Βασίλης Λαδάς «Το πλοίο του Κ.Π. Καβάφη», εκδόσεις Μανδραγόρας, 2021
Ένα από τα περίφημα μονόφυλλα του Καβάφη, ένα μονόφυλλο με τυπωμένο το ποίημα «Του πλοίου», και μάλιστα με μια διόρθωση «από το χέρι του Καβάφη»: η απόκτηση ενός τέτοιου τεκμηρίου είναι η αφορμή για τον Βασίλη Λαδά να αρχίσει μια μεγάλη περιπλάνηση σε σκέψεις, συναισθήματα, τόπους, αναμνήσεις, πάντα όμως συνομιλώντας με την ποίηση αλλά και τη βιογραφία του Κ.Π. Καβάφη.
Το μονόφυλλο είναι τυπωμένο τον Δεκέμβριο του 1919 στην Αλεξάνδρεια. Το ποίημα «Του πλοίου» είχε αρχικά τίτλο «Το Ιόνιο πέλαγος», «τη θάλασσα των παιδικών χρόνων» του Πατρινού συγγραφέα αυτού του αφηγήματος, και είναι ένα «ποίημα μνήμης»: αποτυπώνει μια θολή ανάμνηση του Καβάφη από ένα ταξίδι του στο Ιόνιο, το καλοκαίρι του 1901, καθώς πήγαινε από την Πάτρα προς το Μπρίντιζι, με ενδιάμεσο πολύωρο σταθμό στην Κέρκυρα, και από κει προς Αλεξάνδρεια. «Μια περιέργεια με οδήγησε να ερευνήσω τα περί του ταξιδιού του Καβάφη με το πλοίο από την Πάτρα προς το Μπρίντιζι», λέει ο συγγραφέας, και ξεκινάει το δικό του ταξίδι.
Γράφοντας, λοιπόν, σε μέρες καραντίνας, με το κορνιζαρισμένο μονόφυλλο απέναντί του, ο συγγραφέας μιλάει για την ποίηση και τη ζωή του Καβάφη, θυμάται την επίσκεψή του στο σπίτι του ποιητή στην Αλεξάνδρεια, στην οδό Λέψιους ή Σαρμ Ελ Σεΐχ ή Κ.Π. Καβάφη, αναφέρει την Επιθεώρηση τέχνης και την αποδοχή του Καβάφη από την Αριστερά, ταξιδεύει σε παρεκβάσεις όπου θα μιλήσει για τον πρίγκιπα Νικόλαο, που συνταξίδευε με τον Καβάφη στο ατμόπλοιο προς Μπρίντιζι, ή για τον «φορομπήχτη» υπουργό Οικονομικών της κυβέρνησης Θεοτόκη και την οικογένειά του (καθώς βυθίζεται σε ένα απολαυστικό ταξίδι αναζήτησης που θα φτάσει μέχρι την Άμφισσα και το μέρος όπου γυρίστηκαν σκηνές από τον Θίασο του Αγγελόπουλου ή τη Σεγδίτσα, το Προσήλιον, που «είχε καεί το 1942 από τους Ιταλούς διότι οι κάτοικοί του βοηθούσαν τους αντάρτες του Βελουχιώτη»).
Παραπέμποντας και σε παλιότερες διαλέξεις του για τον Καβάφη και την ποίησή του, ο συγγραφέας θα σχολιάσει εκτενώς το ίδιο το ποίημα του μονόφυλλου, «Του πλοίου», αλλά και την κριτική υποδοχή που είχε, και εκκινώντας από εκεί θα μιλήσει για τα ποιήματα του Καβάφη όπου η μνήμη έχει κεντρικό ρόλο, αλλά και για την «Ιθάκη» και το «Περιμένοντας τους Βαρβάρους» (που «ασκεί μεγάλη επιρροή στην δημόσιο πολιτικό προβληματισμό», καθώς, λέει ο Λαδάς, «ο Καβάφης έγραψε ένα πολιτικό ποίημα»), ένα ποίημα που δίνει πάτημα στον συγγραφέα να μιλήσει για τις διάφορες εκδοχές των «βαρβάρων» αλλά και να αναζητήσει γέφυρες που το συνδέουν με άλλα έργα της λογοτεχνίας και όχι μόνο. Και έτσι σιγά σιγά οδεύει προς το τέλος του υβριδικού, βιωματικού και δοκιμιακού, αφηγήματός του, όπου θα μας μιλήσει για διάφορους πρωταγωνιστές της ιστορίας του, μεταξύ των οποίων και το πλοίο με το οποίο ταξίδεψε ο Καβάφης, το Scilla, τη Σκύλλα, και το δίδυμο αδελφάκι του, το Carridi, τη Χάρυβδη…
Ο Βασίλης Λαδάς ζει στην Πάτρα, έχει εκδώσει πολλά βιβλία ποίησης και πεζογραφίας, και το 2013 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας που προάγει σημαντικά τον διάλογο για ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα.