συμβαίνει, ήταν η περίοδος που χρειάστηκε να αναζητήσω διεξόδους και έτσι άρχισα δειλά-δειλά τα κοντσέρτα μου με μουσικές που αγαπούσα, που ένιωσα πως ήρθε η ώρα να πάω εκεί που ακουμπά η καρδιά μου.
Επίσης μας ξαφνιάσατε με τη συναυλία που δώσατε στο Ηρώδειο επιλέγοντας τη συνεργασία με έναν ποπ στάρ, τον Σάκη Ρουβά.
Ήταν μια θαυμάσια συνεργασία. Θαύμασα την εργατικότητα του Σάκη, το ότι ήθελε να είναι σε όλα άριστος. Δεν έχει σημασία από ποιο χώρο προέρχεται κανείς. Ο άριστος είναι πάντα άριστος. Εγώ δεν έχω καλλιτεχνικά στεγανά. Βέβαια άκουσα τα εξ αμάξης. Αλλά το αποτέλεσμα αντάμειψε και τους δυο μας.
Από την παρουσία σας στα πράγματα, αναμφίβολα είστε μια ευαίσθητη κοινωνικά καλλιτέχνις αλλά και μια ενεργή πολίτης. Και πολύ τολμηρή, λέω εγώ. Να θυμηθούμε λίγο το γεγονός που προκαλέσατε στο Βρετανικό Μουσείο για τα Γλυπτά του Παρθενώνα;
Ήταν μια κίνηση που έκανα νιώθοντας ως Ελληνίδα πως έχω χρέος να κάνω. Ήταν πολύ συγκινητικά τα όσα ζήσαμε στο μουσείο. Ο κόσμος σιωπηλά παραμέρισε να περάσουμε. Οι φύλακες μας οδήγησαν χωρίς αντίσταση στην καρυάτιδα και στο τέλος μας ευχαρίστησαν. Βέβαια ο έλληνας δημοσιογράφος της Καθημερινής που μου ζήτησε συνέντευξη έγραψε πως εγώ, η ξοφλημένη καλλιτεχνικά, αναζητώ τρόπους ευτελείς για να βρεθώ έστω και λίγο στη δημοσιότητα. Δεν έχω λόγια!
Έχετε πάντα ένα ταπεινό προφίλ όσον αφορά τις κοινωνικές σας δραστηριότητες, θα μου επιτρέψετε όμως να κάνουμε μια αναφορά λόγω των ημερών και να ζητήσουμε και τη συνδρομή των αναγνωστών μας. Μιλήστε μας για τις παιδικές και μουσικές βιβλιοθήκες που στήνετε ανά την Ελλάδα.
Έχω ιδρύσει μουσικές, και όχι μόνο, βιβλιοθήκες σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Χαίρομαι που μπορώ να φτιάξω μικρούς ή και μεγαλύτερους πυρήνες γνώσης. Χαίρομαι που μπορώ με αυτόν τον τρόπο να παροτρύνω τα παιδιά αλλά και τους μεγάλους να σκύψουν πάνω από ένα βιβλίο ή μια παρτιτούρα. Δεν υπάρχει τίποτε ωραιότερο από τη μυρωδιά των σελίδων των βιβλίων.
Επίσης είναι και ένας τρόπος να πω και εγώ τα δικά μου ευχαριστώ για όλη την ευλογία που μου δόθηκε τόσο απλόχερα. Και επί τη ευκαιρία αυτής της συνέντευξης θα ήθελα να παρακαλέσω τον κόσμο εάν έχει μουσικά όργανα, παρτιτούρες και βιβλία να τα προσφέρει.
Έχετε ιδρύσει και το Μουσείο Ελλήνων Συνθετών στην Καβάλα, σπουδαία και καινοτόμα ιδέα. Πώς την υλοποιείτε;
Στην επαφή μου με τα νέα παιδιά, διαπίστωσα πως έχουν παντελή άγνοια για συνθέτες που σημάδεψαν μια εποχή ή και νεότερους με διεθνή αναγνώριση, αλλά σχετικά άγνωστους στη χώρα μας. Έτσι έκανα μια λίστα των σπουδαιότερων συνθετών, τους μίλησα, τους παρακίνησα και ανταποκρίθηκαν σχεδόν όλοι καθώς και οι οικογένειες εκλιπόντων. Η δωρεά αυτή έγινε στο μουσικό σχολείο Καβάλας που σε συνεργασία με τον Δήμο Καβάλας. Το μουσείο θα στεγαστεί σε μια υπέροχη καπναποθήκη και θα είναι επισκέψιμο στον κόσμο.
Όμως είναι και η Ξάνθη.
Όπως γνωρίζετε, η Ξάνθη είναι η γενέτειρα του Μάνου Χατζιδάκι. Εκεί δώρισα παρτιτούρες και cds καθώς και μία παρτιτούρα του Μάνου και αντικείμενα, όπως μια πένα του Νίκου Γκάτσου και άλλα πολλά. Στεγάζονται και εκτίθενται στο σπίτι του Μάνου και η επιθυμία μου, αλλά και ευχή, είναι το σπίτι του Μάνου να γίνει ένα πολιτιστικό κέντρο που να προσελκύσει κόσμο από παντού.
Κυρία Θεοδωρίδου, τι συμβαίνει το τελευταίο διάστημα και δεν έχετε παρουσία στις δικές μας λυρικές αίθουσες;
Το τί συμβάινει δεν το γνωρίζω. Έφτασα στο σημείο να καλέσω προσωπικά τον κύριο Κουμεντάκη στο τηλέφωνο. Η απάντηση ήταν αρνητική!
Με τον μαέστρο Θεόδωρο Ορφανίδη συνιδρύσατε την Ορχήστρα Mobile και μία δισκογραφική εταιρεία. Στις μέρες μας πόσο εφικτή είναι η επιβίωση ενός τέτοιου μουσικού συνόλου;
Η μετά κορονοϊό εποχή σήμανε το τέλος πολλών καλλιτεχνικών προσπαθειών. Το πόσο βιώσιμη είναι η ορχήστρα και η δισκογραφική εταιρεία θα το δείξει το μέλλον, μιας και εμείς τα φτιάξαμε όλα με δικές μας δυνάμεις, χωρίς τη βοήθεια κρατικού φορέα.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε και ο δίσκος σας «Scent of jasmine», «Το άρωμα του γιασεμιού» με μεσαιωνικά και παραδοσιακά τραγούδια της Κύπρου. Πώς προέκυψε αυτός ο δίσκος με το τόσο σπάνιο υλικό;
Πριν χρόνια μου έγινε πρόταση από την πρεσβεία της Κύπρου στο Βερολίνο να συμμετάσχω σε ένα φεστιβάλ. Αναζητώντας το ρεπερτόριο βρέθηκα σε έναν συγκλονιστικό μουσικό κόσμο, οικείο μεν σπάνιας ομορφιάς δε.
Σας ευχαριστώ, καλές γιορτές και ελπίζω οι αναγνώστες μας να ανταποκριθούν στο κάλεσμα για παιδικά βιβλία.
Θα περιμένουμε την προσφορά σας στο μέιλ: lianamalandre@gmail.com