Τη σύσταση Ειδικών Μονάδων Δασικών Επιχειρήσεων και την πρόσληψη 590 «δασοκομάντος» υπερψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία, σε τροπολογία που κατατέθηκε τελευταία στιγμή την προηγούμενη εβδομάδα στο νομοσχέδιο …για τον ΕΦΚΑ.
Οι νέες Ειδικές Μονάδες θα εδρεύουν σε έξι πόλεις της χώρας (Ελευσίνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο Κρήτης, Λαμία, Ιωάννινα, Πάτρα). Θα είναι έτοιμες έως τον Ιούνιο, αφού παρακολουθήσουν πρόγραμμα εκπαίδευσης πέντε εβδομάδων. Αρμοδιότητες τους θα είναι η συνδρομή στην εκτέλεση έργων δασοπροστασίας, η υποστήριξη των επιχειρήσεων κατάσβεσης και η συνδρομή στην αντιμετώπιση των συνεπειών και των φυσικών καταστροφών.
Η αιφνιδιαστική κατάθεση μίας τόσο σοβαρής τροπολογίας σε ένα άσχετο νομοσχέδιο προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς δεν ξεκαθαρίζεται το τοπίο των αρμοδιοτήτων μεταξύ δασικής υπηρεσίας και πυροσβεστικής, αλλά αντιθέτως μπερδεύεται ακόμα περισσότερο. Οι αρμοδιότητες της πυροσβεστικής αυξάνονται και περιπλέκονται με τη δασική υπηρεσία, την ίδια ώρα που προσωπικό της δασικής υπηρεσίας παραμένει διοικητικά «μετέωρο».
Η περυσινή πυρκαγιά στην Εύβοια –η μεγαλύτερη πυρκαγιά στα ελληνικά χρονικά, καθώς κάηκαν περισσότερα από 600 χιλιάδες στρέμματα γης– υπήρξε αφορμή για εκπόνηση σοβαρών επιστημονικών μελετών και επιχειρησιακών σχεδιασμών, εν όψει της νέας αντιπυρικής περιόδου;
Μισές αλήθειες και φέτος με τα εναέρια μέσα;
Το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας ανακοίνωσε την αύξηση των εναέριων μέσων σε 93. Πέρυσι στις καταστροφικές πυρκαγιές της Εύβοιας και της Αττικής, ο Άκης Σκέρτσος υποστήριζε πως η χώρα διέθετε 74 εναέρια μέσα. Λίγες ημέρες αργότερα ο αρμόδιος υπουργός Νίκος Χαρδαλιάς ξεκαθάριζε πως «από τα 74 εναέρια μέσα για την πυρόσβεση διατίθενται τα 67, καθώς τα υπόλοιπα είναι είτε για συντονισμό, είτε για μεταφορά προσωπικού και υλικού. Από τα 67 τακτικά, τα 6 με 7 έχουν συντηρήσεις. Από τα 60 που μένουν τα 20 παραμένουν στις περιφερειακές βάσεις. Από τα 40, δεν πετάνε όλα μαζί σε κάθε έξοδο, πετάνε σχεδόν τα μισά και τα υπόλοιπα ανεφοδιάζονται για να πετάξουν μετά. Άρα λέμε ότι 20 από αυτά είναι στον αέρα». Αξέχαστο παραμένει και το σχόλιο του πρωθυπουργού εκείνες τις ημέρες: «οι κάτοικοι σε κάθε φωτιά θέλουν και ένα ελικόπτερο πάνω από το χωριό τους».
Μέρος των εναέριων μέσων ενοικιάζεται κάθε χρόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον Μάιο του 2021, μετά την καταστροφή 40 χιλιάδων στρεμμάτων δάσους στο Σχίνο Κορινθίας, ο Ν. Χαρδαλιάς δήλωνε πως «ήμασταν άτυχοι», επειδή η πυρκαγιά δεν προέκυψε καλοκαιρινό μήνα και έτσι δεν είχαμε ακόμα μισθώσει τα εναέρια μέσα…
Συνομιλήσαμε με την Χριστίνα Μπαριτάκη, γεωπόνο και πρώην γ.γ. Περιβάλλοντος στο αρμόδιο υπουργείο. Τον Αύγουστο, μετά τις πυρκαγιές στην Εύβοια «η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν χωρίς μελέτη και οργάνωση. Η μεταφορά των δασικών υπηρεσιών από τις Αποκεντρωμένες στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως φιλοσοφία και διοικητική μεταρρύθμιση έχει αρκετά θετικά και είναι κάτι που περιλαμβανόταν και στη Δασική Στρατηγική που είχε εκπονηθεί κατά την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά προφανώς δεν μπορεί να γίνει με το εντελώς έκτακτο μέσο της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ), που δεν μπορεί να προβλέψει τις λεπτομέρειες. Αυτή τη στιγμή είναι μετέωροι 3.000 άνθρωποι, στελέχη της δασικής υπηρεσίας σε όλη την Ελλάδα. Το υπουργείο δεν τους έχει αποδεχτεί, δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία. Δεν έγινε μια οργανωμένη και λεπτομερής καταγραφή των προβλημάτων. Με την ΠΝΠ ήρθε αυτούσιο κάτι στη Βουλή, ούτε συζήτηση με φορείς, ούτε με τα κόμματα, ούτε με τους ενδιαφερόμενους», σχολίασε στην «Εποχή».
Οι νέες Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων ουσιαστικά θα «εμπλέκονται και στην πρόληψη για την εκδήλωση μιας πυρκαγιάς –που ήταν κατεξοχήν αρμοδιότητα της δασικής υπηρεσίας– και στην αποκατάσταση. Στην πρόληψη και την αποκατάσταση είναι προφανές ότι δεν μπορεί να έχει η πυροσβεστική τον πρώτο λόγο, γιατί αυτές οι δράσεις αποτελούν βασικές δράσεις διαχείρισης του δασικού περιβάλλοντος και δεν μπορεί ένας πυροσβέστης να κάνει διαχείριση δασικού περιβάλλοντος. Τελικά, αυτό που γίνεται είναι να χάνουν σχεδόν όλες τις αρμοδιότητες οι δασικές υπηρεσίες –αφού χάνουν πρόληψη, χάνουν αποκατάσταση και περιορίζονται ακόμα περισσότερο στην κατάσβεση. Αυτή τη στιγμή με τις δασικές υπηρεσίες να αιωρούνται –και στην Αποκεντρωμένη και στο υπ. Περιβάλλοντος– ουσιαστικά είναι ακόμα πιο δύσκολο το κομμάτι της συνεργασίας», συμπλήρωσε.
Δεν είναι πανάκεια
«Για τη δασική υπηρεσία και τους αρμόδιους επιστήμονες, μόνο τα εναέρια μέσα δεν φτάνουν για να αντιμετωπίσουν τις μέγα-πυρκαγιές που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια. Άρα η μονόπλευρη προσέγγιση ότι ενισχύω τον εναέριο στόλο, δεν είναι πανάκεια. Δεν μπορείς να βασίζεσαι μόνο σε ένα πράγμα για μια εν δυνάμει μεγάλου τύπου καταστροφή», τόνισε η Χ. Μπαριτάκη και υποστήριξε πως πρέπει «να οργανώσουμε τις υπηρεσίες και το σύστημα δασοπροστασίας συνολικά, και μέσω αέρα και μέσω εδάφους και με συγκεκριμένες μονάδες αυξημένης επιχειρησιακής ικανότητας και με σημαντική συνδρομή των επιστημόνων, των δασοπόνων και των δασολόγων. Εάν δεν γνωρίζω τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου δάσους που καίγεται και συγκεκριμένων διόδων πρόσβασης στη φωτιά, δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τη φωτιά».
Ανάγκη στήριξης της δασικής υπηρεσίας
«Πρέπει να υποστηριχθεί σοβαρά η δασική υπηρεσία. Βαίνει με μειούμενο αριθμό ειδικών και προσλήψεων, είναι εντελώς απαξιωμένοι και πολύ φοβάμαι ότι όλη αυτή εμπλοκή με το νέο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης, με την Πυροσβεστική είναι γιατί ένα μεγάλο κομμάτι από τον προϋπολογισμό της δασοπροστασίας –που είναι και πρόληψη προφανώς– θα δοθεί με απευθείας αναθέσεις σε διάφορες εταιρείες που δεν έχουν καμία σχέση με το δασικό περιβάλλον και τις επιταγές της επιστήμης για τη διαχείρισή του», σημείωσε χαρακτηριστικά η πρώην γ.γ. Περιβάλλοντος.
«Όπως είδαμε και πέρυσι, εν ονόματι της προστασίας από την πυρκαγιά καταστρέφονται αυστηρά προστατευόμενες περιοχές Natura. Στον Σχοινιά που έχουμε το αυστηρά προστατευόμενο δάσος κουκουναριάς μπήκαν μπουλντόζες χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του φορέα διαχείρισης, χωρίς εγκεκριμένη μελέτη και ισοπέδωσαν περιοχές που αναγεννιόνταν. Άλλες περιοχές που έγινε κάτι αντίστοιχο, όπως η Ιπποκράτειος Πολιτεία, οι Θρακομακεδόνες και σε άλλες περιοχές γύρω από την Αττική, δόθηκαν απευθείας αναθέσεις τόσων εκατομμυρίων για τον καθαρισμό και την πρόληψη και τελικά και κάηκαν. Άρα αυτό το μοντέλο δεν λειτουργεί».