Τραγικό θάνατο βρήκε, την εβδομάδα που πέρασε, ένας πακιστανός εργάτης, μόλις 22 χρονών, σε εργοστάσιο στην Πάτρα, καθώς ο εργοδότης τον υποχρέωσε να κρυφτεί, όπως και άλλους 17 εργαζόμενους, από τον έλεγχο του ΕΦΚΑ, αφού τους είχε ανασφάλιστους (ο ίδιος αρνείται την κατηγορία). Ο νέος κρύφτηκε στην οροφή και όταν προσπάθησε να κατέβει, αυτή υποχώρησε, οδηγώντας στον θάνατό του, υπογραμμίζοντας για ακόμα μια φορά έτσι, με τον χειρότερο τρόπο, την εργασιακή εκμετάλλευση χιλιάδων μεταναστών στη χώρα μας.
Παρόλ’ αυτά, ο υπουργός Μετανάστευσης, Νότης Μηταράκης, προκειμένου να ανταποκριθεί στις τεράστιες ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί για εργάτες στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, αντί –έστω υπό αυτό το πρίσμα– να διασφαλίσει την προστασία και τα δικαιώματα των ήδη εργαζόμενων μεταναστών χωρίς χαρτιά, νομιμοποιώντας τους, επιλέγει να προχωρήσει σε μια ακατάλληλη συμφωνία με το Μπαγκλαντές.
Τέλος στα μυθεύματα
Συγκεκριμένα, ο υπουργός μετά την επίσκεψή του στο Μπαγκλαντές σύναψε Μνημόνιο Κατανόησης (το ίδιο αναμένεται να γίνει και με το Πακιστάν), βάσει του οποίου θα καταρτισθεί συμφωνία που θα έρθει προς κύρωση στη Βουλή, που θα αντιμετωπίζει 15.000 Μπαγκλαντεσιανούς, ήδη διαμένοντες και εργαζόμενους στη χώρα εδώ και χρόνια, σαν νεοεισερχόμενους εποχικούς εργάτες, που θα πρέπει να επιστρέφουν στο Μπαγκλαντές κάθε χρόνο για τουλάχιστον 3 μήνες και μετά από πέντε χρόνια δεν θα έχουν ξανά τη δυνατότητα να εργαστούν και να μείνουν εδώ. Όποιος δεν μπει σε αυτή τη διαδικασία, θα απελαύνεται. Παράλληλα, θα δώσει άδειες εποχικής εργασίας και σε 4.000 εργάτες ετησίως, που βρίσκονται όντως στο Μπαγκλαντές, πάλι υπό τους ίδιους όρους, και εφόσον θα έχουν ήδη κάνει σύμβαση με κάποιον εργοδότη στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται σε όλους να φέρουν την οικογένειά τους μαζί, αλλά θα πρέπει να έρχονται και να φεύγουν μόνοι τους.
Με άλλα λόγια, θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν να μην κατοχυρώσουν μόνιμα δικαιώματα και να μην έχουν μια φυσιολογική ζωή στη χώρα άνθρωποι που προσφέρουν τα μέγιστα με την εργασία τους, προκειμένου να διατηρήσει τον μύθο ότι «η χώρα δεν αντέχει άλλους μετανάστες». Στην πραγματικότητα, βέβαια, όχι μόνο αντέχει, αλλά τους έχει και μεγάλη ανάγκη για την παραγωγή της (η εκτίμηση από την Πακιστανική Κοινότητα είναι περίπου στις 50.000 θέσεις για την Πελοπόννησο μόνο), αφού πολύ λίγοι έλληνες εργάτες ενδιαφέρονται για δουλειές σε χωράφια, αποθήκες και εργοστάσια, αλλά και πολλοί μετανάστες χωρίς χαρτιά που εργάζονταν σε αυτές τις θέσεις, έφυγαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας όταν χώρες όπως η Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία κ.ά. έκαναν κάλεσμα σε ξένους εργάτες, για να σώσουν τη δική τους παραγωγή. Πολλοί, λοιπόν, προτίμησαν να μεταναστεύσουν και πάλι, τόσο λόγω της δυνατότητας να αποκτήσουν επιτέλους χαρτιά, όσο βέβαια και των άθλιων συνθηκών εργασίας που έχουν αντιμετωπίσει πολλάκις στην Ελλάδα, περιγράφει στην «Εποχή» ο Απόστολος Καψάλης, ερευνητής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Προβληματική συμφωνία για τα μάτια της ακροδεξιάς
Σημειώνει δε σχετικά με το σύμφωνο πως «πρόκειται για μια μεγάλη υποκρισία από την πλευρά του υπουργείου. Από τη μία θέλει να ικανοποιήσει τους εργοδότες που του ζητάνε εργατικά χέρια και να καλύψει τις μεγάλες ελλείψεις στη γεωργία, αρχικά, και έπειτα στον τομέα του επισιτισμού και του τουρισμού, και από την άλλη, δεν νομιμοποιεί τους υπάρχοντες μετανάστες, όπως έκανε πέρυσι η Ιταλία, αλλά προτιμά να φέρει μια προβληματική συμφωνία».
Το πρώτο πρόβλημα που εντοπίζει ο ερευνητής, είναι πως έρχεται σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή οδηγία του 2014 για την εποχική εργασία μεταναστών, που αναφέρει ρητώς πως δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε ήδη διαμένοντες μετανάστες σε κάθε χώρα (άρθρο 15). Δεύτερον, «είναι απίστευτο ότι επιχειρεί να βαφτίσει ανθρώπους που βρίσκονται εδώ και χρόνια στην Ελλάδα και έχουν αναπτύξει δεσμούς με τη χώρα, σαν νεοεισερχόμενους, τη στιγμή που βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, εφόσον εργάζονται πάνω από 7 χρόνια εδώ, δικαιούνται να νομιμοποιηθούν για “εξαιρετικούς λόγους”. Έχει ήδη, δηλαδή, τα νομικά εργαλεία να λύσει το πρόβλημα των κενών που υπάρχουν».
Οι λόγοι, βέβαια, που δεν προχωρά στη νομιμοποίηση των μεταναστών χωρίς χαρτιά είναι ιδεοληπτικοί, εσωκομματικής ισορροπίας και ψηφοθηρικοί. «Ο υπουργός είναι δέσμιος και των ακροδεξιών συνεταίρων του στην κυβέρνηση και το κόμμα του, αλλά και των δικών του προηγούμενων ψεμάτων ότι δήθεν δεν γίνονται νομιμοποιήσεις στην Ευρώπη, η μετανάστευση αποτελεί πρόβλημα κτλ, και δεν θέλει τώρα να εκτεθεί», εξηγεί ο Απόστολος Καψάλης.
«Με κάθε σεβασμό σε κάθε ελληνική κυβέρνηση, θεωρώ ότι ο λόγος που προκρίνεται αυτός ο τρόπος επίλυσης, είναι λόγω του ρατσισμού που έχουν ακόμα αρκετοί άνθρωποι προς τους μετανάστες, παρά και το μεγάλο κύμα αλληλεγγύης που υπάρχει στη χώρα», σημειώνει και ο Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας Ελλάδας «Η Ενότητα»1.
Ο ίδιος εξηγεί επίσης πως η καλύτερη λύση για όλους τους εμπλεκόμενους θα ήταν η νομιμοποίηση των υπάρχοντων μεταναστών, καθώς «πέραν του οφέλους των ίδιων που δεν θα αντιμετωπίζονται σαν εργαζόμενοι δεύτερης κατηγορίας, όπως πάει να γίνει τώρα, είναι προτιμότερο και για τους εργοδότες να έχουν τους ήδη εργαζόμενούς τους που γνωρίζουν τη δουλειά, αλλά και τη γλώσσα και έχουν ενταχθεί στην κοινωνία. Η συμφωνία που προτείνεται δε, είναι κακή και για την εικόνα της Ελλάδας στην Ευρώπη, να φέρει δηλαδή εργάτες χωρίς δικαιώματα, χωρίς οικογένεια και μετά να τους γυρνά πίσω και να τους αντικαθιστά με άλλους πάλι, σαν βρισκόμαστε σε άλλες εποχές».
Η απειλή της απέλασης
Εφόσον νομιμοποιηθούν οι υπάρχοντες μετανάστες και συνεχίζουν να υπάρχουν ελλείψεις σε εργατικά χέρια, το υπουργείο θα μπορούσε να φέρει και εποχικούς εργαζόμενους, σύμφωνα με τον ίδιο, αλλά και πάλι θα πρέπει να υπάρχει προσοχή στο πώς θα γίνει αυτό: «Σημαντικό στοιχείο είναι να μην πρόκειται για συμβάσεις που θα τους δένουν τα χέρια και θα τους έχουν σαν σκλάβους, αλλά να μπορεί ο εργάτης να αλλάξει εργασία μέσα σε αυτούς τους 9 μήνες, σε περίπτωση που ο εργοδότης δεν είναι σωστός απέναντί του, όπως συμβαίνει πολλές φορές, και είτε τον κλέβει, είτε τον προσβάλλει κτλ, χωρίς να βρίσκεται υπό την απειλή της απέλασης αν δεν μείνει στην ίδια θέση».
Η απειλή της απέλασης, βέβαια, υπάρχει κίνδυνος να αποτελέσει βασικό εργαλείο της κυβέρνησης, αφού από τώρα εκβιάζει όσους μετανάστες βρίσκονται εδώ, πως αν δεν «βαφτιστούν» εποχικοί εργαζόμενοι, θα τους γυρίσουν πίσω με το ζόρι. «Φοβάμαι πως πολλοί άνθρωποι που βρίσκονται σε διαδικασία νομιμοποίησης για “εξαιρετικούς λόγους”, θα απορριφθούν προκειμένου να εκβιαστούν από την κυβέρνηση να εγκαταλείψουν τα δικαιώματά τους και να μπουν στη διαδικασία της εποχικής εργασίας. Αν το κάνουν, όμως, αυτό θα είναι λάθος, καθώς έτσι θα μηδενίσει το κοντέρ και θα χάσουν κάθε δικαίωμα, που με κόπο κατέκτησαν τόσα χρόνια. Υπάρχει, βέβαια, και ο κίνδυνος η κυβέρνηση να προχωρήσει και σε νέες απελάσεις, όπως είχε κάνει τον Δεκέμβριο –στοχευμένα Μπαγκλαντεσιανών– και τις διαφήμιζε στη σελίδα του στο facebook ο υπουργός», τονίζει ο Απόστολος Καψάλης.
Η μετανάστευση δεν είναι έγκλημα
Γι’ αυτό, όπως προσθέτει, είναι μια κρίσιμη στιγμή για το κίνημα αλληλεγγύης: «Όσοι τόσα χρόνια φωνάζουμε πως τα αρνητικά στερεότυπα για τη μετανάστευση είναι μύθος, τώρα δικαιωνόμαστε απόλυτα από το υπουργείο, που ομολογεί ουσιαστικά πως οι μετανάστες μάς είναι απαραίτητοι. Πρέπει, λοιπόν, να περάσουμε στην αντεπίθεση, ζητώντας πιο κάθετα από ποτέ, βάσει και αυτής της ομολογίας, τη νομιμοποίηση των μεταναστών, ενημερώνοντας παράλληλα και τους ίδιους, προκειμένου να μην πέσουν θύματα των εκβιασμών της κυβέρνησης».
Άλλωστε, η σημερινή συγκυρία αποτελεί και σημαντικό πεδίο ιδεολογικής πάλης για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη μετανάστευση. Η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή (όπως είναι η κυρίαρχη άποψη εδώ και χρόνια) προσπαθεί να καταστήσει τη μετανάστευση θεμιτή μόνο όταν θα εξυπηρετεί τους εργοδότες, προσφέροντάς τους εργατικά χέρια χωρίς δικαιώματα, αντί ως δικαίωμα κάθε ανθρώπου για αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Αυτή η επιθυμία γίνεται συνεχώς προσπάθεια να κατασκευαστεί σαν κάτι ανεπίτρεπτο και εγκληματικό. Αποκλειστικά, βέβαια, όταν αφορά την εργατική τάξη. Κατά τ’ άλλα, όταν πρόκειται για μεσαία και πάνω στρώματα ή εργασία πανεπιστημιακών γνώσεων, θεωρείται θετική φιλοδοξία άξιων ανθρώπων και το ονομάζουμε brain drain όταν φεύγουν και επένδυση όταν έρχονται…
Σημείωση:
-
Σημειώνεται πως ο Ν. Μηταράκης έχει προσφύγει κατά του άσυλου του Τζαβέντ Ασλάμ, ζητώντας να ακυρωθεί η θετική απόφαση του δικαστηρίου για έναν άνθρωπο που έχει στοχοποιηθεί πολλάκις από το Πακιστάν και διαμένει στην Ελλάδα εδώ και 26 χρόνια. Η προσφυγή επρόκειτο να εκδικαστεί εχθές Παρασκευή, δείχνοντας ακόμα μια φορά το πραγματικό πρόσωπο του υπουργού.