Αφορμή για το άρθρο αυτό αποτέλεσε η συνάντηση προσώπων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών από όλον τον κόσμο, στις 19 Ιανουαρίου, με θέμα το μέλλον μας και ζητούμενο/κάλεσμα για δράση την οικοδόμηση μιας παγκόσμιας δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Συμμετείχαν πολίτες απ’ όλον τον κόσμο στην κυριολεξία, από πολλές χώρες της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας. Δεν διαπίστωσα συμμετοχή από Ρωσία και Κίνα, αλλά ίσως μου διέφυγε, αλλά δεν μου φαίνεται περίεργη η μη συμμετοχή, λόγω της ιδιαιτερότητας των καθεστώτων αυτών των χωρών.
Η συνάντηση αυτή οργανώθηκε από τις παρακάτω οργανώσεις/κινήματα/δίκτυα, τα οποία είναι μέλη της Ομάδας Εργασίας των Πολιτών για την Πολυμετοχικότητα (PWGM): Corporate Accountability (CA), FIAN International, Focus on the Global South, Friends of the Earth International (FOEI), Geneva Global Health Hub (G2H2), Global Campaign for Education, IT for Change, People's Health Movement (PHM), Public Services International (PSI), Society for International Development (SID), Transnational Institute (TNI).
Η συζήτηση στρογγυλής τράπεζας έγινε μεταξύ 4 ομιλητών: Rosa Pavanelli (Secretary General, Public Services International), Jeremy Corbyn (Member of the House of Commons, UK), Harris Gleckmann (Senior Fellow, Center for Global Governance and Sustainability, University of Massachusetts -Boston), Barbara Figueroa (Trade Union Confederation of the Americas, CSA-TUCA, former President, CUT, Chile, TUCA). Οι συμμετέχοντες –άνω των 300– είχαμε δυνατότητα παρέμβασης μέσω του chat.
Το διακύβευμα
Η δημοσίευση τον Σεπτέμβριο του 2021 από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (UNSG) της έκθεσης «Το κοινό μας μέλλον» ήταν μια περαιτέρω ισχυρή ένδειξη του πόσο γρήγορα επιταχύνεται η «πολυμερής συμμετοχή» και η εταιρική σύλληψη του παγκόσμιου πολυμερούς συστήματος.
Με τον όρο πολυμερής συμμετοχή ή πολυμέρεια νοείται η διευθέτηση των διεθνών σχέσεων μεταξύ κυβερνήσεων και διακυβερνητικών οργανισμών, που διεξάγεται στα πλαίσια διεθνών διασκέψεων.
Σκοπός ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η εγκαθίδρυση μιας σταθερής παγκόσμιας τάξης, προασπίζοντας τη συνεργασία και απορρίπτοντας με σκαιότητα, το μοντέλο του κυρίαρχου κράτους που έτεινε να βασιλεύει στο παρελθόν. Αυτό σημαίνει την κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών (αγροδιατροφικών, τραπεζικών, ενέργειας κλπ), οι οποίες καθορίζουν τις ζωές μας στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Ιδιαίτερα για το δημόσιο τομέα, μιλάμε για την εμπορευματοποίησή του, μιλάμε για την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.
Αυτή η τάση έχει καταστεί συστημική σε βασικούς θεσμούς του ΟΗΕ με τρομερές επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων –όσον αφορά την ανισότητα και την αδικία, καθώς και έναν κατεστραμμένο πλανήτη. Αυτή είναι μια τάση, η οποία ενώ αναδύεται εδώ και πολλά χρόνια, έχει γίνει πιο ορατή από την υπογραφή της Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης μεταξύ του ΟΗΕ και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) το 2019.
Αυτή η τάση έχει ριζώσει σε πέντε βασικούς τομείς πολιτικής, την υγεία, την εκπαίδευση, τα τρόφιμα και τη γεωργία, το διαδίκτυο και το περιβάλλον. Η συνειδητοποίηση από τα κοινωνικά κινήματα, τις οργανώσεις δηλαδή της κοινωνίας των πολιτών αυτής της κατάστασης/απειλής, επιβάλλει το επείγον στην ανάγκη για μια ισχυρή δέσμευση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που τίθενται.
Στόχος της συζήτησης ήταν όχι μόνο η αντιμετώπιση της ατζέντας του Νταβός για την πολυμετοχικότητα, αλλά και η έναρξη μιας δυναμικής ανταλλαγής απόψεων και συμβολής στην οικοδόμηση ενός διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερόμενων κοινωνικών κινημάτων, των επηρεαζόμενων τομέων και των κυβερνήσεων. Στην πορεία των συζητήσεων έγινε βαθύτερη ανάλυση του τρόπου με τον οποίο οι εταιρείες επιτυγχάνουν την κυριαρχία στις παγκόσμιες υποθέσεις.
Ένα διαφορετικό όραμα
Σκοπός ήταν η στρογγυλή τράπεζα να αμφισβητήσει το όραμα και την τροχιά της πολυμερούς προσέγγισης ως τον μόνο τρόπο αντιμετώπισης των πολλαπλών αλληλένδετων κρίσεων και να διερευνήσει τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε για την ανάληψη του κοινού μας μέλλοντος από τους παράγοντες της παγκόσμιας εταιρικής ισχύος και τι πρέπει να γίνει για αυτό.
Από την υγεία, στα τρόφιμα και τη γεωργία, από την εκπαίδευση στο διαδίκτυο, από το περιβάλλον στις δημόσιες υπηρεσίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η έρευνα δείχνει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτούς τους πολυμερείς μηχανισμούς, καθώς και σε πολυμερείς θεσμούς, έχουν άμεσο αντίκτυπο στην υγεία των ανθρώπων, στην εκπαίδευση των παιδιών, στα ψηφιακά δικαιώματα, στην πρόσβαση σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες και στα ανθρώπινα δικαιώματα στις διάφορες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε ένα υγιές περιβάλλον.
Στον τομέα της υγείας, το πολυμερές σύστημα της φαρμακευτικής βιομηχανίας (BIG PHARMA)
δεν επιτρέπει την πρόσβαση σε εμβόλια και φάρμακα σε όλους τους κατοίκους της γης μέσω των πνευματικών δικαιωμάτων στις πατέντες, όπως αυτά εκφράζονται και κατοχυρώνονται στη συμφωνία TRIPS. Αίτημα της παγκόσμιας κοινότητας είναι η κατάργηση και η απόσυρση από αυτή την συμφωνία. Η ΕΕ πιο σθεναρά απ’ όλες τις άλλες χώρες επιμένει στην τήρηση αυτής της συμφωνίας και καταδικάζει τις φτωχές χώρες και τους φτωχούς πολίτες σε μη πρόσβαση, άρα σε μη προστασία από την COVID-19 τώρα, σε άλλες πανδημίες αργότερα. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται ο περιορισμός του ΕΣΥ και η ιδιωτικοποίηση των Εθνικών Συστημάτων Υγείας.
Στον αγροδιατροφικό τομέα, πέραν των προβλημάτων που έχει δημιουργήσει στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία η βιομηχανοποίηση της γεωργίας, κτηνοτροφίας και αλιείας, τα οποία συνδέονται με την εντατικοποίηση της παραγωγής και την ανεξέλεγκτη χρήση χημικών ουσιών, υπάρχει επίσης το ζήτημα της επισιτιστικής ασφάλειας. Η επισιτιστική ασφάλεια αναφέρεται στην πρόσβαση όλων των κατοίκων της γης σε επαρκή, ποιοτική και ασφαλή τροφή. Η επισιτιστική ασφάλεια απαιτεί προσοχή στα ζητήματα διανομής, καθώς συχνά εμφανίζεται πείνα λόγω έλλειψης αγοραστικής δύναμης, παρά λόγω έλλειψης διαθέσιμων τροφίμων.
Στην ενέργεια, η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα δεν μπορεί να γίνει μέσω της βίαιης απολιγνιτοποίησης, ενώ από την άλλη πλευρά και παρά τις εξαγγελίες η ΕΕ και άλλες χώρες αρνούνται να αποσυρθούν από τον Χάρτη Ενέργειας που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα. Έτσι το πέρασμα στην ενέργεια από τις ΑΠΕ παραμένει κενό γράμμα και μεταφράζεται ως μια ακόμη ευκαιρία πλουτισμού για κάποιες μεγάλες εταιρείες.
Επείγουσα ανάγκη η δράση
Μετατοπίζοντας τον τόπο των βασικών αποφάσεων πολιτικής από το πολυμερές σύστημα σε μεικτούς μηχανισμούς όπου κυβερνά ο ιδιωτικός τομέας –με την υποστήριξη ορισμένων κρατών, διεθνών θεσμών και μεγάλων φιλανθρώπων– το φαινόμενο της «πολυμετοχικότητας» της παγκόσμιας διακυβέρνησης έχει γίνει συστημικό.
Αυτή η τάση προέκυψε στο πλέγμα των σχέσεων μεταξύ του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), της τάξης του Νταβός και των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) –πιο αισθητά από τη θέσπιση του Παγκόσμιου Συμφώνου (2000)– μιας μη δεσμευτικής συμφωνίας που παρέχει πρόσβαση στις εταιρείες στον ΟΗΕ.
Από τις επιπτώσεις στις ζωές των λαών είναι σαφές ότι αντί να αποτελούν λύση, οι πολυμετοχικοί μηχανισμοί επιταχύνουν την πορεία προς έναν πιο αντιδημοκρατικό, μη βιώσιμο και άνισο κόσμο. Στον κόσμο αυτό, οι 17 Στόχοι του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη ακυρώνονται, λόγω ακριβώς της σχέσης του ΟΗΕ με το Φόρουμ του Νταβός.
Είμαστε το 99% του πληθυσμού της Γης. Με αυτή τη δύναμη μπορούμε να σταματήσουμε την κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών. Είναι επείγον, λοιπόν, να συμμετάσχουμε σε αυτήν την προσπάθεια για να αποκαλύψουμε την εξαγορά του κοινού μας μέλλοντος από τους παράγοντες της παγκόσμιας εταιρικής ισχύος. Είναι επείγον να κινητοποιηθούμε για την οικοδόμηση ενός ισχυρότερου δημοκρατικού πολυμερούς συστήματος, υπεύθυνου για το δημόσιο συμφέρον και δεσμευμένου για έναν βιώσιμο πλανήτη.