Eduardo Galeano «Το βιβλίο των εναγκαλισμών», μετάφραση: Μελίνα Παναγιωτίδου, εκδόσεις Πάπυρος, 2021
Πολλά λόγια δεν χρειάζονται για τον σπουδαίο ουρουγουανό συγγραφέα Εδουάρδο Γκαλεάνο. Από τους πιο γνωστούς της Λατινικής Αμερικής, γεννήθηκε στο Μοντεβιδέο το 1940 και ξεκίνησε ως χρονογράφος και γελοιογράφος σε περιοδικά και εφημερίδες. Διωγμένος από τη δικτατορία το 1973 κατέφυγε στην Αργεντινή, από όπου αυτοεξορίστηκε, το 1976, λόγω χούντας του Βιδέλα για να ζήσει στη δημοκρατική πλέον Ισπανία. Δημιουργός αρκετών βιβλίων εκ των οποίων κάποια εμβληματικά, με πολλά βραβεία και μεταφράσεις, μας άφησε το 2015 σε ηλικία 74 ετών.
«Το βιβλίο των εναγκαλισμών» ακολουθεί πιστά την αγαπημένη συνήθεια του Γκαλεάνο, όπως γράφει η βασική μεταφράστριά του Ισμήνη Κανσή στο αποχαιρετιστήριο γράμμα της, «ανάμεσα στη δημοσιογραφία, το δοκίμιο, τη λογοτεχνία, συνδυάζοντας την Ιστορία και την έρευνα, το συναίσθημα και την αισθητική». Σύντομα κείμενα, δίκην λαϊκών μύθων, με κενά σε κάθε αφήγηση, «μικρές ιστορίες με πολύ περιεχόμενο». Ο Γκαλεάνο λέει πολλά με λίγα λόγια: «η αστυνομία σκοτώνει πολλούς, η οικονομία περισσότερους». Οι σιωπές παρεμβάλλονται μαζί με τα χαρακτηριστικά χαρακτικά του. Πλήθος κεφαλαίων και τίτλων. Όπως το «Λένε οι τοίχοι»: «στην Μπογκοτά: Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε! Και από κάτω, με άλλα γράμματα - (τελευταία αναγγελία)». Παρακάτω, στην «Αποθέωση της ατελεύτητης γέννησης» προτείνει, «να ιδρύσουμε από κοινού, τον μαγικό μαρξισμό: μισό ορθολογισμός, μισό παραλογισμός συν ένα τρίτο μισό μυστήριο».
Δεινός χειριστής της γλώσσας ο Γκαλεάνο ως μοντέρνος παραμυθάς ανατρέχει στα ιστορικά και πολιτικά δρώμενα της Λατινικής Αμερικής, με λακωνικά αλλά συμπυκνωμένα ποιητικά γραψίματα και με πάθος ασίγαστο. Η αποθέωση της ανθρώπινης φωνής: «Δεν μας χαρίζει γέλιο ο έρωτας, όταν φτάνει στα βάθη του ταξιδιού του, στα ύψη της πτήσης του… Μικρό θάνατο αποκαλούν στην Γαλλία την κορύφωση του αγκαλιάσματος, που μας ενώνει θραύοντάς μας και μας βρίσκει χάνοντάς μας και μας αρχίζει τελειώνοντάς μας. Μικρό θάνατο τον αποκαλούν μέγας όμως, παμμέγιστος πρέπει να είναι, αν μας γεννάει σκοτώνοντάς μας».