Στους αιθέρες πέταξε πρώτα η Νέα Δημοκρατία και ύστερα η κυβέρνηση όταν υποδέχθηκε τα έξι νέα μαχητικά αεροσκάφη τύπου Rafale. Απότομα προσγειώθηκε στην πραγματικότητα πρώτα η κυβέρνηση και ύστερα η Νέα Δημοκρατία όταν βρέθηκε ο υπουργός Οικονομικών στις Βρυξέλλες και αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι «θα είναι δύσκολη η εξίσωση για τους δημοσιονομικούς στόχους της Ελλάδας φέτος».
Η Νέα Δημοκρατία πανηγύρισε για τα πολεμικά αεροσκάφη αξίας 2,49 δισ. ευρώ με ένα βίντεο με τον τίτλο «έρχονται», που καταλήγει με το λογότυπο του κόμματος. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, πάλι, δεν συμμερίστηκαν τη χαρά της ΝΔ και την κατηγόρησαν για επικοινωνιακή εκμετάλλευση της παραλαβής. Η κριτική δεν αρκέστηκε στο πώς σχεδιάστηκε επικοινωνιακά η υποδοχή αεροσκαφών με τιμές αρχηγού κράτους, αλλά επεκτάθηκε και στο γεγονός ότι αγοράστηκαν με χρήματα των φορολογουμένων πολιτών, που ακόμα βιώνουν τις συνέπειες της πανδημίας και της ακρίβειας. Η Ντόρα Μπακογιάννη επιχείρησε να απαντήσει στο επιχείρημα αυτό λέγοντας σε συνέντευξή της ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κορονοϊός μάς κόστισε 40 δισ. ευρώ.» Τουλάχιστον άστοχη η διαπίστωσή της, όταν ο κορονοϊός «κόστισε» 22.285 ζωές. Ας ελπίσουμε ότι ποτέ δεν θα χρειαστεί να μετρήσουμε αντίστροφα, πόσες απώλειες προκάλεσαν τα Rafale.
Τα νούμερα μάς προσγείωσαν
Οι πανηγυρισμοί διήρκησαν μέρες, αφού ο «ελληνικός λαός αισθάνεται ασφαλέστερος και υπερήφανος», όπως σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Οικονόμου, κατηγορώντας τον Αλ. Τσίπρα για «μικροπρέπεια» και πως προκαλεί «αντιπαράθεση για μια μεγάλη επιτυχία της πατρίδας». Τις ίδιες μέρες, το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ δημοσίευσε μελέτη στην οποία διαπίστωνε α) απώλεια αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού στο 10,4% και του μέσου μισθού των εργαζομένων μερικής απασχόλησης στο 13,7%, β) απόκλιση 8,8 μονάδων του μέσου όρου της απασχόλησης στην ευρωζώνη σε σχέση με την Ελλάδα για το γ’ τρίμηνο του 2021, γ) τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην ευρωζώνη όσον αφορά τη μετάβαση από την ανεργία στην απασχόληση και το υψηλότερο ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας (67,1%). Αντίστοιχα το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ διαπίστωσε ότι η κίνηση κατά την εορταστική περίοδο ήταν μέτρια για το 43% των επιχειρήσεων, με τον τζίρο να υποχωρεί για το 68% των επιχειρήσεων. H μηνιαία έρευνα για τον δείκτη τιμών ενέργειας οικιακής χρήσης (HEPI) έδειξε ότι η Αθήνα συγκαταλέχθηκε τον Δεκέμβριο στις δέκα ακριβότερες πόλεις της Ευρώπης ως προς τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, Ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ (Ινστιτούτο Καταναλωτών) Γιώργος Λεχουρίτης δήλωσε πως ο μέσος όρος αύξησης των βασικών προϊόντων ανάμεσα στο 2020 και στο 2021 ήταν 30%, ενώ οι προβλέψεις του για το 2022 είναι μια επιπλέον αύξηση 30-40%. Μόνο ο υπουργός Ανάπτυξης Α. Γεωργιάδης δεν βλέπει άνοδο τιμών, ούτε αγανάκτηση. Μας μάλωσε δε ραδιοφωνικά (Παραπολιτικά FM): «Μην γκρινιάζετε. Σταματήστε όλη τη μέρα τη μαυρίλα. Την τελευταία φορά που πήγα στο σούπερ μάρκετ, το περασμένο Σάββατο, με έβγαλαν εφτά σέλφι. Κανέναν κόσμο δεν είδα να μου λέει “μας γδέρνουν οι τιμές”».
Σφίγγουν το ζωνάρι
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας τουλάχιστον, βλέπει την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, αλλά δεν προβλέπεται να κάνει κάτι για αυτό. «Από εδώ και πέρα παρακολουθούμε τις εξελίξεις», δήλωσε στην ΕΡΤ προσθέτοντας ότι «ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η υγειονομική κρίση και η ενεργειακή κρίση και ανάλογα με τα δημοσιονομικά περιθώρια θα βοηθάμε περισσότερο». Διευκρίνισε, ακόμα, πως το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ σε κάποια αγαθά απομακρύνεται: «είναι κάτι το οποίο μελετάμε, θα εξαρτηθεί από το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στο ενεργειακό πεδίο και η εκτέλεση του προϋπολογισμού τους επόμενους μήνες». Και ύστερα μας προετοίμασε για σφίξιμο του ζωναριού, προκειμένου να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση τρεις προκλήσεις. Πρώτον, την κάλυψη δημοσιονομικών στόχων που θα προκύψουν για το 2023, δεύτερον τον πληθωρισμό, ο οποίος «κρατάει περισσότερο από τις αρχικές εκτιμήσεις, έχει μεγαλύτερη ένταση, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς» και τρίτον το υψηλό πρωτογενές έλλειμα. Μας υπενθύμισε δε ότι «είμαστε σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Την άλλη βδομάδα θα έχω στην Ελλάδα τους θεσμούς. Αυτές είναι οι προκλήσεις», κατέληξε.
Σφιχτή εμφανίστηκε και η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία έστειλε το μήνυμα ότι κλείνει την κάνουλα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. «Αποφύγαμε συλλογικά μια πολύ πιο σοβαρή και βαθιά κρίση. Αλλά τώρα πρέπει να αλλάξουμε ρότα», είπε στέλνοντας μήνυμα για «σταδιακό μάζεμα» των επεκτατικών πολιτικών ενίσχυσης της ρευστότητας. Παρόμοιο και το μήνυμα στο Γιούρογκρουπ. Σύμφωνα με τον Χρ. Σταϊκούρα το μήνυμα των Βρυξελλών προς τα κράτη μέλη με υψηλά ελλείμματα και δημόσιο χρέος –όπως είναι και η Ελλάδα- είναι ότι θα πρέπει να επιταχύνουν το βηματισμό τους για επιστροφή στη δημοσιονομική εξυγίανση, αποφεύγοντας οριζόντια μέτρα και μόνιμες παρεμβάσεις. Η Ελλάδα θα πρέπει φέτος να μειώσει το πρωτογενές έλλειμα από το 7% του ΑΕΠ το 2021 (12,882 δισ. ευρώ) στο 1,4% του ΑΕΠ φέτος (2,296 δισ. ευρώ). Έρχεται λιτότητα, ξανά, λοιπόν.
Λουκέτα με νόμους
Και λουκέτα, πολλά. Άλλα που θα έλθουν με τα περιοριστικά μέτρα, που δεν επιτρέπουν τα μαγαζιά να δουλέψουν και δεν δίνεται κρατική ενίσχυση. Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, δήλωσε πως η στήριξη «δεν είναι αρκετή για να ξεπεράσει το επιχειρείν το σκόπελο που βρίσκεται μπροστά του». Άλλα που θα έλθουν από τις συγχωνεύσεις και εξαγορές μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το υπό κατάθεση νομοσχέδιο προβλέπει «μονόδρομο» την εξαγορά από μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες θα αποκτήσουν κίνητρα μάλιστα για να αφανίσουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο εκπίπτει το σύνολο των δαπανών εξαγοράς και προβλέπεται έκπτωση 30% στον συντελεστή φόρου. Άλλες επιχειρήσεις θα κλείσουν από τον αναπτυξιακό νόμο, ο οποίος υπερψηφίστηκε επί της αρχής μόνο από τη ΝΔ με το επιχείρημα ότι «ευνοεί εξαιρετικά μόνο τις μικρές επιχειρήσεις». Η αντιπολίτευση έχει άλλη ανάγνωση. Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Χ. Μαμουλάκης καυτηρίασε το γεγονός ότι μία στις δύο επιχειρήσεις θα βρει κλειστή την πόρτα του αναπτυξιακού νόμου, αφού 5.143 ξενοδοχεία ενός και δύο αστέρων μένουν εκτός ενισχύσεων. Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Δ. Μανωλάκου ανάφερε χαρακτηριστικά «όλα τους τα δίνετε, επιδοτήσεις, ζεστό χρήμα, φοροαπαλλαγές στα κέρδη, στο φόρο εισοδήματος, μηχανήματα, τζάμπα δουλειά. Οι ίδιοι τι βάζουν; Τι ρισκάρουν; Τίποτα. Σίγουρη κερδοφορία». Λουκέτα στις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διευκολύνσεις και ώθηση στις μεγάλες και γιγάντιες επιχειρήσεις.
Εν αναμονή της αύξησης
Η νέα «κανονικότητα» που οραματίζεται η κυβέρνηση για την μετά την πανδημία εποχή καταρρέει σαν χάρτινος πύργος προτού την πλησιάσουμε. Η ακρίβεια, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Prorata για το iEidiseis, αναδεικνύεται σε νούμερο ένα πρόβλημα για την κοινωνία (43%). Μόλις το 7% δηλώνει ότι μπορεί να πληρώσει το λογαριασμό του ρεύματος, πετρελαίου ή φυσικού αερίου χωρίς πρόβλημα. Το 41% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι οι τιμές στα προϊόντα των σούπερ μάρκετ έχουν αυξηθεί πολύ και το 38% αρκετά. Λίγο εκτιμά το 18%. Στα ίδια επίπεδα ή μείωση βλέπει το 1%. Σε αυτό συγκαταλέγεται ο Α. Γεωργιάδης.
Η κυβέρνηση μάς προετοιμάζει για αύξηση του κατώτατου μισθού την Πρωτομαγιά, φρόντισε αυτή τη βδομάδα να δημοσιοποιήσει και το χρονοδιάγραμμα (σύνταξη και υποβολή έκθεσης έως 28 Φεβρουαρίου, διαβούλευση έως 31 Μαρτίου, εισήγηση του υπουργού Εργασίας προς το υπουργικό συμβούλιο εντός του τελευταίου δεκαπενθημέρου του Απριλίου 2022). Πολύ μεγάλο σασπένς δημιουργείται για μια αύξηση που φημολογείται να είναι της τάξης του 6%. Στην Γερμανία, αυτές τις μέρες, αυξήθηκε κατά 18% με τον ομοσπονδιακό υπουργό Εργασίας Χουμπέρτους Χάιλ (SPD) να δηλώνει πως είναι «ζήτημα σεβασμού προς τους εργαζόμενους». Σε συνέντευξή του στο Kontra ο Αλ. Τσίπρας είπε για τον κατώτατο μισθό «Εμείς μόλις βγήκαμε από τα μνημόνια αυξήσαμε τον κατώτατο μισθό 11% και τον υποκατώτατο 24%. Κάτω από τη δική μας πίεση η ΝΔ όταν ήταν στην αντιπολίτευση είχε εξαγγείλει ότι θα αυξήσει τον κατώτατο μισθό σε ποσοστό διπλάσιο από τον ρυθμό ανάπτυξης. Και πέρασαν δύο χρόνια και είδαμε μηδενική αύξηση και τον Ιανουάριο έκανε 2% αύξηση. Ενώ σε όλη την Ευρώπη είχαμε αυξήσεις, εκτός από την Ελλάδα και την Εσθονία. Και όταν του είπαμε ότι κάνεις μία τρύπα στο νερό βγήκε και είπε ότι θα κάνει αυξήσεις το Μάιο. Και πως θα ζήσει ο κόσμος με 20% αυξήσεις στις τιμές και 2% στον κατώτατο μισθό.»
Ναι αλλά αυξήσαμε τα μαχητικά μας αεροσκάφη κατά 6. Μην είμαστε αγνώμονες, ας είμαστε εθνικά υπερήφανοι. Είναι η λαϊκή μας παράδοση αυτή, άλλωστε. Το θέατρο σκιών σε πολλές και διαφορετικές εκδοχές. Αρκεί να υπάρχει φαντασία… και πείνα.