Οι ΗΠΑ, στην προσπάθεια να απομονωθεί η Ρωσία για την επέμβαση στην Ουκρανία, προσέγγισαν την Κίνα με σκοπό να την πείσουν ότι θα υποστεί περιοριστικά μέτρα, αν συνεχίσει να υποστηρίζει τις ρωσικές θέσεις. Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, ήταν και παραμένει ο στρατηγικός σύμμαχος της Κίνας, που της παρέχει πριν απ’ όλα ενεργειακή ασφάλεια για την υλοποίηση των μεγαλόπνοων οικονομικών σχεδίων της.
Τηλεφωνική επικοινωνία Μπάιντεν –Ζινπίν
Στις 18 Μαρτίου υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Τζο Μπάιντεν και του Σι Ζινπίν με θέμα: Η Ουκρανία και οι διμερείς σχέσεις.
Η κινεζική κυβέρνηση, όλο το προηγούμενο διάστημα, ακολουθούσε μια πολύ προσεκτική στάση. Απέφευγε επιμελώς να καταδικάσει τις πολεμικές επιχειρήσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία. Κάθε φορά που αναφερόταν στο συγκεκριμένο θέμα στρεφόταν εναντίον των ΗΠΑ, τονίζοντας ότι θα πρέπει να εξεταστεί η «ιστορική αιτία» εμφάνισης του ουκρανικού προβλήματος, κατακρίνοντας τη Δύση ότι δε συνέβαλλε στη δημιουργία νέου μηχανισμού ευρωπαϊκής ασφάλειας, που ζητούσε επίμονα η Μόσχα.
Λίγο πριν την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο προέδρων διέρρευσε από αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ότι η Κίνα ετοιμάζεται να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στη Ρωσία, αλλά στη συνέχεια το αρνήθηκαν και οι δύο πλευρές.
Η Κίνα είναι εναντίον των αμερικανικών κυρώσεων και οι ΗΠΑ απειλούν τις κινεζικές εταιρείες ότι θα υποστούν συνέπειες, αν βοηθήσουν την Ρωσία να τις αποφύγει. Ο υπουργός Εμπορίου Γκάο Φενγκ δήλωσε ότι η Κίνα θα απαντήσει ανάλογα και κάλεσε τις ΗΠΑ να μην πολιτικοποιούν τα οικονομικά και εμπορικά θέματα. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Τζάο Λιτζιάν ανέφερε ότι « η κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ, όταν εξετάζουν την κρίση στην Ουκρανία αποσιωπούν τα θύματα μεταξύ των αμάχων στο Ιράκ, την Συρία, το Αφγανιστάν, την Παλαιστίνη και τη Γιουγκοσλαβία» και συνέχισε ότι το Πεκίνο είναι αντίθετο με τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ, τονίζοντας ότι η Ουκρανία έχει ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια και όχι από όπλα.
Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να αλλάξει το στάτους – κβο για την Ταιβάν και προειδοποιούν την Κίνα να σταματήσει να υποστηρίζει τη Ρωσία στο ουκρανικό, αλλιώς θα υποστεί συνέπειες.
Το θέμα της Ταιβάν
Η Ταιβάν, το τελευταίο διάστημα αναφέρεται ως «κινεζική Ουκρανία» Η πρόεδρός της Τσάι Ίνγκ Γουέν δήλωσε στις 28 Φεβρουαρίου ότι η χώρα της συμπαρίσταται στην Ουκρανία, γιατί κατανοεί τη θέση της και ότι δημιούργησε ομάδα εργασίας που αναλύει και εξετάζει τη ρωσική επέμβαση.
Η Ρωσία υποστηρίζει ότι Ρώσοι και Ουκρανοί είναι το ίδιο έθνος, ενώ η Κίνα όταν αναφέρεται στην Ταιβάν μιλάει για «μια χώρα και δύο συστήματα»
Η Ταιβάν απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Κίνα και ανάμεσά τους υπάρχουν μικρά νησιά, που η κάθε πλευρά τα θεωρεί δικά της. Μεγάλα προβλήματα έχουν οι δύο χώρες για τον προσδιορισμό των χωρικών υδάτων της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, απ’ όπου διέρχονται τα μεγαλύτερα εμπορικά πλοία και αλιεύεται το 1/3 του τόνου διεθνώς. Πολλά από τα μικρά νησάκια ανήκουν και στο Βιετνάμ, την Μαλαισία, την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες. Όμως η Κίνα υπολογίζει ότι τα περισσότερα της ανήκουν και ήδη σε ορισμένα έχει εγκαταστήσει στρατιωτικές βάσεις. Η κυβέρνηση της Ταιβάν κρατάει χαμηλούς τόνους για το μοίρασμα των χωρικών υδάτων της περιοχής, γιατί φοβάται, ότι η ένταση μπορεί να οδηγήσει σε κινεζική επέμβαση.
Στην τελετή έναρξης των χειμερινών Ολυμπιακών αγώνων του Πεκίνου παρευρέθηκε ο Βλαντίμιρ Πούτιν και συνυπέγραψε κοινή δήλωση με τον Σι Ζινπίν, όπου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι οι δύο χώρες είναι αντίθετες σε διάφορες «έγχρωμες επαναστάσεις», στην ανάμειξη των ΗΠΑ και άλλων χωρών σε περιφερειακές υποθέσεις, σε κυρώσεις και σε αύξηση των στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Επίσης, η Ρωσία αναγνώρισε ότι η Ταιβάν είναι κινεζική και ότι είναι αντίθετη με την ανεξαρτησία της «με οποιαδήποτε μορφή». Στις 5 Φεβρουαρίου εκδόθηκε ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Ταιβάν, στο οποίο αναφέρεται ότι η θέση της Μόσχας είναι «ψευδής και υποτιμητική».
Καρότο και μαστίγιο
Η Κίνα παρ’ ότι κρατάει κάποιες αποστάσεις από τη στάση της Ρωσίας στο ουκρανικό, ζητάει από τις από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να προχωρήσουν σε διάλογο με την Ρωσία και να συνυπολογίσουν τις ανησυχίες της τελευταίας για παροχή εγγυήσεων ασφάλειας, υποστηρίζοντας ότι από τις κυρώσεις υποφέρουν οι απλοί άνθρωποι.
Τελευταία η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ χρησιμοποιεί και το καρότο και το μαστίγιο. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, κατά την τηλεφωνική επικοινωνία έγιναν «θετικές προτάσεις» και δόθηκαν κίνητρα στην Κίνα, αρκεί να απομακρυνθεί από την πολύπλευρη συνεργασία της με τη Ρωσία. Κάτι αντίστοιχο έγινε με την Βενεζουέλα και το Ιράν.
Από το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας διέρρευσε ότι η Κίνα «έκανε νύξη, ότι προς το παρόν θα τηρήσει ουδέτερη στάση».
Δύο στρατηγικές
Ποια θα είναι τελικά η στάση της Κίνας; Σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα κινεζικής πολιτικής υπάρχουν δύο στρατηγικές, τις οποίες το Πεκίνο χρησιμοποιεί αναλόγως:
1. Η Κίνα θα αξιοποιήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία για να επιφέρει συντριπτικό κτύπημα στις ΗΠΑ και να εκκινήσει την αποδόμηση του διεθνούς τάξης πραγμάτων, πάνω στην οποία στηρίζεται η αμερικανική κυριαρχία. Με βάση αυτό το σενάριο θα επιταχύνει τη δημιουργία ενός εναλλακτικού συστήματος διεθνών συναλλαγών, τη μείωση του ρόλου του δολαρίου και του ευρώ και ίσως αντιμετωπίσει βίαια το θέμα της Ταιβάν. Στην περίπτωση αυτή θα υποστηρίξει ανοικτά τη Ρωσία, χωρίς να υπολογίσει τις κυρώσεις.
2. Η Κίνα θα αξιοποιήσει την αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας – Δύσης για την περαιτέρω ενίσχυση της θέσης της. Αν τα πράγματα δεν πάνε καλά για τη Μόσχα, μπορεί να στραφεί και εναντίον της πολιτικής Πούτιν στην Ουκρανία. Η μεγάλη διείσδυση της κινεζικής οικονομίας, δημιουργεί και αντίστροφη μεγάλη εξάρτηση για τη ίδια από τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις και δεν είναι εύκολο να πορεύεται, αγνοώντας τους μεγάλους παίκτες.
Μπορεί βέβαια η εξωτερική οικονομική και εμπορική δραστηριότητα της Κίνας να ενσωματώνει στοιχεία και από τις δύο στρατηγικές. Άλλωστε προς το παρόν προκρίνει την οικονομική επέκταση από την πολιτική κυριαρχία.