Σε πολλά παραμύθια, ο λύκος είναι το αντιπαθές τετράποδο που απειλεί γουρουνάκια, κατσικάκια, προβατάκια. Ενίοτε, εγγονές και γιαγιάδες. Δεν παύει όμως να είναι και αναπόσπαστο μέρος της πανίδας που, στις μέρες μας, έχει ανάγκη προστασίας. Στο παράκτιο δάσος της Βαλανιδορράχης, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Είναι το δάσος και ο δημόσιος χαρακτήρας του που κινδυνεύει από «λύκους». Δηλαδή από ιδιώτες - σφετεριστές της δημόσιας περιουσίας και τα λογής «τσακάλια» τους σε διάφορα κρίσιμα πόστα.
Η αρμοδιότητά των δασικών υπηρεσιών είναι η προστασία των δασών, είτε αυτά είναι δημόσια είτε ιδιωτικά. Δεν είναι αρμοδιότητά τους ο ιδιοκτησιακός έλεγχος. Δεν υποκαθιστούν ούτε τα υποθηκοφυλακεία ούτε την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου ούτε άλλες αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Στην περίπτωση του δάσους της Βαλανιδορράχης, η αρμοδιότητα επί του ιδιοκτησιακού ζητήματος, ανήκει στις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών. Εμπλέκονται εμμέσως το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το υπουργείο Περιβάλλοντος, καθώς το νήμα της υπόθεσης ξετυλίγεται από την απελευθέρωση της Ηπείρου, το 1913. Κι όμως, η έωλη «μαρτυρία» παραγόντων του Δασαρχείου Πρέβεζας είναι αυτή που, δυστυχώς, χρησιμοποιήθηκε για την έκδοση μιας δικαστικής απόφασης, προκειμένου το δημόσιο να χάσει περιουσία και οι κάτοικοι της περιοχής το δικαίωμα να απολαμβάνουν το δάσος.
Προς δικαίωση ο αγώνας του τοπικού κινήματος;
Ωστόσο, το 2020, οι κάτοικοι της περιοχής συνειδητοποιούν ότι το παράκτιο δάσος της Βαλανιδορράχης –και οι τέσσερις παραλίες του– χάνεται από τα χέρια της τοπικής κοινωνίας. Συγκροτούν την Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου (ΕΑΦ) προκειμένου να υπερασπιστούν τον δημόσιο χαρακτήρα του δάσους. Με την ενότητα και την αποφασιστικότητά τους, κινητοποιούνται. Εξασφαλίζουν την κατάλληλη νομική τεκμηρίωση. Αποκαλύπτουν, με επίσημο έγγραφο από την Τουρκία, ότι το δάσος ουδέποτε υπήρξε ιδιωτικό. Συντάσσουν λεπτομερές υπόμνημα. Ενημερώνουν τον Δήμο Πάργας, την Περιφέρεια Ηπείρου, τους βουλευτές της Πρέβεζας, τον πρωθυπουργό, τους συναρμόδιους υπουργούς, ζητώντας η πολιτεία να αναλάβει τις ευθύνες της. «Αναψηλάφηση της δίκης» είναι το κύριο αίτημά τους.
Προκαλούν συζητήσεις στη Βουλή. Η κυβέρνηση απαντά με υπεκφυγές στην ερώτηση του Ευκλείδη Τσακαλώτου και των εξ Ηπείρου βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ. Το ίδιο και στην ερώτηση του Γιάνη Βαρουφάκη και της Κ.Ο. του ΜέΡΑ25 καθώς και του Κρίτωνα Αρσένη. «Εκφεύγει της αρμοδιότητάς μας», δηλώνει το υπουργείο Οικονομικών. «Προσφυγή στον εισαγγελέα», συνιστά ο υπουργός Δικαιοσύνης.
Το ζήτημα της αναψηλάφησης τίθεται στην κρίση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), επιτελικό βραχίονα του υπουργείου Οικονομικών. Το Β’ τμήμα του αποφασίζει, στις 26 Οκτωβρίου 2021, ότι «… τα έγγραφα αυτά δεν αποδεικνύουν πλήρως και άμεσα τους ισχυρισμούς του δημοσίου … δεν θεμελιώνεται αίτηση αναψηλάφησης του Ελληνικού δημοσίου κατά της απόφασης του Εφετείου Ιωαννίνων…». Αυτή η παράγραφος της απόφασης δείχνει ότι το ΝΣΚ, δεν λαμβάνει υπόψη το επίσημο έγγραφο από την Τουρκία. Ωστόσο, στην επόμενη παράγραφο επισημαίνεται ότι «οι αρμόδιες υπηρεσιακές μονάδες του ΝΣΚ και του Δημοσίου, κατά το λόγο της αρμοδιότητάς τους, μπορούν να προβούν σε περαιτέρω έρευνα νέων κρίσιμων στοιχείων…». Αυτό σημαίνει ότι το δημόσιο μπορεί οποτεδήποτε –χωρίς προθεσμίες– να ασκήσει τα δικαιώματά του. Σημαίνει επίσης, ότι το μπαλάκι των ευθυνών επιστρέφει στο ίδιο το ΝΣΚ αλλά και τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η υπόθεση του δάσους της Βαλανιδορράχης βρίσκεται σε ακριβώς αυτό το σημείο. Έχει ήδη δρομολογηθεί η διαδικασία εξακρίβωσης του αποκαλυπτικού στοιχείου που έχει προσκομίσει η Επιτροπή Αγώνα Φαναρίου, από τα Οθωμανικά αρχεία. Είναι πλέον βέβαιο ότι το ΝΣΚ θα επαναξιολογήσει τα δεδομένα και θα ανοίξει ο δρόμος για την αναψηλάφηση της δίκης. Όσος χρόνος και αν απαιτηθεί, το δημόσιο και οι κάτοικοι της περιοχής Φαναρίου θα ανακτήσουν, οριστικά και αμετάκλητα, το δάσος.
Πάντως, ήδη η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και οι εισαγγελικές αρχές των Ιωαννίνων διερευνούν ενδελεχώς την υπόθεση. Ανάλογα με τον βαθμό εμπλοκής θα ακολουθήσει και ο καταλογισμός των ευθυνών. Οι πολίτες που αγωνίζονται για το δημόσιο χαρακτήρα του δάσους δηλώνουν την εμπιστοσύνη τους στη Δικαιοσύνη. Σε κάθε περίπτωση, θα αξιοποιήσουν όλα τα ένδικα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους. Συνεχίζουν να αγωνίζονται και περιμένουν ώστε οι ταγοί της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος να πράξουν, τελικά, το χρέος τους.