Τις τελευταίες ημέρες όλο και συχνότερα ακούγονται εκτιμήσεις, κυρίως στο Κίεβο και λιγότερο στη Μόσχα για ενδεχόμενο τέλος του πολέμου και υπογραφή συμφωνίας ειρήνης. Θεωρείται ότι αν δεν καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, ίσως συνεχιστούν μέχρι το Μάιο, οπότε η Ουκρανία θα έχει υποστεί πολύ μεγάλες καταστροφές και η Ρωσία βαρύτατες συνέπειες από το κόστος του πολέμου και τις εξοντωτικές κυρώσεις της Δύσης. Αν δεν καταλήξουν τώρα σε συμφωνία ειρήνευσης και συμβιβασμό, η κατάσταση θα επιδεινώνεται και στις δύο χώρες και μελλοντικά θα είναι πολύ δυσκολότερη η εξεύρεση βιώσιμης λύσης.
Οι διαπραγματεύσεις
Δεν ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών και γι’ αυτό είναι δύσκολο να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Υπάρχουν όμως διαρροές, συνήθως αποπροσανατολιστικές. Κατά τις συνομιλίες του Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Όλαφ Σολτς και τον Εμμανουέλ Μακρόν, για πρώτη φορά γίνεται λόγος στο σάιτ του Κρεμλίνου για «σειρά διαπραγματεύσεων μεταξύ αντιπροσωπειών της Ρωσίας και της Ουκρανίας». Μέχρι πρότινος αμφισβητούνταν ότι ήταν διαπραγματεύσεις και η Ρωσία ζητούσε από την Ουκρανία να συνθηκολογήσει.
Η Ρωσία επιμένει ότι η Ουκρανία πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθεί και να μείνει ουδέτερη από στρατιωτικούς συνασπισμούς, να αναγνωρίσει την Κριμαία ως ρωσική και το Ντονμπάς (Λουγκάνσκ και Ντονιέτσκ) στα όρια που είχαν οι δύο περιφέρειες πριν το 2014. Επίσης, να ολοκληρωθεί η αποεθνικιστικοποίηση της Ουκρανίας.
Ο σύμβουλος του ουκρανού προέδρου Μιχαήλ Ποντολιάκ, που συμμετέχει στην ουκρανική αντιπροσωπεία δήλωσε στη ρωσική εφημερίδα Kommersant ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υπάρχουν δεκάδες προτάσεων για πολιτική επίλυση και κυρίως για στρατιωτική διευθέτηση, για τη συγκεκριμενοποίηση και τη νομική επεξεργασία των οποίων έχουν συσταθεί ομάδες εργασίας. Ο Μιχαήλ Ποντολιάκ δήλωσε ότι είναι βαριά και δύσκολη η διαδικασία των διαπραγματεύσεων και ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών, αλλά υπάρχει χώρος για συμβιβασμό. Στη συνέχεια περιέγραψε τις παραμέτρους των συμφωνιών που επιθυμεί η ουκρανική πλευρά: 1) να σταματήσει ο πόλεμος, 2) να αποχωρήσουν τα ρωσικά στρατεύματα από την Ουκρανία, 3) να υπογραφεί συμφωνία ειρήνης με παροχή εγγυήσεων στην Ουκρανία, ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον και 4) να αποκατασταθούν από τη Ρωσία οι υποδομές (δημόσια κτίρια και κατοικίες) που καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς.
Ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας Βλαντίμιρ Μεντίνσκι δήλωσε ότι το Κίεβο προτείνει αποστρατιωτικοποίηση στα πρότυπα της Αυστρίας και της Σουηδίας, όπου θα έχει δικό της στρατό, αλλά δεν θα συμμετέχει σε κανένα στρατιωτικό συνασπισμό και ότι η εκδοχή αυτή εξετάζεται από τα υπουργεία Άμυνας των δύο χωρών. Στη συνέχεια τόνισε ότι το στάτους της ουδετερότητας της Ουκρανίας υπάρχει και τώρα, ανεξάρτητα αν έγινε προσπάθεια να αλλάξει, μετά το 2014. Ήταν μάλιστα μια από τις προϋποθέσεις για την έξοδο της Ουκρανίας από την ΕΣΣΔ το 1991.
Το Κίεβο απάντησε στις δηλώσεις του Βλαντίμιρ Μεντίνσκι υπογραμμίζοντας ότι «το μοντέλο ουδετερότητας δε θα είναι ούτε αυστριακό, ούτε σουηδικό, αλλά ουκρανικό». Ο Μιχαήλ Ποντολιάκ ανέφερε ότι οι εγγυήσεις της Δύσης θα φθάσουν μέχρι τον αποκλεισμό του εναέριου χώρου της Ουκρανίας για τα ρωσικά αεροπλάνα. Η Ουκρανία ζητάει εντόνως και επιμόνως, από την αρχή του πολέμου από τη Δύση να κλείσει τον εναέριο χώρο της. Μέχρι στιγμής οι δυτικές χώρες το αρνούνται, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πολεμική σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Στο σύνταγμα της Ουκρανίας αναφέρεται η πρόθεσή της για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Τώρα, όμως ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δηλώνει ότι η χώρα του είναι έτοιμη για την ουδετεροποίηση.
Αντιρωσικές κυρώσεις και ύφεση στη Δύση
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν, με διάγγελμα του Μπάιντεν, εμπάργκο στην εισαγωγή υδρογονανθράκων από την Ρωσία. Οι συνέπειες για την αμερικανική οικονομία υπολογίστηκε ότι δεν θα είναι τόσο μεγάλες, επειδή οι εισαγόμενες ποσότητες από τη Ρωσία και πριν ήταν μικρές. Το 2021 οι ΗΠΑ εισήγαγαν συνολικά 3,09 δισ. βαρέλια πετρελαίου. Ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ήταν ο Καναδάς με 1,59, ακολουθούσε το Μεξικό με 0,26 και τρίτη ήταν η Ρωσία με 0,24 βαρέλια. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αναπληρώσουν τις ποσότητες που έπαιρναν από την Ρωσία με εισαγωγές από την Βενεζουέλα και το Ιράν, χωρίς επιτυχία. Ο επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι η «γηραιά ήπειρος» δεν θα συμμετέχει στο εμπάργκο.
Ο ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντρ Νόβακ δήλωσε ότι αν η Δύση σταματήσει να προμηθεύεται πετρέλαιο από την Ρωσία, η τιμή θα φθάσει μέχρι 300 δολάρια/βαρέλι και απείλησε ότι αν οξυνθούν περαιτέρω οι σχέσεις Δύσης-Ρωσίας, η Μόσχα θα αναγκαστεί να διακόψει την τροφοδοσία φυσικού αερίου από τον αγωγό “Nord Stream-1” και θα προκληθεί παγκόσμια οικονομική κρίση.
Η Ευρώπη μπορεί να βρεθεί σε «βαθιά ύφεση» λόγω του ουκρανικού και των αντιρωσικών κυρώσεων, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Υπολογίζεται, ότι οι αρνητικές επιπτώσεις θα είναι πολύ σοβαρές, κυρίως στα είδη διατροφής και τα καύσιμα. Οι κυρώσεις θα δημιουργήσουν προβλήματα στις εμπορικές σχέσεις Ρωσίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποία θα επιτείνουν την ύφεση.
Οι ΗΠΑ προς το παρόν φαίνονται να είναι ωφελημένες από την αύξηση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σύμφωνα, όμως, με εκτιμήσεις του ΔΝΤ θα αντιμετωπίσουν θέμα πληθωρισμού, ο οποίος θα φθάσει στα υψηλότερα επίπεδα, εδώ και τέσσερεις δεκαετίες.
Αύξηση των τιμών των ειδών διατροφής και των λιπασμάτων
Η συνέχιση του πολέμου οδηγεί σε αύξηση των τιμών αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Οι τιμές ειδών διατροφής (π.χ. σιτηρά, ζάχαρη, κρέας) αυξάνονται από το 2020. Ο πόλεμος οδήγησε σε υπερβολικές ανατιμήσεις. Την προηγούμενη εβδομάδα, οι τιμές των σιτηρών έκαναν ρεκόρ 14ετίας και έφθασαν στα 375 δολάρια/τόνο. Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών παγκοσμίως και αποτελούν το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών.
Πριν την έναρξη του πολέμου μεγάλες ποσότητες σιτηρών από την Ουκρανία δεν μπόρεσαν να παραδοθούν, λόγω του θαλάσσιου αποκλεισμού που επέβαλλε η Ρωσία στη Θάλασσα του Αζόφ και τη Μαύρη Θάλασσα. Η Ρωσία, θεωρητικά, μπορεί να εξάγει. Όμως οι κυρώσεις, κυρίως ο αποκλεισμός από το σύστημα Swift και η δέσμευση καταθέσεων μεγάλων ρωσικών τραπεζών, κάνουν τις εξαγωγές περίπλοκες και χρονοβόρες. Ήδη εισαγωγείς από διάφορες χώρες στρέφονται σε άλλες αγορές.
Μεγάλα προβλήματα έχουν προκύψει και στην εξαγωγή ηλιέλαιου, όπου η Ουκρανία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως. Μάλιστα, οι ελλείψεις σε ηλιέλαιο οδηγούν αναπόφευκτα σε αυξήσεις άλλων ελαίων, όπως το ελαιόλαδο και το φοινικέλαιο.
Στην αύξηση των ειδών διατροφής οδηγούν οι αυξήσεις στα λιπάσματα. Η Ρωσία και η Λευκορωσία είναι σε καθεστώς κυρώσεων και αποτελούν τους μεγαλύτερους προμηθευτές καλιούχων και αζωτούχων λιπασμάτων. Η ενεργειακή κρίση και η κρίση των πρώτων υλών μπορούν να οδηγήσουν σε παγκόσμια μεγάλη οικονομική κρίση.