Στο κλείσιμο της δομής φιλοξενίας του Ελαιώνα προχωρά αιφνιδιαστικά ο δήμος Αθηναίων για να ακολουθήσουν τα έργα ανάπλασης της περιοχής. Έως τις 31 Μαΐου θα εγκαταλείψουν τη δομή όλες οι προσφυγικές οικογένειες και θα μεταφερθούν στη δομή του Σχιστού.
Περίπου 300 παιδιά, απ’ όλες τις σχολικές βαθμίδες, μετακινούνται αιφνιδιαστικά. Η μεταφορά εκτός αστικού ιστού, αρκετά χιλιόμετρα μακριά από τα σχολεία που ήδη φοιτούν, δημιουργεί μεγάλα προβλήματα, λίγους μήνες πριν το τέλος της σχολικής χρονιάς, ενώ τα αρμόδια υπουργεία και η δημοτική αρχή δεν μεριμνούν για να ξεπεραστούν τα εμπόδια που οι πολιτικές αποφάσεις προκάλεσαν.
Αβέβαιη και γεμάτη εμπόδια η πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση, αναποτελεσματικός ο κυβερνητικός σχεδιασμός, αδικαιολόγητη αναλγησία απέναντι σε ανήλικα. Δύο μέτρα και δύο σταθμά στην προσφυγική πολιτική;
Καμία προσπάθεια διευκόλυνσης
Συνομιλήσαμε με την Αλεξάνδρα Ανδρούσου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Διδακτικής Μεθοδολογίας στο τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ. «Ότι θα κλείσει η δομή το μάθαμε από την ανακοίνωση του δήμου Αθηναίων, λέγοντας ότι μπαίνει μπροστά το γήπεδο. Δεν υπήρξε κανένας συντονισμός που να λέει τί θα γίνουν τα παιδιά και τα σχολεία, δεν ασχολήθηκαν καθόλου. Προφανώς το γήπεδο έχει πολύ μεγαλύτερο ειδικό βάρος για την πόλη των Αθηνών απ’ ότι μία προσφυγική δομή. Έχει δικαίωμα η πολιτεία κάποια στιγμή να πει ότι δεν παραχωρεί τον χώρο. Οφείλει, όμως, μία ευνομούμενη πολιτεία να έχει φροντίσει η σταδιακή αποχώρηση να σέβεται μία σειρά από διαδικασίες και διεθνείς συμβάσεις, όπως το αναφαίρετο δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση. Η βίαιη διακοπή της φοίτησης είναι καταστροφική. Τα παιδιά βιώνουν κάτι πάρα πολύ σκληρό συναισθηματικά, γνωστικά, μαθησιακά και επιθετικό εκ μέρους της χώρας μας. Στέλνουν πρόσφυγες στη δομή φιλοξενίας του Σχιστού. Η δομή του Σχιστού είναι έξω από τον αστικό ιστό του Πειραιά, ο Ελαιώνας ήταν εντός αστικού ιστού. Είναι πολύ μακριά το Σχιστό. Όφειλε το υπουργείο Μετανάστευσης ή ο κ. Μπακογιάννης κατ’ ελάχιστον να εξασφαλίσουν τη μεταφορά των παιδιών. Καμία ενέργεια διευκόλυνσης. Κανονικά, σύμφωνα με την εκπαιδευτική νομοθεσία, δεν επιτρέπεται να εγγράφονται παιδιά στο τέλος της χρονιάς. Πρέπει το υπουργείο Παιδείας να βρει τρόπους υπέρβασης της νομοθεσίας», επεσήμανε η Α. Ανδρούσου.
Εκτός εκπαίδευσης δύο χρόνια
Τα προηγούμενα δύο χρόνια της πανδημίας, των λοκντάουν και της τηλεκπαίδευσης «στη δομή δεν υπήρχε σταθερό ίντερνετ και τα παιδιά δεν ήταν εξοπλισμένα με υπολογιστές. Μιλάμε για παιδιά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Βρέθηκαν σε πλήρη κοινωνικό αποκλεισμό. Η ασυνέχεια στην εκπαιδευτική διαδικασία που προκάλεσε η COVID-19 όξυνε τις κοινωνικές ανισότητες και τη μη ισότιμη πρόσβαση παιδιών στην εκπαίδευση. Χρειαζόταν μια συνέργεια υπουργείων. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπήρξε ούτε πολιτική βούληση και ούτε πολιτική μέριμνα. Πολλά παιδιά πρόσφυγες ήταν εκτός σχολείου για πολλά χρόνια. Η φοίτηση των παιδιών του Ελαιώνα στα όμορα σχολεία βοήθησε στη σταδιακή ένταξή τους. Με τη βίαιη διακοπή, εκτός από το γνωστικό περιεχόμενο, διακόπηκε και η «αλυσίδα». Αυτή η αλυσίδα που είναι πάρα πολύ σημαντική για να φύγουν τα παιδιά από την κατάσταση πολέμου, προσφυγιάς και να περάσουν σε μία ταυτότητα μαθητή/τριας, σε μία σχετική –πολύ σχετική– κανονικότητα», συμπλήρωσε η καθηγήτρια.
Σχολιάζοντας το κλείσιμο της δομής, η συντονίστρια της Κοινωνικής Υπηρεσίας στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Βασιλική Κατριβάνου, υπογράμμισε στην «Εποχή» πως «ακόμα και αν δεχτούμε ως δεδομένη την πολύ προβληματική απόφαση να κλείσει η δομή του Ελαιώνα για να γίνει γήπεδο, τι θα γινόταν αν περίμεναν για ένα μήνα ακόμα, το στοιχειώδες δηλαδή; Τριάντα οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών καλούμε την κυβέρνηση να διασφαλίσει την απρόσκοπτη ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς για τα παιδιά αυτά, μέσω και της παράτασης της λειτουργίας της δομής για ένα μήνα, έως και τον Ιούνιο. Τώρα τους ξαναξεριζώνουν και αντί να τους πάνε σε διαμερίσματα για να στηρίξουν πιο ουσιαστικά την ένταξή τους, τους στέλνουν σε άλλο camp, στο Σχιστό, μακριά από την πόλη που γνωρίζουν».
Πολιτική ένταξης ή αποκλεισμού;
Τα εμπόδια στη σχολική ζωή των προσφύγων δεν είναι πρωτοφανές περιστατικό. «Έχουμε παιδιά στη δομή φιλοξενίας στη Ριτσώνα της Εύβοιας που βρίσκονται δύο χρόνια εκτός σχολείου», υπενθύμισε η Αλεξάνδρα Ανδρούσου και παράλληλα σημείωσε πως «με τη νέα πραγματικότητα των παιδιών προσφύγων από την Ουκρανία, και με τη σωστή άμεση ένταξή τους στα σχολεία, κινδυνεύουμε να υπάρξουν διακρίσεις άλλου τύπου. Δεν μπορεί να χωρίζονται τα παιδιά με βάση τη χώρα προέλευσης, το χρώμα, το θρήσκευμα. Αυτό δεν το προβλέπει καμία διεθνής νομοθεσία και είναι καταπάτηση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού».
«Αυτός ο “ξαφνικός θάνατος” δεν γίνεται τώρα μόνο με τον Ελαιώνα, αλλά έχει συμβεί και με άλλες δομές που έκλεισαν χωρίς προειδοποίηση», πρόσθεσε η Βασιλική Κατριβάνου και έθεσε ένα ακόμη πρόβλημα που δημιουργεί η κυβερνητική αντιπροσφυγική πολιτική: «Το πρόγραμμα ESTIA που παρέχει διαμερίσματα κλείνει στο τέλος της χρονιάς και οι πρόσφυγες στέλνονται σε camp–στρατόπεδα, μακριά από τον αστικό ιστό. Η όποια πολιτική για “ένταξη” όλο και περισσότερο μοιάζει με πολιτική αποκλεισμού».