ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΤΗΣ 12ης ΝΟΕΜΒΡΗ
Λίγες ημέρες πριν την πρώτη, μετά τις τελευταίες εθνικές εκλογές, μεγάλη πανελλαδική απεργία, την Πέμπτη 12 Νοεμβρίου, και με το χρόνο ήδη να «κυλά» αντίστροφα για τη διαμόρφωση του προαπαιτούμενου μέχρι το τέλος του μήνα νομοσχεδίου για την αναμόρφωση του Δημόσιου Συστήματος Ασφάλισης, στη βάση των απαιτήσεων που θέτουν οι εταίροι - δανειστές, η κοινωνία μέσω των θεσμών που την εκπροσωπούν φαίνεται να μην έχει θέσεις - «αντίβαρα», ικανές να την προστατεύσουν από την πιο σκληρή και ακραία νεοφιλελεύθερη «επίθεση» των τελευταίων δεκαετιών. Η μοίρα του Ασφαλιστικού, και κατ’ επέκταση των εκατοντάδων χιλιάδων ασφαλισμένων και συνταξιούχων, φαίνεται να βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στις προτάσεις της Επιτροπής «Σοφών» και τα μνημόνια που οδηγούν σε τελικό, και δίχως επιστροφή, «θανάσιμο κούρεμα» παροχών και δικαιωμάτων.
Οι ιθύνοντες νεοφιλελεύθεροι νόες των Βρυξελλών, με τις πολιτικές ευθύνες των εχόντων -εντός των ελληνικών συνόρων- την πολιτική εξουσία την περίοδο εκείνη να είναι πασιφανείς, βρήκαν τη χώρα ανέτοιμη να αντιτάξει από το πρώτο κιόλας μνημόνιο ένα διαφορετικό σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας και, φυσικά, επίλυσης χρόνιων προβλημάτων του Δημόσιου Ασφαλιστικού Συστήματος. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα του συνταξιοδοτικού είχε τεθεί στο δημόσιο διάλογο από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και μια σειρά -εντός ή και εκτός εισαγωγικών- μεταρρυθμίσεων και παρεμβάσεων είχαν προωθηθεί, αρχής γενομένης από τους φιλελεύθερους «νόμους Σιούφα και Σουφλιά» (την περίοδο 1990 – 92), τις προτάσεις της Επιτροπής Σπράου στα τέλη του ΄90, τα μέτρα που επιχείρησε να εφαρμόσει ο υπουργός Εργασίας Τ. Γιαννίτσης την περίοδο της διακυβέρνησης Σημίτη και τις ρυθμίσεις που νομοθέτησε η Φάνη Πετραλιά, επί κυβέρνησης Καραμανλή, μέχρι και την έναρξη της τρέχουσας οικονομικής κρίσης το θέμα παρέμενε επί της ουσίας εκκρεμές. Το ζητούμενο, δηλαδή η διαμόρφωση ενός πλαισίου ικανού να «χτίσει» ένα βιώσιμο οικονομικά και δίκαιο κοινωνικά Σύστημα Δημόσιας Ασφάλισης βάζοντας ένα τέλος σε αδικίες δεκαετιών, δεν κατέστη εφικτό.
Ακόμη και μέσα στα χρόνια της πρωτοφανούς οικονομικής ύφεσης, από την κυβέρνηση Παπανδρέου και μετά, οι έχοντες την ευθύνη της πολιτικής εξουσίας από το 2009 και μετά, αρκέστηκαν στην υιοθέτηση των μέτρων που επέβαλαν τα μνημόνια (με πρώτο νόμο «οδοστρωτήρα», το νόμο 3863 του 2010 ή «νόμο Λοβέρδου»), χωρίς εν τέλει αποτέλεσμα. Πέραν τούτου ουδεμία πρωτοβουλία δεν λήφθηκε.
Σήμερα, 5 χρόνια μετά το πρώτο -«ασφυκτικό» για την κοινωνία- πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, όλα δείχνουν ότι η ελληνική κοινωνία βρίσκεται πριν την «ώρα μηδέν», πριν την «D – Day» των εταίρων - δανειστών στα στοιχειώδη κοινωνικά κεκτημένα και την πλήρη άλωση όσων παροχών και δικαιωμάτων έχουν απομείνει.
Οι συμπληγάδεςΤο Δημόσιο Ασφαλιστικό Σύστημα μοιάζει να βρίσκεται ανάμεσα στις «συμπληγάδες» των μέτρων που προβλέπονται στο 3ο μνημόνιο και στις προτάσεις της Επιτροπής «Σοφών» οι οποίες, όχι μόνο πιο «σοφή» δεν έκαναν την ελληνική κοινωνία, αλλά τουναντίον οδηγούν, σε περίπτωση εφαρμογής τους, σε ένα υπέρ – κεφαλαιοποιητικό σύστημα με παροχές - «ρεγάλο» για τη συντριπτική πλειονότητα τόσο των ασφαλισμένων όσο και των νυν συνταξιούχων. Η μοναδική, διαφορετική πρόταση που έχει τεθεί στο δημόσιο διάλογο είναι αυτή του πρώην επιστημονικού διευθυντή του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ Σάββα Ρομπόλη, η οποία προϋποθέτει τη σταδιακή επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, τη χρηματοδοτική στήριξη από τον κρατικό κορβανά και την άμεση λήψη μέτρων για τη μείωση της ανεργίας και την τόνωση της απασχόλησης.
Τι δεν λένε τα κόμματαΑπό την πλευρά όλων όσοι θεσμικά εκπροσωπούν την κοινωνία, οι προτάσεις που τίθενται στο δημόσιο διάλογο εν όψει και της επικείμενης 24ωρης απεργίας στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, μέχρι στιγμής δεν έχουν σταθεί ικανές να δημιουργήσουν «αντίβαρα» και να βάλουν τη συζήτηση σε πλαίσια διαφορετικά από αυτά τα οποία θέτουν τα μνημόνια και η Επιτροπή «Σοφών». Συγκεκριμένα, σε επίπεδο κομμάτων εντός Βουλής αλλά εκτός συγκυβέρνησης, οι θέσεις που εκφράζονται ακολουθούν την μνημονιακή λογική στη συντριπτική τους πλειονότητα. ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι και Ένωση Κεντρώων μοιάζουν να μην έχουν δικές τους προτάσεις. Το ΚΚΕ συνεχίζει αταλάντευτα πάνω στις πάγιες θέσεις του και εκτός κοινοβουλίου η ΛΑΕ προτείνει λύσεις οι οποίες, όμως, δεν μπαίνουν ούτε καν στη δημόσια συζήτηση από τα ΜΜΕ αφού κινούνται και εκτός της λογικής του «πάση θυσία ευρώ».
Η αδυναμία των συνδικάτωνΑδυναμία να υποβάλλουν εναλλακτικές και υλοποιήσιμες προτάσεις μοιάζουν να έχουν και τα συνδικάτα, με τους τριτοβάθμιους φορείς (ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ) να εμμένουν κυρίως στη διατύπωση αρνήσεων (θεμιτών ως προς τη μη υιοθέτηση και εφαρμογή αντικοινωνικών μέτρων) χωρίς όμως να προωθούνται από τους επικεφαλής τους θέσεις οι οποίες -με βάση τα σημερινά δεδομένα- θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση εκκίνησης προς ένα διαφορετικό δρόμο. Το ορθό αίτημα της «διασφάλισης από το κράτος της βιωσιμότητας και των παροχών των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης και την επαναφορά των κύριων και επικουρικών συντάξεων σε επίπεδα αξιοπρεπούς διαβίωσης» υφίσταται αλλά δεν στηρίζεται, τουλάχιστον σε επίπεδο δημόσιου διαλόγου, από αντί – προτάσεις απέναντι στις θέσεις είτε των δανειστών, είτε της Επιτροπής «Σοφών».
Φυσικά, με τα πρώτα δύο μνημόνια να έχουν διαμορφώσει συνθήκες παγίωσης της ύφεσης και συρρίκνωσης της ελληνικής οικονομίας σε ασφυκτικά πλαίσια τα οποία φαίνεται ότι θα διατηρηθούν για μεγάλη περίοδο, οι διαφορετικές προτάσεις δεν είναι εύκολο να διαμορφωθούν (ειδικά όταν το ζητούμενο είναι ένα πραγματικά βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα με την ανεργία, σε επίσημα ποσοστά, να ξεπερνά το 25%).
Ωστόσο, με το χρόνο να «κυλά» αντίστροφα και τα περιθώρια διευθέτησης ενός μείζονος -και εκκρεμούς επί σειρά δεκαετιών- ζητήματος να περιορίζονται σε μόλις δύο με τρεις εβδομάδες, οι τριτοβάθμιοι φορείς και τα συνδικάτα οφείλουν να στοχεύσουν στην έναρξη, έστω και τώρα, ενός πραγματικού δημόσιου διαλόγου και στην υποβολή προτάσεων ουσίας, πέρα από τα κακώς εννοούμενα συντεχνιακά συμφέροντα. Ειδάλλως θα είναι αναπόφευκτο σύντομα το «τέλος», όπως προδιαγράφεται, του συστήματος Δημόσιας Ασφάλισης και η καθιέρωση ενός συνταξιοδοτικού μοντέλου το οποίο θα λειτουργεί στη βάση ακραίων νεοφιλελεύθερων αρχών, με άξονα την αρχή του «πληρώνω με βάση όσα υπάρχουν στο ταμείο», και όχι με προτεραιότητα την κοινωνική συνοχή και σταθερότητα.
Νάσος Χατζητσάκος