Η αήθης επίθεση ακροκεντρώων και δεξιών κυβερνητικών στη συναυλία ειρήνης είχε δύο εξαιρετικά αποτελέσματα. Αφενός, μαζεύτηκε περισσότερος κόσμος (πάνω από 20.000), όπως συμβαίνει κάθε φορά που η απόπειρα «μαλακής καταστολής» (soft repression) εκπυρσοκροτεί, παράγοντας τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και, αφετέρου, ξεκαθαρίστηκε ότι, όταν λέμε πως είμαστε κατά του πολέμου, εννοούμε πως είμαστε κατά του επιτιθέμενου, κατά της εισβολής, αλλά και της ενδεχόμενης στρατιωτικής εμπλοκής του ΝΑΤΟ.

Η διευκρίνιση αυτή ήταν απαραίτητη, γιατί καθιστά το αντιπολεμικό μήνυμα πιο ευκρινές και το απομακρύνει από πολιτικές στοχεύσεις. Για καιρό φαίνεται πως συνυπήρχε η εκ νέου καταγγελία των αμερικανικών ή νατοϊκών «ανθρωπιστικών» επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή ή στη Γιουγκοσλαβία με μια ανοχή απέναντι στην «ανθρωπιστική» δικαιολόγηση του πολέμου εκ μέρους της επιτιθέμενης Ρωσίας. Για καιρό η αντιϊμπεριαλιστική ρητορική στρεφόταν κατά των ΗΠΑ και όχι κατά της Ρωσίας, λες και η τελευταία δεν διεξάγει αυτή τη στιγμή έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ο αντιϊμπεριαλισμός, όντας για πολλά χρόνια συνώνυμος με τον αντιαμερικανισμό, έφτασε να γίνει μια μετωνυμία του.

Φυσικά, μιλάω για μια τάση μέσα στην ελληνική Αριστερά και τον αντιεξουσιαστικό χώρο. Η μεροληψία στην οποία αναφέρομαι φαίνεται πως δικαιολογούταν, επιπλέον, στο όνομα του αντιφασισμού. Το ναζιστικό τάγμα του Αζόφ και η ακροδεξιά εσωτερική πολιτική της ουκρανικής κυβέρνησης φάνταζαν ικανοί λόγοι για να παραμεριστούν τα προφανή: α) ο φασισμός ανθεί έτι περαιτέρω στη Ρωσία, όπου έχει αναπτυχθεί το πιο ισχυρό κίνημα σκίνχεντ, όπου καταπιέζονται οι σεξουαλικές και άλλες μειονότητες, όπου δολοφονούνται και φυλακίζονται αντιφρονούντες, β) η συνολική ποιότητα της δημοκρατίας είναι χειρότερη στη Ρωσία (μία από τις χειρότερες στον κόσμο), γ) η Ρωσία αυτή τη στιγμή είναι ίσως ο μεγαλύτερος υποστηρικτής αυταρχικών καθεστώτων στον κόσμο (όπως παλιότερα ήταν οι ΗΠΑ), δ) ο πόλεμος συγκεντρώνει στην Ουκρανία φασίστες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι πολεμούν και στις δύο πλευρές, αποκτώντας «πολύτιμες» γι’ αυτούς εμπειρίες, ε) ο στρατός κατοχής είναι πιο «φασιστικός» από μια εκλεγμένη ακροδεξιά κυβέρνηση, στ) ο πόλεμος υπεράσπισης της πατρίδας δυναμώνει την κυβέρνηση που υπερασπίζεται την πατρίδα, όποια και αν είναι αυτή, ό,τι και να λέει ο εισβολέας.

Μία ιδέα που ακούγεται συχνά είναι πως η Ουκρανία είναι «μαριονέτα της Δύσης». Ακόμα και αν αυτή η άποψη ορισμένων κατοίκων μιας άλλης χώρας-μαριονέτας της Δύσης είναι ορθή, ουδόλως συνεπάγεται ότι η Ουκρανία πρέπει να γίνει μαριονέτα της Ρωσίας ή ότι δεν έχει το δικαίωμα να αποφασίσει ποιανού μαριονέτα θα είναι. Είναι λίγο περίεργη η άποψη ότι η Ρωσία έχει δικαίωμα να καθορίσει τον ιστορικό προσανατολισμό μιας γειτονικής χώρας, αλλά η Ουκρανία δεν έχει το ίδιο δικαίωμα πάνω στη Ρωσία. Στην περίπτωση αυτή η αποδοχή του δικαίου του ισχυρού υπερτερεί της αποδοχής του δικαίου της αυτοδιάθεσης. Η λογική των δύο μέτρων και δύο σταθμών, όμως, επεκτείνεται: η Ρωσία συντρίβει στο παρόν την ασφάλεια μιας χώρας, καταστρέφοντάς τη και διαμελίζοντάς τη, γιατί, όπως ισχυρίζεται τουλάχιστον, μπορεί να απειληθεί στο μέλλον η ασφάλειά της.

Στο πλαίσιο αυτής της λογικής εκδιώκεται και η εξέγερση της πλατείας Μεϊντάν από τη χωρία των κινημάτων των πλατειών. Υπό το φως του πολέμου, η άλλοτε ηρωική εξέγερση μετατράπηκε σε ακροδεξιό πραξικόπημα. Λες και δεν έχει καμία σημασία η κινητοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών μέσα στο καταχείμωνο του 2013-4, για περισσότερο από όσο κράτησε το αντίστοιχο ελληνικό κίνημα, απέναντι σε μια σαδιστική αστυνομία που άφησε πίσω της 200 νεκρούς και αγνοούμενους, πριν κάποιοι βετεράνοι του στρατού καταφέρουν να την περιορίσουν. Λες και δεν είχαν εκατομμύρια άνθρωποι το δικαίωμα να ζητήσουν την πτώση μιας απολύτως διεφθαρμένης κυβέρνησης που αθέτησε την υπόσχεσή της για περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων με την ΕΕ. Λες και δεν έχουν το δικαίωμα να θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ, μαζί με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Πράγματι, ωφελήθηκαν οι ακροδεξιοί από το κίνημα του Μεϊντάν, όπως άλλωστε και η Χρυσή Αυγή από την κινηματική εποποιία του 2010-2012. Και τι μ’ αυτό; Δεν έπρεπε να γίνουν οι πλατείες; Παύει να είναι λαϊκό ένα κίνημα επειδή τα πολιτικά οφέλη άδραξαν μεταξύ άλλων και οι ακροδεξιοί; Ή, μήπως δεν ανέβηκε η επιρροή των τελευταίων σε όλες τις χώρες της Ευρώπης; Γενικά, αυτού του είδους οι αιτιάσεις ενός μέρους της ελληνικής Αριστεράς και Αναρχίας δεν αντέχουν στον αυστηρό λογικό και εμπειρικό έλεγχο. Όμως, το χειρότερο είναι ότι άνθρωποι, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το θέατρο του πολέμου, φλερτάρουν με την ιδέα ότι μια χώρα καταστρέφεται, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν, εκατομμύρια ξεσπιτώνονται, αλλά όλα αυτά έχουν την ίδια βαρύτητα με το γεγονός ότι ψήφισαν και αυτοί (όπως τόσοι και τόσοι ανατολικοευρωπαίοι και κάμποσοι δυτικοευρωπαίοι) μια ακροδεξιά κυβέρνηση. Πιστεύουν, επίσης, ότι η καταπίεση που έχει δεχθεί ο ουκρανικός λαός από τα ρωσικά καθεστώτα κατά τη διάρκεια της ιστορίας ισοδυναμούν με ή και υπολείπονται της παρέμβασης των Αμερικανών στην Ελλάδα. Πρόκειται για ανιστόρητες απόψεις, που βασίζονται στην μεγάλη απόσταση από τους ανθρώπους που υποφέρουν και στη μεγάλη εγγύτητα με τις έννοιες που υποκαθιστούν τους πρώτους.

 

Δημήτρης Παπανικολόπουλος Ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος είναι διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Περισσότερα Άρθρα
ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, 
ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Copyright © 2024 - All rights reserved

 | 

Developed by © Jetnet