Την Αθήνα επισκέφθηκαν την εβδομάδα που μας πέρασε ο Πιερ Μοσκοβισί και ο Μάρτιν Σουλτς, με αφορμή τις διαπραγματεύσεις ενόψει του αυριανού Γιούρογκρουπ και την κρίση των προσφύγων αντίστοιχα. Οι δυο αξιωματούχοι έκαναν πολλές επιθέσεις...φιλίας προς την ελληνική πλευρά, χωρίς όμως να μας προσφέρουν την εκτίμησή τους απροϋπόθετα. Η επικείμενη εκταμίευση της δόσης των 2 δισ. ευρώ, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η έναρξη της συζήτησης για το χρέος ήταν τα ζητήματα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο απασχόλησαν τις συζητήσεις.
Οι δύο αξιωματούχοι εκτίμησαν ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο σωστό δρόμο, πλέον. Ο κ. Μοσκοβισί επεσήμανε ότι με την τωρινή κυβέρνηση οι θεσμοί δουλεύουν καλύτερα, σε σύγκριση με όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις κατά την περίοδο της κρίσης. Αυτό το πικρό φιλοφρόνημα συνοδεύτηκε από την παρότρυνση ο σεβασμός στο μνημόνιο να είναι απόλυτος. Προϋπόθεση για να δείξουν οι εταίροι μας την αλληλεγγύη τους, δήλωσε, είναι η συνεπής υλοποίηση της συμφωνίας και η οικοδόμηση εμπιστοσύνης, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την εκταμίευση της δόσης των 2 δισ. και την έναρξη των συζητήσεων για το χρέος της Ελλάδας. Ο γάλλος επίτροπος τόνισε ότι όλα τα προαπαιτούμενα οφείλουν να έχουν υλοποιηθεί μέχρι το αυριανό Γιούρογκρουπ και ότι αναμένονται δύσκολες διαπραγματεύσεις το επόμενο διάστημα.
Ο κ. Σουλτς αναγνώρισε τη δυσκολία της Ελλάδας να ανταποκριθεί στην υλοποίηση του προγράμματος, λόγω της αντιμετώπισης των προσφυγικών ροών. Επεσήμανε ότι θα μπορούσε να χαλαρώσει το Σύμφωνο Σταθερότητας με τη σύμφωνη γνώμη Κομισιόν και Γιούρογκρουπ, αν η προσφυγική κρίση εμπίπτει στην κατηγορία της έκτακτης ανάγκης. Θεώρησε και αυτός, όμως, δεδομένη την απαρέγκλιτη νομοθέτηση και υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Τέλος, το αίτημα της Ελλάδας να συμμετάσχει και το ευρωκοινοβούλιο στην εφαρμογή του προγράμματος, έγινε ομόφωνα δεκτό από το προεδρείο του και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διευθετηθεί, όπως ανέφερε.
Και οι δύο επιτελείς αναγνώρισαν ότι θα πρέπει να υπάρξει προστασία της πρώτης κατοικίας των πιο ευάλωτων. Επισημαίνουν, όμως, ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το ζήτημα των στρατηγικών κακοπληρωτών. Το ζήτημα των κόκκινων δανείων αναμένεται, ωστόσο, να αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης, με τους δανειστές να πιέζουν ακόμα και με καθυστέρηση της εκταμίευσης της δόσης στην προσπάθειά τους να πετύχουν μια ρύθμιση της αρεσκείας τους.
Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζώνΣτο πεδίο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών τον πρώτο λόγο έχει ο Μ. Ντράγκι και όχι οι πολιτικοί ηγέτες της ευρωζώνης. Με στόχο να δοθεί ένα θετικό μήνυμα στις αγορές και με σύμμαχο το ΔΝΤ, η επιθυμία του κεντρικού ευρωπαίου τραπεζίτη είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία πριν το τέλος του έτους. Θα επιχειρήσει, γι’ αυτό, στο Γιούρογκρουπ της Δευτέρας, την αποδέσμευση της διαδικασίας από την πρώτη αξιολόγηση, όσο και από τη διαπραγμάτευση για τα κόκκινα δάνεια, αν και συμφωνεί με το σχέδιο των δανειστών. Άλλωστε, η ΕΚΤ, μέσω των stress tests, έδειξε ότι στο χειρότερο σενάριο τα λεφτά που θα χρειαστούν, είναι όσα υπάρχουν ήδη δεσμευμένα από το προηγούμενο πρόγραμμα (10 δισ. ευρώ), με τα οικονομικά δεδομένα να αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο Ντράγκι, αφαιρεί ένα εργαλείο πολιτικής πίεσης από τα χέρια των δανειστών, που θα επιχειρήσουν, βεβαίως, να το ανακτήσουν σε κάποιο από τα υπόλοιπα πεδία της διαπραγμάτευσης (ασφαλιστικό, ολοκλήρωση της αξιολόγηση, δάνεια).
Ο κ. Μοσκοβισί, απέφυγε να ξεκαθαρίσει, αν η ανακεφαλαιοποίηση θα αποσυνδεθεί από την αξιολόγηση, αναγνωρίζοντας τη δικαιοδοσία της ΕΚΤ στην υλοποίησή της. Πρόσθεσε, όμως, ότι θα πρέπει να συνοδευθεί από μέτρα που θα υποστηρίξουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών, ώστε να αρθούν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι και να ξεκινήσει ο δανεισμός της πραγματικής οικονομίας.
Η συζήτηση για το χρέοςΟι ευφημισμοί που χρησιμοποιήθηκαν για τη ρύθμιση του χρέους ήταν πολλοί αυτές τις μέρες. Ο κ. Μοσκοβισί επιθυμεί έναν φιλόδοξο, ευφυή και πραγματιστικό τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος, ενσωματώνοντας την επίλυσή του προβλήματος σ’ ένα ευρωπαϊκό success story, που τα συμφέροντα Ευρώπης και Ελλάδας είναι κοινά. Σε απάντηση που έδωσε σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Δ. Παπαδημούλη, τήρησε στάση αναμονής, συνδέοντας τη συζήτηση για το χρέος με την έκβαση της πρώτης αξιολόγησης. Παρέπεμψε στα συμφωνηθέντα του Γιούρογκουπ της 14ης Αυγούστου, με βασικά εργαλεία τα επιτόκια και την παράταση περιόδων χάριτος και αποπληρωμής. Ο αρμόδιος επίτροπος της Κομισιόν απέρριψε κατηγορηματικά την ονομαστική διαγραφή, όπως και ο κ. Γιούνκερ, που αναφέρθηκε στην απόφαση της 12ης Νοέμβρη 2012.
Το ΔΝΤ, από την άλλη, πιέζει για την αναδιάρθρωση του χρέους με συγκεκριμένες, πλέον, λεπτομέρειες. Φαίνεται, όμως, ότι η πρόταση του αρχίζει να συγκλίνει με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές, καθώς αναφέρεται σε μείωση των επιτοκίων και επέκταση του χρόνου ωρίμανσης των ομόλογων, αλλά όχι σε ονομαστική διαγραφή χρέους. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στην Ουκρανία, σημείο έντονου γεωπολιτικού ενδιαφέροντος, το ΔΝΤ διέγραψε χρέος 3,6 δις ευρώ και επιμήκυνε άλλα 8,5 δισ., ενώ φαίνεται διατεθειμένο να κάνει τα στραβά μάτια στην αθέτηση πληρωμής ρώσικου ομολόγου από την ουκρανική κυβέρνηση τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά του γερμανικού περιοδικού «Spiegel» σε μια διαφορετική μέθοδο υπολογισμού της βιωσιμότητας του χρέους, με βάση τη μικτή ανάγκη χρηματοδότησης της Ελλάδας, που προκύπτει από τη σχέση καταβολής τόκων για την εξόφληση χρέους και της οικονομικής ισχύος της χώρας. Η πρόταση αυτή είχε παλιότερα υπονοηθεί από το ΔΝΤ, χωρίς να γίνει αποδεκτή από τους ευρωπαίους εταίρους, καθώς με βάση τους δανειακούς όρους για μεγάλο μέρος του χρέους, το αποτέλεσμα είναι θετικότερο και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν χρειάζεται άφεση χρέους.
Πέτρος Κοντές