Η «Εποχή» συνεχίζει τον διάλογο για τα επίδικα του 3ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ, θέτοντας νέα ερώτημα σε τρία στελέχη του για τη στρατηγική του κόμματος, το ύφος της εσωκομματικής συζήτησης και την περιβαλλοντική πολιτική του. Πιο συγκεκριμένα ρωτούνται:
1. Συνομολογείται ότι η κυβέρνηση της ΝΔ αποδεικνύει με την πολιτική της πως το δίπολο Αριστερά – Δεξιά καλά κρατεί. Με αυτό το δεδομένο –και με δεδομένη την εκφρασμένη βούληση του ΣΥΡΙΖΑ να εκπροσωπήσει και τον κεντρώο, δημοκρατικό χώρο– πώς ιεραρχείται στη στρατηγική του η απεύθυνση προς τα αριστερά; Είναι οι προτάσεις του ικανές να χτυπήσουν τα αυξημένα ποσοστά αποχής και την απογοήτευση που καταγράφουν οι μετρήσεις κοινής γνώμης;
2. Πιστεύετε ότι το υπαρκτό έλλειμμα συμμετοχής και ενεργοποίησης των μελών στις εσωκομματικές διαδικασίες, λύνεται με τις αιφνιδιαστικές προτάσεις του Αλέξη Τσίπρα για απευθείας εκλογή προέδρου και ΚΕ από τα μέλη του κόμματος; Πώς κρίνετε το ύφος και τα χαρακτηριστικά του δημόσιου διαλόγου –κυρίως μέσω social media– σε όποιον ή όποια «τολμήσει» να εκφέρει διαφορετική άποψη;
3. Με την κλιματική κρίση και τα θέματα περιβάλλοντος να αποτελούν από τα κρισιμότερα διακυβεύματα της εποχής, πώς σχολιάζετε το ότι ξαναμπαίνει στη συζήτηση η χρήση της πυρηνικής ενέργειας σαν εναλλακτικής λύσης; Και ποια είναι η θέση σας στο θέμα των εξορύξεων, με δεδομένη την ασάφεια την οποία καταλογίζουν πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ σε ό,τι αφορά την ενεργειακή του πολιτική;
Κατερίνα Κνήτου: «Η επόμενη μέρα έχει ήδη φτάσει,
η επικίνδυνη κυβέρνηση της ΝΔ πρέπει να ηττηθεί»
1. Παρά τις γνωστές προφητείες που προέβλεπαν το τέλος της ιστορίας, το δίπολο Αριστερά – Δεξιά παραμένει ισχυρό. Στην περίπτωσή μας, στην Ελλάδα, έχουμε μια ακραία νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση που ενσωματώνει δυνάμεις της παραδοσιακής Δεξιάς, της Ακροδεξιάς και ταυτόχρονα «χαϊδεύει» το λεγόμενο ακραίο Κέντρο. Ο ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ, όπως περιγράφεται στο κείμενο θέσεων που συζητάμε αυτό τον καιρό, είναι κόμμα που συνθέτει με σεβασμό, αλλά κριτικά, τις πολιτικές παραδόσεις της Αριστεράς: κομμουνιστικής, ριζοσπαστικής, ανανεωτικής, σοσιαλιστικής, ελευθεριακής. Είναι κόμμα εν κινήσει, που φιλοδοξεί να εντάξει στις γραμμές του και να εκφράσει πολιτικά και εκλογικά, πολίτες που προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις: ξεκινώντας από την εκτός κοινοβουλίου Αριστερά και φτάνοντας μέχρι το δημοκρατικό Κέντρο. Στην ορθή απόφαση του κόμματος για διεύρυνσή του το 2019 – διεύρυνση που είχε ήδη ξεκινήσει από το 2012– στηρίχθηκαν μια σειρά απόψεων και αντιφατικών μηνυμάτων, καθώς εφευρέθηκαν ερμηνείες που απαιτούσαν στροφή σε κεντρώες επιλογές, απαξίωναν τον αριστερό–ριζοσπαστικό χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ και διαμόρφωναν πλαστές και ανιστόρητες αντιθέσεις ανάμεσα στο 3% και το 33%. Ας μην ξεχνάμε ότι σε μία περίοδο που χαρακτηρίζεται από την ένταση των ανισοτήτων, στενεύουν τα περιθώρια για «κεντρώες» λύσεις. Άλλωστε, οι τελευταίες επιτυχίες της ευρύτερης Αριστεράς σε Γερμανία και Ιβηρική, στηρίχτηκαν στη στροφή της σοσιαλδημοκρατίας προς τα αριστερά και στη ρητή υπεράσπιση των δυνάμεων της εργασίας. Χάθηκε πολύτιμος πολιτικός χρόνος και εκπέμψαμε αντιφατικά μηνύματα, που απογοήτευσαν ένα τμήμα του κόσμου που επιδιώκουμε να εκπροσωπήσουμε. Και μολονότι είναι φανερή η δυσφορία και η αντίδραση στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, αυτή δεν φαίνεται ακόμα να την καρπώνεται ικανοποιητικά το κόμμα μας. Όμως, η επόμενη ημέρα έχει ήδη φτάσει. Η επικίνδυνη και αποτυχημένη κυβέρνηση της ΝΔ πρέπει να ηττηθεί. Η κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική σύγκρουση είναι μπροστά μας. Ο κόσμος ακούει και πρέπει να μιλήσουμε καθαρά. Για την εργασία και την οικονομία, την ανεργία, τις τράπεζες και τις μεγάλες επιχειρήσεις, για το μοντέλο της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης, για το περιβάλλον και την οικολογία, τη διατροφική αλυσίδα, τα δάση, τις ανισότητες, το νέο παραγωγικό μοντέλο. Να μιλήσουμε για το προσφυγικό, τον ρατσισμό, τον σεξισμό, την ομοφοβία και τρανσφοβία, την πατριαρχία, τις ανθρώπινες σχέσεις, το μίσος στο διαφορετικό. Να εμπνεύσουμε και να πείσουμε. Με όραμα, ρεαλισμό, αποφασιστικότητα. Το 3ο Συνέδριο του κόμματός μας, οι προσυνεδριακές συζητήσεις και η συνδιαμόρφωση του εκλογικού-κυβερνητικού προγράμματος τετραετίας του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ, ενός προγράμματος αριστερού, ριζοσπαστικού, ρεαλιστικού, είναι μπροστά μας.
2. Το έλλειμμα συμμετοχής και ενεργοποίησης των μελών, όπως και συνολικότερα το θέμα της λειτουργίας του κόμματος στις σύγχρονες κοινωνικές/οικονομικές συνθήκες, στην εποχή της ψηφιακής «επανάστασης», είναι θέμα που μας απασχολεί. Η πρόταση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ Αλέξη Τσίπρα, θα μπορούσε ενδεχομένως –και αυτό με κάθε επιφύλαξη, γιατί δεν θεωρώ ότι προωθεί τη συλλογικότητα και τη δημοκρατία– να συζητηθεί, εάν είχαμε ένα κόμμα ενεργών και πλήρως ενταγμένων στην κομματική ζωή μελών. Μελών που μετέχουν ενεργά στην κοινωνία, στα κάθε είδους κινήματα και στις οργανώσεις τους, που διαμορφώνουν πολιτικά γεγονότα στην περιοχή ευθύνης τους, που έχουν λόγο στις κεντρικές αποφάσεις του κόμματος και δεν αξιοποιούνται μόνο σαν ιμάντες μεταφοράς αποφάσεων ή εκλογικός μηχανισμός. Δυστυχώς, η επιλογή του αιφνιδιασμού από την πλευρά του προέδρου δημιούργησε, όπως σωστά εντοπίστηκε εξαρχής, ένα νέο κύμα εσωστρέφειας στο κόμμα και μάλιστα σε μια περίοδο που η κυβέρνηση της ΝΔ φθείρεται καθημερινά και η κοινωνική δυσαρέσκεια φουντώνει. Και υπάρχει ο κίνδυνος το Συνέδριό μας να εκτραπεί σε μια άχαρη μονοθεματική αντιπαράθεση μεταξύ αυτών που συμφωνούν και όσων διαφωνούμε με την πρόταση του προέδρου ή, ακόμη χειρότερα, όσων είναι ή δεν είναι με τον πρόεδρο –θέμα ανύπαρκτο. Στη δεδομένη συγκυρία προέχει η πολιτική συζήτηση για τη διαμόρφωση του πολιτικού μας σχεδίου και την εμβάθυνση των προγραμματικών μας προταγμάτων. Η προτεραιότητά μας σήμερα δεν είναι άλλη από το τέλος της επικίνδυνης κυβέρνησης της ΝΔ. Εκεί θα πρέπει να επικεντρώσουμε και όχι στη δημιουργία, για μια ακόμη φορά, εσωτερικών εχθρών. Δυστυχώς, αυτές τις μέρες γίναμε μάρτυρες συμπεριφορών, εκφράσεων, χαρακτηρισμών, που δεν ταιριάζουν στον αξιακό κώδικα της Αριστεράς. Που προσβάλλουν κάθε δημοκρατικό άνθρωπο και βλάπτουν ανεπανόρθωτα την εικόνα του κόμματός μας.
3. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χαρακτηρίσει «πράσινο» το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια, αποδεικνύει την άμεση εξάρτηση των ισχυρών κρατών της ΕΕ από τα ιδιωτικά συμφέροντα, καθώς είναι φανερό πως αποτελεί δώρο στις εταιρείες που ρυπαίνουν τον πλανήτη. Είμαστε απέναντι στη χρήση πυρηνικής ενέργειας για οποιοδήποτε λόγο και επιμένουμε πως η πράσινη μετάβαση, η μετάβαση σε ένα αειφόρο μέλλον, περνάει μέσα από τη χρήση ανανεώσιμων πηγών με κοινωνικούς, συμμετοχικούς, τοπικούς και δημοκρατικούς όρους και όχι με όρους αγορών. Οι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, επιβάλλουν να ξανασκεφτούμε το θέμα του ελέγχου και της ισχυρής συμμετοχής του δημοσίου στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των εταιρειών παραγωγής και διανομής ενέργειας, σε αντίθεση με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές της ΝΔ, που επέλεξε να παραδώσει βασικούς πυλώνες άσκησης δημόσιας ενεργειακής πολιτικής (ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ) σε funds, περιθωριοποιώντας τις ενεργειακές κοινότητες και τις τοπικές κοινωνίες. Τέλος, ο ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ δεν μπορεί παρά να είναι κατά των εξορύξεων. Κάθε άλλη επιλογή δεν συμβαδίζει με το πρόγραμμα και τις θέσεις του.
Η Κατερίνα Κνήτου είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ.
Σία Αναγνωστοπούλου: «Η Αριστερά πρέπει να είναι φορέας
πολιτισμού, συντροφικότητας και αλλαγής νοοτροπιών
στην κοινωνία»
1. Το πρώτο και κύριο είναι η απογοήτευση και η οργή της κοινωνίας για τον επικοινωνιακό γίγαντα με τα πήλινα πόδια: την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Η δική μας δουλειά είναι να παρουσιάζουμε σε κάθε επιμέρους ζήτημα και συνολικά, μία εναλλακτική πρόταση που θα τονίζει τη δυνατότητα τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Η ακρίβεια, για παράδειγμα, δεν είναι νομοτέλεια. Είναι διεθνές πρόβλημα, αλλά, ταυτόχρονα, επιλογή της κυβέρνησης. Ποια η δική μας επιλογή; Επένδυση στην κοινωνία, κρατική παρέμβαση, δημόσιος σχεδιασμός και συγκεκριμένα μέτρα. Χρησιμοποιώ αυτό το παράδειγμα γιατί, κατά τη γνώμη μου, υπογραμμίζει την αναγκαία σύνθεση που χρειαζόμαστε: μία ριζοσπαστική, αριστερή πολιτική φυσιογνωμία με αιτήματα που αφορούν τη μεγάλη πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας. Στον ΣΥΡΙΖΑ δεν μας αρκεί η αναπαλαίωση: είτε αυτή αφορά το παλιό πολιτικό σύστημα, είτε την Αριστερά που έκανε υψηλή πολιτική από την ασφάλεια της μη εμπλοκής στην εξουσία. Μας αξίζει, και αυτό περιμένουν οι πολίτες, ένα κόμμα που θα αποδεικνύει ότι οι μεγάλες, αριστερές αλλαγές γίνονται με γνώμονα τις αναζητήσεις και τα συμφέροντα των πολλών. Όταν οι προτάσεις σου αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των πολλών, τότε έλκουν τους πολίτες ανεξαρτήτως του αν είναι αριστεροί, ακροαριστεροί ή κεντρώοι.
2. Θα ξεκινήσω με το πιο εύκολο. Καμία ανοχή στην ανθρωποφαγία και στο κλίμα τεχνητής πόλωσης στο εσωτερικό μας. Και εδώ θα πρέπει και τα καταστατικά όργανα του κόμματος να διασφαλίσουν ότι η πορεία προς το Συνέδριο θα εστιάζει στα κύρια ζητούμενα και όχι στις, αντιπαραγωγικές εν τέλει πέραν όλων των άλλων, συγκρούσεις –κυρίως στα social media. Άλλωστε είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι η Αριστερά είναι –και πρέπει να είναι– φορέας πολιτισμού, συντροφικότητας, κριτικής και ήθους, φορέας εντέλει αλλαγής νοοτροπιών στην κοινωνία. Σε αυτή την Αριστερά, με αυτό τον αξιακό κώδικα, έχω στρατευτεί από νεαρή ηλικία και δεν μου είναι ανεκτές συμπεριφορές που την πλήττουν και μας πληγώνουν. Πρέπει ο καθένας/καθεμία από εμάς, πρέπει και η ηγεσία, να κινηθούμε, όλοι και όλες, στην κατεύθυνση να περιορίσουμε «με μαχαίρι» την ανθρωποφαγία. Πρέπει δε και κάποια στελέχη που τείνουν στη χρήση υπερβολικά επιθετικών τόνων να «μαζευτούν». Αν δεν δώσουν τα στελέχη το παράδειγμα του σεβασμού και της συντροφικότητας, ποιος θα το δώσει; Όπως ξέρετε, υπερψήφισα την πρόταση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ Αλέξη Τσίπρα. Την υπερψήφισα γιατί πιστεύω ότι αυτά που έχουμε να κερδίσουμε, είναι περισσότερα απ’ όσα ενδεχομένως θα χάσουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα πρόβλημα: μεγάλη κοινωνική επιρροή και ταυτόχρονα μικρή οργανωτική βάση. Μία ανοιχτή και δημοκρατική διαδικασία θα μας επιτρέψει να γεφυρώσουμε αυτήν την απόσταση και κυρίως να δείξουμε τον τρόπο που θέλουμε το κόμμα μας: ένα ανοιχτό πεδίο συνάντησης, οργάνωσης και δράσης. Είναι ένα στοίχημα που την εποχή του ατομικισμού και της περιχαράκωσης θεωρώ ότι πρέπει να το πολεμήσουμε. Καταλαβαίνω τις ενστάσεις όσων διαφωνούν. Αλλά θα ήθελα να τους ζητήσω το εξής: αντί να επιμένουμε στους κινδύνους ή στην υπεράσπιση ενός μοντέλου που είχε τα δικά του προβλήματα, να σκεφτούμε και να εργαστούμε πάνω στις δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά μας. Και φυσικά να καταθέσουμε όλες και όλοι προτάσεις για μία διαδικασία που θα εγγυάται ότι η νέα ΚΕ θα εκπροσωπεί το όλον του κόμματος.
3. Το ζήτημα της ενέργειας, όπως δυστυχώς μας υπενθυμίζει η κρίση στην Ουκρανία, δεν είναι ένα απλό ζήτημα. Είναι ένα ζήτημα πάνω στο οποίο δοκιμάζονται, καθημερινά, όλες οι βεβαιότητες: δείτε για παράδειγμα το πώς η προηγούμενη δαιμονοποίηση του λιγνίτη εδώ και καιρό έχει δώσει τη θέση της στην παραδοχή ότι δεν είμαστε έτοιμοι για την οριστική του εγκατάλειψη. Άρα χρειάζεται προσοχή: η πράσινη μετάβαση πρέπει να είναι δημοκρατική, να μην οδηγεί σε ενεργειακή φτώχεια. Η θέση μας, λοιπόν, πρέπει να διαμορφώνεται πάνω σε τρεις άξονες: το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κάθε κίνησης, τα προσδοκώμενα οφέλη για την κοινωνία, τη στρατηγική διάσταση του χρόνου. Στο πλαίσιο αυτό, οφείλουμε να είμαστε σαφείς: δεν υπάρχει μαγική επένδυση ή κάποιος κρυμμένος θησαυρός. Δεν μπορεί η εναλλακτική πρόταση να είναι η πυρηνική ενέργεια. Άρα πρέπει να αντισταθούμε στις ευκαιριακές και ληστρικές επενδύσεις. Την ίδια στιγμή, πρέπει να θέσουμε εμείς –ως κυβέρνηση– τους όρους και κυρίως το σχέδιο για ενεργειακή στρατηγική με οικολογικό πρόσημο και κοινωνική αντίληψη.
Η Σία Αναγνωστοπούλου είναι βουλεύτρια και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ.
Ρένα Δούρου: «Στην εποχή του metaverse,
η δημοκρατία και τα δικαιώματα
δεν μπορούν να είναι εικονικά»
1. Για κάποιους από εμάς, εδώ στις φιλόξενες στήλες της «Εποχής», η διάκριση μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς δεν υπήρξε ποτέ παρωχημένη. Και αυτό γιατί αφορά στο ιδανικό της ισότητας, τον «πολικό αστέρα» της Αριστεράς, όπως έχει περιγράψει στο βιβλίο του «Δεξιά και Αριστερά» ο Νορμπέρτο Μπόμπιο. Σήμερα, λοιπόν, έχει μεγάλο ενδιαφέρον το πώς προσλαμβάνουν οι πολίτες αυτές τις έννοιες. Η πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Eteron είναι αποκαλυπτική. Η έννοια του σοσιαλισμού αντιμετωπίζεται θετικά από το 59,1%, εκείνη της σοσιαλδημοκρατίας από το 52,1%, της Αριστεράς από το 39,4%, της Δεξιάς από το 25,7% και της ριζοσπαστικής Αριστεράς 20,3%. Αυτά τα δεδομένα πρέπει να λάβει υπόψη του ένα κόμμα για να διαμορφώσει τη στρατηγική του με στόχο να απαλλαγεί ο τόπος από τη χειρότερη νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση που γνώρισε ποτέ. Ο ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ, υπηρετώντας ένα διαφορετικό ηθικό υπόδειγμα εξουσίας, επεξεργάστηκε έγκαιρα και όχι προεκλογικά τις προγραμματικές μας θέσεις. Δεν περιμέναμε την προκήρυξη εκλογών. Δεν κινηθήκαμε στη λογική του «ώριμου φρούτου». Δεν επενδύσαμε στον πόνο των πολιτών. Δεν λαϊκίζουμε. Δεν επενδύουμε στην εθνικιστική υπερπλειοδοσία. Για πρώτη φορά αξιωματική αντιπολίτευση λειτουργεί με αίσθηση ευθύνης στον αντίποδα της αντιπολίτευσης της Δεξιάς, που τροφοδοτεί την αναξιοπιστία της πολιτικής, την παραίτηση των πολιτών από αυτήν, την απαξίωση των πολιτικών κομμάτων. Γιατί γνωρίζουμε ότι ως ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ δεν έχουμε αντίπαλο μόνο την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αλλά και την παραίτηση, την αποχή, την απογοήτευση των πολιτών. Το «όλοι ίδιοι είναι». Εμείς, λοιπόν, αποδεικνύουμε με πράξεις ότι, όχι, δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Ότι μαζί με τους πολίτες μπορούμε, απέναντι στον αυταρχικό νεοφιλελευθερισμό, να χτίσουμε την προοπτική της ελπίδας και της αλλαγής, της νέας αρχής που χρειάζεται ο τόπος.
2. Η ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ δίνει απαντήσεις ακόμη και σε ερωτήματα με σαφή αξιολογικό χαρακτήρα, όπως αυτή η ερώτηση. Όλες και όλοι που για χρόνια έχουμε συνοδοιπορήσει, ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες της πληθυντικής Αριστεράς, από τις 11 συνιστώσες και τον Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης, για να φθάσουμε στον ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ, γνωρίζουμε ότι αυτή η συζήτηση για κόμμα μελών και όχι παραγόντων είναι ανοικτή εδώ και πολλές δεκαετίες. Σήμερα, ενόψει Συνεδρίου, επανέρχεται στο προσκήνιο με τις συγκεκριμένες προτάσεις του συντρόφου προέδρου που απηχούν πάγιους προβληματισμούς. Σου θυμίζω δε ότι τον Σεπτέμβριο του 2019, μιλώντας στον Βασίλη Σκουρή, υπογράμμιζα ότι από τη στιγμή που έχει ανοίξει μια συζήτηση στη βάση του κόμματος, δεν πρέπει να κλείσει σε τέσσερις τοίχους, κέντρα ή παράκεντρα, αλλά μέσα από ανοικτές, συμμετοχικές διαδικασίες, από τα μέλη μας, στο συνέδριο. Αυτή η προσέγγιση εμπιστοσύνης προς τα μέλη δεν μπορεί, θεωρώ, να υποκατασταθεί από έναν άτυπο διάλογο στελεχών που μέσα από συνεντεύξεις τους σε κυριακάτικες εφημερίδες απαντούν ο ένας στον άλλον. Μια τέτοια προσέγγιση δεν ταιριάζει σε ένα αριστερό κόμμα, που αναζητά νέο οργανωτικό σχήμα μέσα από συμμετοχικές εμπειρίες, όπως αυτές της αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού κόμματος και τον Σάντερς στις ΗΠΑ. Με χρήση των δυνατοτήτων που δίνουν οι ψηφιακές τεχνολογίες. Και χωρίς να ξεχνά παραδόσεις, όπως αυτές του Μπερλινγκουέρ που πρότασσε τη δημοκρατία στη λειτουργία όλων των οργάνων ενός αριστερού, δημοκρατικού κόμματος. Σε ό,τι αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτά έχουν αποδειχθεί πολλές φορές αποτελεσματικό εργαλείο κατά της εξουσίας. Στα καθ' ημάς, η περίπτωση των εργαζόμενων της e-food, το MeToo, τα συνέδρια προγεννητικής αγωγής, το σκόιλ ελικίκου, ο νόμος περί βλασφημίας, κ.α. Ωστόσο, η λογοκριτική λειτουργία, η φίμωση φωνών, οι λογαριασμοί που «πέφτουν» αυθαίρετα γιατί κάποιοι έκριναν ότι εκφράζουν αιρετική άποψη... Όλα αυτά πρέπει να τα λάβει υπόψη του ένα κόμμα της Αριστεράς, γιατί σχετίζονται με τη «δημοκρατία της επιτήρησης», με τη λειτουργία των GAFA, με την ελευθερία της έκφρασης, με τη δημοκρατία. Γιατί, στην εποχή του metaverse, η δημοκρατία και τα δικαιώματα δεν μπορούν να είναι εικονικά. Η υπεράσπισή τους πρέπει να είναι έμπρακτη. Όταν, λοιπόν, κάποια συντρόφισσα ή σύντροφος δέχεται δολοφονία χαρακτήρα στο διαδίκτυο, θεωρώ σπουδαία την αλληλεγγύη, που πρέπει βέβαια να μην είναι δύο ταχυτήτων. Γιατί δεν υπάρχουν συντρόφισσες και σύντροφοι πρώτης και δεύτερης ταχύτητας.
3. Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ταξινομία της πυρηνικής ενέργειας σαν πράσινης, μαζί με το φυσικό αέριο, είναι αρνητική εξέλιξη. Μεγάλες διεθνείς ΜΚΟ, όπως η Climate Action Network, έχουν ξεκαθαρίσει ότι η πυρηνική ενέργεια δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή: «τα πυρηνικά εργοστάσια είναι ένας λευκός ελέφαντας: χτίζονται αξιοθρήνητα αργά, είναι υπερβολικά ακριβά και τόσο απειλητικά όσο τα επικίνδυνα ραδιενεργά τους απόβλητα». Σε ό,τι αφορά τις εξορύξεις, η θέση δεν είναι ούτε δική μου, ούτε προσωπική. Καταγράφεται στις προγραμματικές μας θέσεις που υπερψηφίστηκαν με ευρεία πλειοψηφία, στη σελίδα 17, στον 2ο από τους 6 άξονες για τη Δίκαιη Πράσινη Μετάβαση. Συγκεκριμένα τονίζεται ότι θα απαγορευτεί οποιοδήποτε νέο έργο εξόρυξης με βάση τα ορυκτά καύσιμα. Όσες άδειες εγκαταλείπονται από τους επενδυτές, δεν θα ανανεώνονται, ενώ θα γίνονται σεβαστές οι υπόλοιπες άδειες που προβλέπουν αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια. Είναι αυτονόητο βέβαια ότι αυτή η συζήτηση σκιάζεται από τις τραγικές εξελίξεις στην Ουκρανία, που σπέρνουν τον θάνατο και ανατρέπουν γεωπολιτικά δεδομένα που χρονολογούνταν εδώ και δεκαετίες. Και οδηγούν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς σε νέες βάσεις και αχαρτογράφητα ύδατα.
Η Ρένα Δούρου είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ, υπεύθυνη για το Περιβάλλον, την Ενέργεια και την Κλιματική Κρίση.