Με 703 λέξεις και μέσα από την ασφάλεια του υπουργικού συμβουλίου επιχείρησε ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης να ξεπεράσει τη θύελλα που έπληξε τη χώρα και ανέδειξε την πλήρη ανικανότητα διαχείρισης κρίσεων. «Διδασκόμαστε λοιπόν και προχωράμε» ήταν πρόταση που ολοκλήρωσε την τοποθέτησή του. Είχε προηγηθεί μια «προσωπική και ειλικρινή συγγνώμη», η ολική απόδοση ευθυνών στον παραχωρησιούχο της Αττικής οδού και η μερική απόδοση ευθυνών στην Περιφέρεια Αττικής, η ανεπαρκής αιτιολόγηση της κατάστασης («παντού στον κόσμο το πολύ χιόνι φέρνει μεγάλα προβλήματα», «το χιόνι ήρθε λίγο πιο γρήγορα από ότι είχαν προβλέψει οι μετεωρολόγοι»), η κάλυψη του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και η δέσμευση για απροσδιόριστες αλλαγές στη διαχείριση κρίσεων.
Έσπασε η σιωπή
Επί δύο μέρες όταν χιλιάδες συμπολίτες μας είχαν αποκλειστεί στους δρόμους της Αθήνας και της Αττικής (!) ή και μέσα στα σπίτια τους χωρίς ρεύμα υπουργοί, δήμαρχοι και περιφερειάρχης ήταν εξαφανισμένοι –φυσικά τις προηγούμενες μέρες είχαν φροντίσει να δίνουν παράσταση ετοιμότητας, με την αυλαία να πέφτει μαζί με το πρώτο χιόνι. Ακόμα και ο πάντα φιλικός προς την κυβέρνηση τύπος αναγκάστηκε να αποκαλύψει την πλήρη απουσία του κράτους, είτε γιατί δημοσιογράφοι αποκλείστηκαν στην Αττική οδό είτε γιατί η συνέχιση της κάλυψης της κυβέρνησης θα σήμαινε πλήρη εγκατάλειψη της κοινωνίας. Το κύριο άρθρο της «Καθημερινής» στις 25 Ιανουαρίου είχε τίτλο «Άφαντοι υπουργοί» τονίζοντας ότι «η δουλειά υπουργών και περιφερειαρχών δεν είναι η επικοινωνία. Προφανώς δεν το έχουν καταλάβει». Μέχρι και ο Άρης Πορτοσάλτε που εδώ και χρόνια έχει εγκαταλείψει το ρόλο του δημοσιογράφου και έχει αναλάβει το ρόλο του υπερασπιστή της ΝΔ, δεν κατάφερε να βρει τα λόγια να δώσει πλήρη κάλυψη. «Μία συγγνώμη πέρυσι το καλοκαίρι, μία συγγνώμη χθες, οι συγγνώμες τελείωσαν», είπε και πρόσθεσε: «Αυτή ήταν η τελευταία συγγνώμη του Μητσοτάκη».
Η κακοκαιρία «Ελπίδα» ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Αφού ξεκίνησε η χιονοστιβάδα αποκαλύψεων της ανεπάρκειας της κυβέρνησης, η αξιωματική αντιπολίτευση ορθά έδωσε περισσότερη ορμή με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε. Φυσικά, η κίνηση αυτή σε καμία περίπτωση δεν στοχεύει στην υπερψήφιση της πρότασης μομφής και επομένως στην καταψήφιση της κυβέρνησης. Οι κοινοβουλευτικοί συσχετισμοί είναι δεδομένοι. Είναι όμως μία πολιτική κίνηση με πολλαπλούς στόχους και δέκτες.
Πολλαπλοί στόχοι
Ο Αλ. Τσίπρας καταθέτοντας την πρόταση αποκάλυψε και τη θεματολογία γύρω από την οποία θα κινηθεί η τριήμερη συζήτηση, που ξεκίνησε το απόγευμα της Παρασκευής και θα ολοκληρωθεί το βράδυ της Κυριακής. Πρώτον, θα πρόκειται για μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση, που θα διαπεράσει τη διαχείριση κρίσεων και φυσικών καταστροφών στα δυόμιση χρόνια διακυβέρνησης, την πανδημία, τον πληθωρισμό και την ακρίβεια, την ενεργειακή κρίση, τα φαινόμενα κερδοσκοπίας, την ελευθερία του τύπου, την καταστολή δικαιωμάτων και ελευθεριών. Δεύτερον, είναι μια συζήτηση που θα δώσει βήμα στην οργή της κοινωνίας. Τρίτον, θα επιχειρήσει τη συσπείρωση της αντιπολίτευσης σε ένα αντιΝΔ μέτωπο. Τέταρτον, θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να κάνει απολογισμό. Η εμπειρία μέχρι σήμερα δείχνει ότι η διαστρέβλωση δεδομένων και η αποφυγή αποδοχής των ευθυνών είναι η τακτική που θα επιχειρήσει για μία ακόμα φορά να κρατήσει η ΝΔ. Ωστόσο, το ποτήρι μάλλον έχει ξεχειλίσει. Τα ΜΜΕ δεν θα μπορέσουν να ωραιοποιήσουν πλήρως την εικόνα, καθώς η ίδια η διαδικασία (τριήμερη συζήτηση) δεν επιτρέπει την αποσιώπηση της αντιπολίτευσης. Πέμπτον, είναι μία διαδικασία που θα επιτρέψει στην αντιπολίτευση να απευθυνθεί στους πολίτες. Να ενημερώσει την κοινωνία, αλλά το σημαντικότερο –διαφορετικά θα είναι μια χαμένη ευκαιρία– να καταθέσει μια διαφορετική κυβερνητική πρόταση. Όσες προτάσεις καταθέτει κατά καιρούς και θάβονται βαθιά στο βουνό της ειδησεογραφίας τώρα θα ακουστούν. Αυτό το τριήμερο ουσιαστικά ξεκινά η προεκλογική χρονιά, όποτε και αν γίνουν εκλογές, με τα κόμματα να ανοίγουν τη βεντάλια των θέσεών τους. Επομένως, είναι και μια ευκαιρία για τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτα που διεκδικεί ξανά τη διακυβέρνηση της χώρας από άλλη θέση και υπό άλλες συνθήκες, αλλά και για τα υπόλοιπα και να μην περιορίζονται στο να καταθέτουν αντιπροτάσεις. Έκτον, η πρόταση μομφής θέτει ξανά τον ΣΥΡΙΖΑ σε κίνηση, να συζητήσει με την κοινωνία –να βρεθεί δηλαδή στο φυσικό του χώρο– να ενεργοποιηθούν οι οργανώσεις βάσης, να «ξεσκονιστούν» οι θέσεις του κόμματος και να προταχθούν με το θάρρος της διεκδίκησης και όχι το φόβο της απόρριψης.
Η στάση της αντιπολίτευσης
Στόχος της πρότασης μομφής δεν είναι μόνο να αποκαλύψει την πολιτική της ΝΔ, αλλά και να υποχρεώσει το ΚΙΝΑΛ, το ΚΚΕ, το ΜΕΡΑ25 να πάρουν θέση και να δηλώσουν ξεκάθαρα τους πολιτικούς τους στόχους, αν δηλαδή προτίθενται να ενταχθούν σε ένα ενιαίο αντιΝΔ μέτωπο ή αν θα προσπαθήσουν να αποδώσουν ίσες ευθύνες σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Τα πρώτα σημάδια δεν γεννούν αισιοδοξία. Ο Ν. Ανδρουλάκης μιλώντας στο Open είπε «Ψηφίζουμε την πρόταση μομφής, καταδικάζοντας την ανεπάρκεια Μητσοτάκη, αλλά δεν μπαίνουμε στα παιχνίδια του ΣΥΡΙΖΑ (…) Με 100 πολίτες να πεθαίνουν καθημερινά θεωρώ αδιανόητο και ανήθικο να ζητάς εκλογές». Με λίγα λόγια o νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ είπε όχι στην κυβέρνηση ΝΔ αλλά και όχι στις εκλογές. Επομένως, τι; Αδράνεια; Ακινησία;
Ο Γ. Βαρουφάκης στο Ράδιο ΜΕΡΑ έδειξε το θυμό του που δεν είχε βρει συμμάχους η πρόταση για κατάθεση από κοινού πρότασης δυσπιστίας. Το πάγωμα της κοινοβουλευτικής διαδικασίας τότε θα επισκίαζε τη διαδικασία μομφής, καθώς η μη ψήφιση του προϋπολογισμού παραλύει τη λειτουργία του κράτους. Τώρα ενδέχεται να χαθεί η στιγμή που όλα τα σφυριά πρέπει να χτυπούν ταυτόχρονα, καθώς όπως δήλωσε «η ψήφος της μομφής μας θα απευθύνεται τόσο στη Νέα Δημοκρατία όσο και στα άλλα μνημονιακά κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ».
Το ΚΚΕ με ανακοίνωσή του μάς προετοιμάζει επίσης για μια γραμμή σχεδόν ίσων αποστάσεων: «Το ΚΚΕ καταψηφίζει την κυβέρνηση της ΝΔ, όπως είχε κάνει και με όλες τις προηγούμενες αντιλαϊκές κυβερνήσεις (…) Το ΚΚΕ θα αναδείξει στη Βουλή την ουσία της στρατηγικής που υπηρετεί σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ (…) Θα αναδείξει ταυτόχρονα και τις ευθύνες όλων των άλλων κομμάτων, ιδιαίτερα του ΣΥΡΙΖΑ, που συμφωνούν και έχουν βάλει τη σφραγίδα τους σε αυτή την αντιλαϊκή στρατηγική, είτε από τη θέση της κυβέρνησης είτε από αυτή της αντιπολίτευσης».
Μέχρι τη Δευτέρα
Ο ΣΥΡΙΖΑ με την πρόταση μομφής άνοιξε πολλές πόρτες. Μία εσωκομματική, για να παύσει η εσωστρέφεια, η οποία έχει βαλτώσει το κόμμα δυόμιση χρόνια τώρα και την οποία επέτεινε και η πρόταση Τσίπρα για αλλαγές στο καταστατικό ενόψει του συνεδρίου, και να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη κυβερνητική πρόταση. Μία κοινοβουλευτική, για να λειτουργήσει ξανά η βουλή ως χώρος διαλόγου και δημοκρατίας, ύστερα από δύο χρόνια αναστολής λόγω της πανδημίας και λειτουργίας στον αυτόματο, με την κυβέρνηση να περνά νόμους μόνη της. Μία κυβερνητική, για να μπει άπλετο φως στα πεπραγμένα της κυβέρνησης [το Μαξίμου λέγεται ότι θα επιχειρήσει μια σύγκριση πεπραγμένων και ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να είναι έτοιμος να απαντήσει, ώστε να ακουστεί από το βήμα της βουλής και ένας απολογισμός ο οποίος έχει αργήσει δυόμιση χρόνια αλλά και για να ακουστεί γιατί δεν ξεδίπλωσε όλο του το πρόγραμμα κατά τη διακυβέρνησή του]. Μια συμμαχική, η οποία μπορεί να χτίσει τα θεμέλια ενός μετώπου ανατροπής της κυβέρνησης ΝΔ. Την Δευτέρα θα γίνει ο απολογισμός και οι ευθύνες θα βαραίνουν όλα τα κόμματα, το καθένα με το βάρος που του αναλογεί.