Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το πώς η κυβέρνηση θα χειριστεί το νόμο που η ίδια ψήφισε
Σε μια μεγάλη σύγκρουση, όχι μόνο απέναντι στους καναλάρχες αλλά και σε όψιμους συμπαραστάτες τους, εξελίχθηκε η συζήτηση στη Βουλή του νομοσχεδίου για τις τηλεοπτικές άδειες που θα ψηφιζόταν χθες Σάββατο στη Βουλή, όταν ήδη η «Εποχή» είχε πάει στο τυπογραφείο. Πράγματι, ήταν τόσοι πολλοί και διαφορετικοί όσοι εξέφρασαν την πλήρη αντίθεσή τους στο νομοσχέδιο: από τον Σταύρο Ψυχάρη και την Ενωση Ιδιοκτητών Τηλεοπτικών Σταθμών, έως τον Ευάγγελο Βενιζέλο που κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι θέλει να δημιουργήσει νέα «τζάκια»στα ΜΜΕ αλλά -αλλίμονο- και την ΕΣΗΕΑ που προκήρυξε 24ωρη απεργία στην ΕΡΤ, τα ιδιωτικά κανάλια, το ΑΠΕ και την Γενική Γραμματεία Τύπου. Ποιο μπορεί άραγε να είναι αυτό το μεγάλο κακό που έκανε να συγκλίνουν στην ίδια κοίτη οι αντιδράσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων στα ΜΜΕ; Μα η προάσπιση της υπάρχουσας κατάστασης, της ανομίας και της διαπλοκής θα μπορούσε να συμπεράνει κάποιος και δεν θα είχε άδικο.
Του Ορέστη Φ. ΑθανασίουΚαι επειδή η κατηγορία είναι βαριά και δεν πρέπει να γράφεται χωρίς τεκμηρίωση, ας ξετυλίξουμε σιγά σιγά το κουβάρι. Το νομοσχέδιο για τα ΜΜΕ προβλέπει, μεταξύ άλλων, την προκήρυξη δημοπρασίας για τη χορήγηση τηλεοπτικών αδειών δεκαετούς διάρκειας προσδιορίζοντας τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν όσοι θα ήθελαν να συμμετάσχουν. Ανάμεσα σ’ αυτές είναι η ονομαστικοποίηση των μετοχών, η ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα των υποψηφίων και ένας κατώτατος αριθμός απασχολουμένων με συμβάσεις αορίστου χρόνου που θα πρέπει να παραμείνει σε όλο το διάστημα της παραχώρησης αλλιώς το δημόσιο μπορεί να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας. Τα «ευαίσθητα» σημεία του νομοσχεδίου είναι πως η δημοπράτηση θα γίνει από μηδενική βάση (δηλαδή δεν θα προσμετρηθεί το «κριτήριο της παλαιότητας» για τους νυν ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών), δίνοντας έτσι ένα πιθανό προβάδισμα σε νέους παίκτες που θα ήθελαν να επενδύσουν στην τηλεόραση και πως δεν υπάρχει πρόβλεψη για τον αριθμό των αδειών ούτε και για το ελάχιστο ποσό εκκίνησης της δημοπρασίας. Και τα δύο αυτά ζητήματα-κλειδιά θα ρυθμιστούν με αποφάσεις των συναρμόδιων υπουργών Επικρατείας και Οικονομικών. Στόχος της κυβέρνησης είναι η προκήρυξη των αδειών καναλιών πανελλαδικής εμβέλειας να δημοσιευθεί μέσα στον Νοέμβριο, ώστε η διαδικασία να ολοκληρωθεί ίσως και πριν από τα Χριστούγεννα και να μη χρειαστεί να προχωρήσει σε έκδοση απόφασης για νέα παράταση των –εδώ και μια 25ετία– προσωρινών αδειών των τηλεοπτικών σταθμών.
Αφαιρείται το μονοπώλιο της DigeaΠαράλληλα το νομοσχέδιο θεσπίζει μια δεύτερη σοβαρή παρέμβαση στο τηλεοπτικό πεδίο. Αφαιρεί το μονοπώλιο που σκανδαλωδώς είχε παραχωρήσει η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου στην Digea για την παροχή του τηλεοπτικού σήματος, δίνοντας το δικαίωμα στην ΕΡΤ να συστήσει τη δική της θυγατρική εταιρεία γι’ αυτόν το σκοπό. Η Digea είναι μια εταιρεία που συνέστησαν οι τηλεοπτικοί σταθμοί πανεθνικής εμβέλειας, έτσι ώστε να έχουν και το μαχαίρι και το πεπόνι: να είναι ταυτόχρονα και πάροχοι περιεχομένου και πάροχοι εκπομπής. Με αυτόν τον τρόπο πουλώντας «αέρα» αποκόμισαν κέρδη, αφού υποχρέωσαν όλους τους σταθμούς της περιφέρειας να πληρώνουν τέλη για να εκπέμπουν το σήμα τους την ίδια στιγμή που η ίδια κυβέρνηση τους έκανε ένα ακόμη «δωράκι»: έκλεισε την ΕΡΤ που θα ήταν ανταγωνιστής της. Επιπλέον, όπως επανέλαβε ο υπουργός Μεταφορών Χρ. Σπίρτζης στη Βουλή, η Εθνική Επιτροπή Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΕΤ) εξαφάνισε τη μελέτη για τα απαραίτητα σημεία εκπομπής και τα μείωσε από 275 που προέβλεπε σε 156 μειώνοντας το κόστος για τη Digea αλλά αφήνοντας πολλές περιοχές της χώρας χωρίς ψηφιακό τηλεοπτικό σήμα.
Η περίληψη αυτή ενός νομοσχεδίου με πολλά άρθρα και ρυθμίσεις αδικεί ίσως τις φιλοδοξίες των συντακτών του αλλά και αφήνει κάπως ξεκρέμαστες πολλές από τις κριτικές που έγιναν και αφορούσαν την αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεών του. Αλλά καθώς το νομοσχέδιο, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, έχει ψηφιστεί σημασία έχει να δούμε τι προιωνίζονται όσα συνέβησαν αυτή την εβδομάδα.
H στάση της ΕΣΗΕΑΗ ΕΣΗΕΑ μετά από συνδικαλιστικό λήθαργο ετών κατά τη διάρκεια των οποίων οι αποδοχές των δημοσιογράφων μειώθηκαν, οι συλλογικές συμβάσεις των δημοσιογράφων εξαερώθηκαν και μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια, όπως το Mega και ο Ant1, ξεφορτώθηκαν μεγάλο μέρος του προσωπικού τους με ομαδικές απολύσεις και εξαναγκαστικές συνταξιοδοτήσεις, προκήρυξε απεργία την Παρασκευή μόνο στα κανάλια και το ΑΠΕ αφήνοντας απέξω τις εφημερίδες που ετοίμαζαν τα κυριακάτικα φύλλα. Σκοπός της απεργίας είναι να καταγγείλει τη «μεθόδευση που αποσκοπεί να μετατρέψει τους δημοσιογράφους σε δημοσίους υπαλλήλους και ότι δεν διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας στο νέο μιντιακό τοπίο. Αντιθέτως αφήνει περιθώρια για νέο κύμα απολύσεων και αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων».
Αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων είναι για την ΕΣΗΕΑ η επέκταση της αποκλειστικής απασχόλησης που ισχύει στην ΕΡΤ στο ΑΠΕ και τη Γραμματεία Τύπου, δηλαδή το δικαίωμα κάποιων εκλεκτών να έχουν δύο και τρεις δουλειές. Και το πέτυχαν. Αργά το βράδυ της Πέμπτης, ο Ν. Παππάς απέσυρε τη διάταξη για τη μονοθεσία. Έτσι θάφτηκε και μια δίκαιη ένσταση που πρόβαλε με ανακοίνωσή της η ΕΣΗΕΜΘ. Η πρόβλεψη του νομοσχεδίου ότι τα δημοτικά ραδιόφωνα και οι τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, όπως το TV 100 της Θεσσαλονίκης, θα πρέπει να μετατραπούν σε Ανώνυμες Εταιρείες και όχι ως σχήματα δημοτικών επιχειρήσεων ειδικού σκοπού όντως θα μπορούσε να οδηγήσει σε απολύσεις. Αν η ΕΣΗΕΑ ήθελε να διασφαλίσει τους εργαζόμενους θα έπρεπε να ζητήσει αύξηση του κατώτατου αριθμού των απασχολούμενων με συμβάσεις εργασίας, ώστε να αποφύγει έτσι την αντικατάσταση της μισθωτής εργασίας από τις εργολαβίες.
Βούτυρο στο ψωμί των καναλαρχώνΑν επρόκειτο απλώς για μια απεργία με λάθος στόχο το ζήτημα θα τέλειωνε εδώ. Αλλά δεν είναι έτσι, καθώς η απεργία αυτή ήταν βούτυρο στο ψωμί των καναλαρχών που απείλησαν πως η ψήφιση του νομοσχεδίου θα προκαλέσει τσουνάμι απολύσεων και κλείσιμο επιχειρήσεων.
Η κίνηση της ΕΣΗΕΑ αντικειμενικά τους βόλεψε στην εκπόνηση των επόμενων κινήσεών τους απέναντι στο νόμο Παππά - Σπίρτζη. Ήδη η πρώτη βολή ήρθε από τις Βρυξέλλες όπου το λόμπι κινήθηκε ταχύτατα και κατόρθωσε σε χρόνο μηδέν να κινητοποιήσει τις υπηρεσίες της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού η οποία ζήτησε διευκρινίσεις από την κυβέρνηση σχετικά με τη ρύθμιση να γίνει και η ΕΡΤ πάροχος ψηφιακού σήματος. Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να απαντήσει τις δύο επόμενες εβδομάδες. Αν η Κομισιόν επιμείνει στις αντιρρήσεις με το επιχείρημα πως η συγκρότηση της θυγατρικής της ΕΡΤ συνιστά απαγορευμένη κρατική ενίσχυση, τότε όλο το νομοσχέδιο θα βρίσκεται στον αέρα αφού το επόμενο βήμα από τους καναλάρχες θα είναι η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε μια επανάληψη της ιστορίας του «βασικού μετόχου» της περιόδου 2005 -2007.
Οι καναλάρχες, που δεν θέλουν με τίποτε να πληρώσουν για κάτι που θεωρούν πως κατέχουν πλέον δικαιωματικά μετά από 25 χρόνια λειτουργίας της ιδιωτικής τηλεόρασης, ετοιμάζονται και για προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για ρυθμίσεις του νομοσχεδίου.
Το ζήτημα του ΕΣΡΑνεξάρτητα από αυτά τα μέτωπα η κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει και ένα ακόμη ζήτημα που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό αν θα προχωρήσει η εφαρμογή του νομοσχεδίου ή θα βαλτώσει. Την όλη διαχείριση της δημοπρασίας πρέπει να αναλάβει το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, ένα όργανο που έχει ήδη ανακοινώσει ότι είναι αδύνατον να διαχειριστεί το ζήτημα. Το πρώτο που πρέπει να γίνει τάχιστα είναι η αντικατάσταση των μελών που έχουν αποχωρήσει ή η αντικατάσταση του συνόλου των μελών του. Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση φαίνεται να ταλαντεύεται για το ποια λύση θα επιλέξει. Σε κάθε περίπτωση, όμως, για την αντικατάσταση των μελών απαιτείται να εξασφαλιστεί η ψήφος των 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, δηλαδή να συμφωνήσουν τα περισσότερα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, κυρίως η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ που στη συζήτηση στη Βουλή έκαναν το παν για να διατρανώσουν την αντίθεσή τους σε οποιαδήποτε ρύθμιση που θα αφαιρεί έστω και στο ελάχιστο τα προνόμια των επιχειρηματιών που κάνουν κουμάντο όλα αυτά τα χρόνια στα ιδιωτικά ΜΜΕ.
Όμως πέρα από όλα αυτά η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το πώς η κυβέρνηση θα χειριστεί το νόμο που η ίδια ψήφισε. Με τις ρυθμίσεις του κράτησε για τον εαυτό της δύο ισχυρά όπλα για την αναδιάταξη του τηλεοπτικού τοπίου: τον αριθμό των αδειών και το τίμημα. Από το πόσες άδειες θα προκηρυχθούν και με τι κριτήρια θα φανεί αν όσα γράφτηκαν για υπόγειες συνεννοήσεις με επενδυτές και επιχειρηματίες έχουν βάση και αν συνοδεύονται από κάποιου είδους ανταλλάγματα. Είναι περιττό να επισημάνουμε πως η κυβέρνηση δεν έχει κανένα συμφέρον να εμπλακεί σε κανενός είδους παζάρι που θα γεννήσει μια νέου τύπου διαπλοκή στη θέση της παλιάς. Όπερ έδει δείξαι.
•