Λίγες μέρες πριν τη διεξαγωγή του Συνεδρίου, η «Εποχή» ρωτά τρεις συντονιστές του ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ για τη δυνατότητα δημιουργίας ενός κινήματος ειρήνης, τις επεξεργασίες των τμημάτων του κόμματος και το νέο καταστατικό. Συγκεκριμένα τίθενται τα εξής ερωτήματα:
1. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έχει φέρει τα πάνω–κάτω. Επανακαθορίζει προτεραιότητες, ανατρέπει σχεδιασμούς και επιτάσσει τελικά νέα καθήκοντα. Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο που δημιουργεί ο πόλεμος –οι επιπτώσεις του οποίου, μακροχρόνιες και δραματικές, μόλις τώρα αρχίζουν να διαφαίνονται– πόσο εφικτή είναι η, από τα κάτω, δημιουργία ενός ακηδεμόνευτου κινήματος ειρήνης; Πόσο πρόθυμο, στην πράξη, βλέπετε το ανθρώπινο δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ να εμπλακεί σε μία τέτοια διαδικασία, είτε αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες, είτε συμμετέχοντας σε ευρύτερα σχετικά καλέσματα;
2. Από τη θέση των συντονιστών τμημάτων του κόμματος, νιώθετε ικανοποιημένη/οι από τον τρόπο που οι επεξεργασίες που τα τμήματα κάνουν, αξιοποιούνται από την ηγεσία του κόμματος; Είτε κατά την κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ, είτε κατά την εκπόνηση των θέσεων, μιας και βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν το Συνέδριο;
3. Στο νέο καταστατικό, αλλάζει ο τρόπος ανάδειξης συντονιστή/τριας και γραμματείας των τμημάτων. Αντί της εκλογής από το σύνολο των μελών του τμήματος, προβλέπεται η εκλογή του/της συντονιστή/τριας και του/της αναπληρωτή/τριας, από την ΚΕ. Αυτοί/ές στη συνέχεια θα προτείνουν ένα συντονιστικό το οποίο θα εγκρίνεται από την Πολιτική Γραμματεία. Τόσο η συγκεκριμένη πρόταση, όσο και άλλες που έχουν ακουστεί –όπως πχ η εκλογή της ηγεσίας από καθολική ψηφοφορία– εκτιμάτε πως αναβαθμίζουν τον ρόλο του μέλους, καθιστούν πιο ελκυστικό το κόμμα και λύνουν το υπαρκτό πρόβλημα της χαμηλής συμμετοχής στις εσωκομματικές διαδικασίες;
Μανώλης Σαρρής:
Επεξεργασία θέσεων χωρίς εξωστρεφή δράση και κινητοποίηση δεν αρκεί
1. Έχετε απόλυτο δίκιο. Ο πόλεμος δημιουργεί πράγματι μια νέα διαχωριστική γραμμή στην Ελλάδα, την Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι άνθρωποι παίρνουν θέση, επιλέγουν πλευρά. Άλλοι τοποθετούνται με την πλευρά του πολέμου, εμείς με την πλευρά της ειρήνης, που ασφαλώς δεν είναι «ουδέτερη», δεν είναι στάση Πόντιου Πιλάτου. Η ειρήνη είναι θέση και είναι πιο δύσκολη από τα κανόνια και τους βομβαρδισμούς. Απαιτεί μνήμη, σκέψη, διπλωματικούς διαδρόμους, εξεύρεση λύσεων σε υπαρκτές ή και ανύπαρκτες διαφορές. Απαιτεί κίνηση του κόσμου, αντίδραση στον «ρεαλισμό» του πολέμου, κινητοποίηση, διαδήλωση, φωνές ικανές να αναγκάσουν τα όπλα να σιγήσουν. Δύσκολο εγχείρημα, ωστόσο αναγκαίο. Και ναι, πιστεύω βαθιά ότι υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ή σχεδόν όλες, ώστε να συγκροτηθεί ένα αδέσμευτο και μαζικό κίνημα ειρήνης, που θα προωθεί την ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης, της αυτοδιάθεσης των λαών, που θα αντικρούσει την εισβολή του στρατού του Πούτιν στην Ουκρανία, τη στρατικοποίηση της Ευρώπης, που θα θέτει χωρίς φόβο, αλλά με μπόλικο πάθος, τις ευθύνες του ΝΑΤΟ και της Δύσης, που θα μιλά για τους εθνικισμούς και τις ιμπεριαλιστικές μεθοδεύσεις, που θα αναδεικνύει το κοινωνικό και ταξικό ζήτημα έναντι του εθνικού. Γι’ αυτό και αισθάνομαι αλληλέγγυος με τις κινητοποιήσεις των φεμινιστριών και αριστερών συλλογικοτήτων στη Ρωσία, με τις αντιδράσεις στη Γερμανία και ασφαλώς με τους χιλιάδες που συγκεντρώθηκαν στα Προπύλαια στη συναυλία ειρήνης, που διοργάνωσε η Αλληλεγγύη για Όλους. Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ήδη στον δρόμο. Ο κόσμος της Αριστεράς (και του ΣΥΡΙΖΑ), από την πρώτη μέρα βρεθήκαμε έξω από την πρεσβεία της Ρωσίας, προχθές στα Προπύλαια στην αντιπολεμική συναυλία, στις μικρές ή και μεγάλες διαδηλώσεις. Γνωρίζω ότι δεν φτάνει, απαιτείται κάτι μεγαλύτερο, πιο συντονισμένο, πιο ενωτικό, πιο αιχμηρό, ενδεχομένως πιο νεανικό, αλλά αισθάνομαι ότι είμαστε στον σωστό δρόμο. Ένας ολόκληρος κόσμος κινείται στους ήχους της ειρήνης, στο θόρυβο που γίνεται γι’ αυτήν. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν σε όλες τις προσυνεδριακές συνελεύσεις του κόμματος, τη συζήτηση μονοπωλεί η υπόθεση αυτή. Κάτι δείχνει, και αυτό είναι σημαντικό.
2. Να αποσαφηνίσουμε πρώτα απ’ όλα ότι η δομή του κόμματος δεν είναι ομοσπονδιακή. Ούτε φυσικά δομή δικτύων και ιδιαίτερων ευαισθησιών. Είμαστε ένα πλουραλιστικό, ως προς τις απόψεις, αλλά ενιαίο κόμμα. Συνεπώς, τα τμήματα επεξεργάζονται θέσεις, που έχουν μια βαρύνουσα σημασία και ασφαλώς χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψη. Οι τελικές θέσεις όμως είναι, ή πρέπει να είναι, αποτέλεσμα και απόρροια ευρύτερων συλλογικών συζητήσεων. Για να είμαι σαφής ως προς την ερώτηση: υπήρξαν στιγμές, κατά την περίοδο της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ, που η συνεργασία μας με κυβερνητικά στελέχη, με συντρόφους υπουργούς, ήταν η πρέπουσα. Θυμάμαι τη θετική ανταπόκριση υπουργών (δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αναφέρω ονόματα), όταν τους θέταμε σοβαρά ζητήματα της αρμοδιότητάς τους. Και θυμάμαι, επίσης, το αντίθετο. Θυμάμαι, για παράδειγμα, πώς η συλλογική θέση του τμήματος Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής, αλλά και του τομέα Δικαιωμάτων για εναντίωση στην κοινή δήλωση ΕΕ – Τουρκίας, σε ένα πολύ σοβαρό θέμα δηλαδή, μετατράπηκε από άρνηση σε θετική στάση. Ήταν κάτι που μας πλήγωσε πολιτικά και μας ακολουθεί με αρνητικό πρόσημο. Αλλά να σας πω και τούτο: ο ρόλος των τμημάτων, τουλάχιστον ορισμένων από αυτά, δεν είναι μόνο η επεξεργασία, αλλά και η δράση, η κινητοποίηση, η εξωστρεφής παρουσία. Αν δεν υπάρχουν αυτά, η επεξεργασία θα είναι «από τα πάνω», σχεδιασμός χωρίς τη γνώση του πεδίου. Και εμείς θέλουμε να έχουμε αυτή τη σχέση, την επαφή με τον κόσμο που μας ενδιαφέρει. Υπενθυμίζω τις επισκέψεις μας στα ΠΡΟΚΕΚΑ, στις προσφυγικές δομές, στα κρατητήρια, στη συνεργασία μας με τις μεταναστευτικές κοινότητες, στις διαδηλώσεις για τις επαναπροωθήσεις, για τα ζητήματα αυταρχισμού και αστυνομοκρατίας, σε καταυλισμούς Ρομά, στις φυλακές, στις κινητοποιήσεις για τον Ζακ, για διεκδικήσεις της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, των αναπήρων και τόσα άλλα.
3. Για την Αριστερά δημοκρατία είναι η συμμετοχή. Και δεν αντιλαμβάνομαι ως τέτοια τη συμμετοχή σε μια ψηφοφορία για την ανάδειξη της ηγεσίας του κόμματος, ανθρώπων που δεν συμμετέχουν σε καμιά από τις διαδικασίες του κόμματος. Που θα ψηφίζουν ανθρώπους όχι με βάση την προσφορά, την επάρκεια και τις γνώσεις, αλλά λόγω της αναγνωρισιμότητας κάποιων όπως αυτή έχει διαμορφωθεί μέσα από επικοινωνιακούς δίαυλους. Ο εργαζόμενος στα κούριερ, η συντρόφισσα-ος που καθημερινά προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στα θέματα της αλληλεγγύης, ο αντιφασίστας ακτιβιστιστής, ο συνδικαλιστής μας στην εκπαίδευση, αποκλείονται με αυτό τον τρόπο από ανώτερα όργανα του κόμματος. Η ΚΕ είναι πολιτικό όργανο κρίσιμων αποφάσεων και ταυτόχρονα όργανο με ευθύνη την καθοδήγηση του κόμματος. Πολύ φοβάμαι ότι μέσα από μια μόνο κατ’ όνομα δημοκρατική διαδικασία, μετατρέπεται σε διακοσμητικό όργανο. Όσον αφορά το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας, για τον διορισμό των συντονιστών των τμημάτων, έχω την γνώμη ότι η πρόταση αυτή αποτελεί θεσμική στρέβλωση και παραβιάζει κάθε αρχή δημοκρατικής λειτουργίας. Θα συρρικνώσει τη συμμετοχή και θα αφυδατώσει τη λειτουργία των τμημάτων με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ο Μανώλης Σαρρής είναι μέλος της ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ και συντονιστής του τμήματος Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής
Πάνος Τριγάζης:
Χρειάζεται ένα διαρκές κίνημα ειρήνης
1. Θα έλεγα νέο κίνημα ειρήνης χθες. Δεν πρέπει να το θυμόμαστε όταν εξαπολύεται πόλεμος, όπως της ηγεσίας Πούτιν εναντίον της Ουκρανίας, με προσχήματα παρόμοια «ανθρωπιστικών» πολέμων του ΝΑΤΟ. Χρειάζεται ένα διαρκές κίνημα ειρήνης, ικανό να δρα και προληπτικά ως «διπλωματία των λαών». Έτσι προσπάθησε να δράσει από τον Γενάρη στο Ουκρανικό το Διεθνές Γραφείο Ειρήνης (ΙΡΒ), που στην Ελλάδα εκπροσωπείται από το Παρατηρητήριο Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ), καταθέτοντας ρεαλιστικές προτάσεις, όπως μορατόριουμ στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Όχι μαξιμαλισμούς του τύπου «να διαλυθεί το ΝΑΤΟ τώρα». Ο πόλεμος ίσως να είχε αποτραπεί αν η πρόταση αυτή είχε υιοθετηθεί, κάτι εφικτό, αφού Γαλλία και Γερμανία δεν συναινούσαν στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τώρα φαίνεται ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι αποδέχεται τον ρόλο ενεργής ουδετερότητας για τη χώρα του στην καρδιά της Ευρώπης, με τις αναγκαίες διεθνείς εγγυήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντέδρασε άμεσα και ικανοποιητικά στον πόλεμο της Ουκρανίας, παρότι η άθλια κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπάθησε και μέσω του ζητήματος αυτού να μας επιτεθεί, ισχυριζόμενη ότι μόνο αυτή είναι «στη σωστή πλευρά της ιστορίας», ενώ νεκρανάστησε και επιλογές του παρελθόντος που ήθελαν την Ελλάδα «προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης». Αναντίρρητα, οι αριστεροί και προοδευτικοί πολίτες καλούνται να αποτελέσουν την ψυχή ενός νέου κινήματος ειρήνης, αλλά αυτό απαιτεί και την ανάλογη κουλτούρα μέσα στην κοινωνία, ώστε οι πολίτες να αντιδρούν και αυθόρμητα. Αυτό συνέβη στη Γερμανία, μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα το 2011, με αποτέλεσμα η καγκελάριος Μέρκελ να αποφασίσει την κατάργηση όλων των πυρηνικών εργοστασίων στην χώρα. Επιπλέον, θυμίζω ότι το αδέσμευτο ευρωπαϊκό κίνημα ειρήνης της δεκαετίας 1980 χαρακτηριζόταν από ευρύτητα και μαζικότητα, έχοντας και σημαντικές χριστιανικές συνιστώσες. Για παράδειγμα, η μεγαλύτερη κίνηση στην Ολλανδία ήταν το Διεκκλησιαστικό Συμβούλιο Ειρήνης (ΙΚV). Προσθέτω ότι ο πόλεμος της Ουκρανίας αναδεικνύει τις ποικίλες αλληλεξαρτήσεις στη διεθνή σκηνή, προκαλώντας σοβαρές νέες κρίσεις. Άρα, η υπεράσπιση της ειρήνης καθίσταται πρόβλημα των προβλημάτων, που σημαίνει ότι το κίνημα ειρήνης οφείλει να είναι κίνημα των κινημάτων, όπως το είχαμε προσεγγίσει πριν από δύο δεκαετίες στο πλαίσιο του κινήματος κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
2. Σε ό,τι αφορά το τμήμα Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής είμαστε ικανοποιημένοι για το γεγονός ότι τα κεντρικά όργανα του κόμματος αξιοποίησαν πολλές από τις προτάσεις/επεξεργασίες μας, τόσο στη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και μεταγενέστερα. Συχνά είδαμε προτάσεις μας να ενσωματώνονται και σε πολιτικές αποφάσεις της ΚΕ. Τηρήσαμε, όμως, πάντοτε την αρχή ότι τα τμήματα εισηγούνται στην ηγεσία, εργάζονται με βάση συνεδριακές αποφάσεις ή πολιτικές αποφάσεις της ΚΕ. Προφανώς, υπάρχουν και στον τομέα αυτόν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης της κομματικής λειτουργίας.
3. Καταρχάς, πιστεύω ότι η συζήτηση για το καταστατικό στο Συνέδριο δεν πρέπει να αναβληθεί, γιατί τότε πώς θα μιλάμε για «νέα αρχή»; Κατά τη γνώμη μου, οι περισσότερες από τις προτεινόμενες αλλαγές είναι καινοτόμες, συμπεριλαμβανομένης και της πρότασης Τσίπρα για την εκλογή προέδρου και ΚΕ απευθείας από τη βάση, η οποία επιδέχεται βελτιώσεων. Βήμα πίσω θεωρώ την αλλαγή στον τρόπο ανάδειξης συντονιστή/συντονίστριας και γραμματειών των τμημάτων. Η εμπειρία τόσο από τον ΣΥΝ, όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι θετική ως προς την εκλογή τους από τα μέλη, με την προϋπόθεση της επικύρωσης από την ΚΕ. Σημειώνω ότι αν ο ίδιος είμαι συντονιστής του τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής, το οφείλω στα μέλη, διότι η δήθεν καθοδήγηση είχε έρθει με αυθαίρετη πρόταση αντικατάστασής μου το 2016. Σήμερα, με την Νατάσα Θεοδωρακοπούλου και την Ράνια Σβίγκου συνεργαζόμαστε άψογα, έχοντας και εθελοντική γραμματειακή υποστήριξη από την Χαρά Παπαδημητρίου. Με την ευκαιρία, δηλώνω ότι δεν προτίθεμαι να συνταξιοδοτηθώ πολιτικά στο επικείμενο συνέδριο.
Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, συντονιστής του τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής
Άννα Χατζησοφιά:
Δυστυχώς, λείπει από τις Θέσεις η αναφορά στον Πολιτισμό και τις Τέχνες
1. Το πρώτο καθήκον του αριστερού ανθρώπου, το πρώτο καθήκον του κάθε ανθρώπου αυτή τη στιγμή, είναι να στρατευθεί ενάντια στους στρατούς, διεκδικώντας μαχητικά να σιγήσουν τα όπλα και να επικρατήσει η ειρήνη. Μετά τη μεγαλειώδη πρόσφατη συναυλία, όπου σύσσωμος ο κόσμος του πολιτισμού και ο κόσμος της ειρήνης τραγούδησαν μαζί, καλλιτέχνες και θεατές, για τον τερματισμό του πολέμου, είμαι αισιόδοξη. Στα Προπύλαια αντάμωσαν τρεις γενιές προοδευτικών ανθρώπων, όπου οι νέοι πλειοψηφούσαν και διατράνωσαν τη συμπαράστασή τους στον δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό και τους πρόσφυγες, από διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες, ή και ανένταχτοι, αλλά με κοινή συνιστώσα την προσήλωση τους στα ιδανικά της ειρήνης, της αλληλεγγύης και της φιλίας των λαών. Νομίζω ότι τώρα είναι η ώρα να βαδίσουμε στα βήματα του Γρηγόρη Λαμπράκη και οι σύντροφοι του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν και οφείλουν να πρωτοστατήσουν στη δημιουργία ενός δημοκρατικού κινήματος ειρήνης.
2. Γέλασα αυθόρμητα με την ερώτηση, ειδικά για το πόσο οι θέσεις των τμημάτων, αλλά και του κόμματος ευρύτερα, αξιοποιήθηκαν κατά τη περίοδο της κυβερνητικής θητείας. Ειδικά όσον αφορά το Τμήμα Πολιτισμού, όχι μόνο δεν αξιοποιήθηκαν, αλλά το πρόγραμμα για τον Πολιτισμό, που είχε εκπονηθεί το 2014 μέσα από ευρύτατες και μαζικότατες διαδικασίες, μελών, στελεχών, αλλά και φίλων του ΣΥΡΙΖΑ από τον χώρο του πολιτισμού, πετάχτηκε στο καλάθι των αχρήστων. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουμε τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που μας στήριζαν. Ευτυχώς, χάρη στη κυρία Μενδώνη, τη χειρότερη υπουργό Πολιτισμού που πέρασε από αυτόν τον τόπο, την ακούραστη δράση των συνδικαλιστών μας και την ιδεολογική παρέμβαση του τμήματος Πολιτισμού έχει αντιστραφεί, αλλά όχι ολοκληρωτικά το κλίμα. Την επόμενη φορά που θα αναλάβουμε τη διακυβέρνηση της χώρας, δεν θα έχουμε περίοδο χάριτος. Όσον αφορά τις διαδικασίες εκπόνησης θέσεων, όπως πάντα λείπει η αναφορά στον Πολιτισμό και τις Τέχνες. Ευτυχώς πέρυσι, ενόψει της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης είχαμε καταθέσει, ως τμήμα Πολιτισμού ένα διεξοδικά επεξεργασμένο πρόγραμμα, το οποίο προέκυψε από ευρύτατες διαδικασίες και με τη συμμετοχή συντρόφων και από την περιφέρεια. Πολλές από τις θέσεις μας έγιναν αποδεκτές στην απόφαση. Θα καταθέσουμε το επικαιροποιημένο κείμενο στο Συνέδριο.
3. Η συγκεκριμένη τροπολογία που προτείνεται για το νέο καταστατικό όχι μόνο δεν αναβαθμίζει, αλλά υποβιβάζει, ακυρώνει θα έλεγα, τον ρόλο και τον λόγο ύπαρξης του μέλους του κόμματος. Αντί να εκλέγεται η γραμματεία και ο/η συντονιστής/τρια από την ολομέλεια του τμήματος, θα διορίζεται με κοπτάτσια, που θα λέγαμε και οι boomers. Τι είδους δημοκρατία είναι αυτή; Στη πράξη αυτό που θα συμβεί είναι να προτείνουν οι (φιλοδοξούντες να είναι) υποψήφιοι υπουργοί, τους μελλοντικούς τους συνεργάτες για να στελεχώσουν τα συντονιστικά, ώστε να εκπονούν, ως θέσεις του κόμματος, τις προσωπικές τους αντιλήψεις, που συχνά (πολύ συχνά) διίστανται, όχι μόνο προς τις απόψεις των κομματικών μελών, αλλά και του κινήματος. Ευελπιστώ, όμως, ότι το συγκεκριμένο άρθρο δεν θα περάσει, γιατί διαφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία των μελών των τμημάτων, ανεξαρτήτως του ιδεολογικού ρεύματος στο οποίο πρόσκεινται. Τόσο αυτή, όσο και άλλες αντίστοιχες προτεινόμενες ρυθμίσεις, όχι μόνο δεν αυξάνουν τη διάθεση συμμετοχής, αλλά επιφέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Εκτός εάν θέλουμε ένα κόμμα όχι μελών, αλλά χειροκροτητών, πράγμα που δεν έχει καμία σχέση με το DNA της Αριστεράς. Φυσικά και πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή των συντρόφων/σων από την περιφέρεια, τα κινήματα, τον συνδικαλιστικό χώρο, αλλά αυτό δεν διασφαλίζεται με την εκλογή της ΚΕ από το σύνολο των μελών, γιατί δεν εκκινούμε όλοι από την ίδια αφετηρία. Κάποιοι/ες έχουν προβάδισμα λόγω αναγνωρισιμότητας και μεγαλύτερης προβολής από τα μέσα, είτε εξ αιτίας της πολιτικής τους δράσης, είτε της επαγγελματικής.
Η Άννα Χατζησοφιά είναι συγγραφέας-ηθοποιός, συντονίστρια του τμήματος Πολιτισμού, πρώην βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ