Ένας αδυσώπητος αδελφοκτόνος πόλεμος εξελίσσεται στην καρδιά της Ευρώπης. Τα θύματα είναι πολλά και από τις δύο πλευρές. Πολλά είναι κυρίως μεταξύ των αμάχων, που υπόκεινται τα μεγαλύτερα δεινά σε ανάλογες περιπτώσεις. Οι συνέπειες θα είναι τεράστιες για τις δύο χώρες, τη διεθνή οικονομία και τις διεθνείς σχέσεις. Επιδιώκεται η απομάκρυνση της Ρωσίας από τις δυτικές τεχνολογίες και τις πηγές άντλησης κεφαλαίων και η αποδόμηση του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η κατάσταση στα μέτωπα του πολέμου
Τα ρωσικά στρατεύματα κινήθηκαν από το νότιο τμήμα του Κιέβου ανατολικότερα. Επίσης αποχώρησαν από τις περιοχές Σούμι, Ζιτόμιρ και Τσερνίγκοφ. Συνεχίζονται οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί της Μαριούπολης, του Χαρκόβου, του Νικολάγιεφ και άλλων περιοχών. Από το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας απευθύνθηκαν στα ουκρανικά στρατεύματα που βρίσκονται στη Μαριούπολη και ζήτησαν να γίνει παράδοση των όπλων και να φύγουν προς άλλες περιοχές που ελέγχονται από την Ουκρανία, χωρίς να υπάρχει απάντηση μέχρι στιγμής.
Μετά την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την πόλη Μπούτσα, που βρίσκεται 25 χιλιόμετρα από το Κίεβο, δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Ουκρανία και τα δυτικά μέσα ενημέρωσης εικόνες φρίκης, όπου νεκροί άμαχοι κείτονταν στους δρόμους, δεμένοι πισθάγκωνα. Από την ουκρανική πλευρά υποστηρίζεται ότι δολοφονήθηκαν από τους ρώσους στρατιώτες ως αντίποινα για τον θάνατο ρώσων αλεξιπτωτιστών που επιχείρησαν να καταλάβουν το αεροδρόμιο του Γκοστόμελ, κοντά στο Κίεβο, όπου προσγειώνονταν τα αεροπλάνα «Αντόνωφ» και επίσης λόγω της αντίστασης που αντιμετώπισαν από τους κατοίκους της πόλης. Η ρωσική πλευρά υποστηρίζει ότι είναι θύματα του ουκρανικού στρατού επειδή θεωρήθηκε ότι κάτοικοι της Μπούτσας συνεργάστηκαν με τους Ρώσους, γι’ αυτό κάποιοι από τα θύματα φορούσαν λευκά περιβραχιόνια. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επισκεπτόμενος τη Μπούτσα, δήλωσε ότι πλέον είναι δύσκολο να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις, αλλά δεν έχει άλλη επιλογή. Στη συνέχεια τόνισε ότι σ’ αυτές τις συνθήκες είναι δύσκολο «να γίνει συνάντηση και να εξευρεθεί λύση, χωρίς απώλειες εδαφών». Στη Ρωσία θεωρούν ότι τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα είναι αποτέλεσμα συρραφής από τους ακραίους ουκρανούς εθνικιστές σε συνεργασία με ξένες μυστικές υπηρεσίες, κυρίως αμερικανικές και αγγλικές. Από την αυτοαποκαλούμενη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ θεωρούν ότι αποτελούν πόλεις – κλειδιά για την επικράτηση των αυτονομιστών, σε όλη την περιφέρεια, το Σλαβιάνσκ, το Κραματόρσκ και η ολοκληρωτική επικράτηση στη Μαριούπολη.
Χημικά και βιολογικά όπλα
Πολλά λέγονται και γράφονται το τελευταίο διάστημα για τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής (βιολογικών και χημικών). Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Ουκρανία αναφέρθηκαν, η καθεμία από τη σκοπιά της, στον κίνδυνο χρήσης παρόμοιων οπλικών συστημάτων. Από δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης γράφτηκε ότι η Ρωσία μπορεί να προχωρήσει σε χρήση χημικών όπλων, για να κάμψει την αντίσταση των ουκρανών. Στις 7 Μαρτίου ανακοινώθηκε από το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ότι στην Ουκρανία υπάρχουν εργαστήρια όπου δοκιμάζονται βιολογικά όπλα και εκτελούνται παραγγελίες του Πενταγώνου. Η αμερικανική πλευρά, αν και δεν αρνήθηκε την ύπαρξη παρόμοιων εργαστηρίων, υποστήριξε ότι η Μόσχα θέτει το θέμα, γιατί προετοιμάζεται για χημική επίθεση. Από τον Λευκό Οίκο ανακοινώθηκε ότι δημιουργήθηκε ομάδα εργασίας που θα επεξεργαστεί την κατάσταση που θα προκύψει, αν η Ρωσία χρησιμοποιήσει χημικά, βιολογικά ή πυρηνικά όπλα. Η επιτροπή εθνικής ασφάλειας και άμυνας της Ουκρανίας προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, προτείνοντας τρόπους προφύλαξης του πληθυσμού από ενδεχόμενη χημική επίθεση. Στις 23 Μαρτίου το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι θα παραδώσει στην Ουκρανία εξοπλισμό προστασίας από χημική επίθεση. Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι «ο χαρακτήρας της απάντησης θα είναι ανάλογος με τον χαρακτήρα της χρησιμοποίησης» όπλων μαζικής καταστροφής. Η δήλωση αυτή προκάλεσε σύγχυση και από πολλά μέσα ενημέρωσης θεωρήθηκε ότι υπονοήθηκε πως οι ΗΠΑ θα εμπλακούν σε πόλεμο με τη Ρωσία σε αντίστοιχη περίπτωση. Στη συνέχεια η αμερικανική κυβέρνηση ανασκεύασε και, σύμφωνα με δήλωση του Τζέικ Σάλιβαν, σε περίπτωση χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής, οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να κάνουν το ίδιο, αλλά η Μόσχα θα πληρώσει βαρύ τίμημα. Από τη ρωσική πλευρά τονίζεται ότι ποτέ δεν έγινε νύξη για κάτι τέτοιο και δεν αποκλείουν ότι οι κατηγορίες αποσκοπούν στην προετοιμασία, από ουκρανικής πλευράς, προβοκάτσιας με χημικά όπλα. Η Ρωσία έφερε το θέμα στο Συμβούλιο Ασφάλειας του ΟΗΕ, έχοντας στο πλευρό της την Κίνα, η οποία εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για ύπαρξη παρόμοιων εργαστηρίων κοντά στα σύνορά της.
Νέα πακέτα κυρώσεων
Οι μέχρι τώρα αντιρωσικές κυρώσεις έβλαψαν κυρίως τις οικονομίες των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περιορισμοί οδήγησαν τη Ρωσία σε αύξηση των εσόδων της, κατά περίπου 650 εκατομμύρια ευρώ/ημέρα, από τις εξαγωγές πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Το τελευταίο διάστημα εμφανίστηκαν ενδείξεις ότι η Ρωσία και η Ουκρανία μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ίσως μιας συμφωνίας ειρήνης. Η αισιοδοξία αυτή έδωσε τη θέση της στην οργή και τον αποτροπιασμό, μετά κυρίως τις φωτογραφίες και τα βίντεο που δόθηκαν στη δημοσιότητα, μετά την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Μπούτσα.
Τα πρώτα τέσσερα πακέτα ευρωπαϊκών κυρώσεων είχαν στόχο τον Βλαντίμιρ Πούτιν και το περιβάλλον του, τις μεγάλες ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις και τις επτά μεγαλύτερες τράπεζες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πάγωσε τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας και απαγόρευσε τις αποταμιεύσεις και τη φύλαξη τιμαλφών στη Ρωσία. Όμως δεν προχώρησε σε εμπάργκο πετρελαίου και φυσικού αερίου, διατηρώντας, προς το παρόν, η δυνατότητα αποπληρωμής να γίνεται ακόμη και μέσω ρωσικών τραπεζών που περιήλθαν σε καθεστώς κυρώσεων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν χώρες, όπως η Εσθονία, η Λεττονία, η Λιθουανία και η Πολωνία, που προτείνουν πιο αποφασιστικά μέτρα. Εναντίον του εμπάργκο στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες είναι χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία και η Ουγγαρία. Για τη λήψη απόφασης γι’ αυτά τα θέματα χρειάζεται ομοφωνία από τα 27 μέλη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφους 413 υπέρ, 93 κατά και 46 αποχές, καλεί σε πλήρες εμπάργκο στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα από τη Ρωσία. Η απόφαση έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα, αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση προς το παρόν τάσσεται υπέρ του εμπάργκο μόνο στον άνθρακα., που θα τεθεί σε ισχύ από τον Αύγουστο. Σύμφωνα με δημοσίευση στο twitter της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και το πρακτορείο Reuters, προτείνεται η απαγόρευση εισαγωγής άνθρακα, ξυλείας και χημικών προϊόντων από τη Ρωσία, ύψους 9 δισ. ευρώ/χρόνο και απαγόρευση συναλλαγών με τις τέσσερις μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της VTB (Τράπεζας Εξωτερικού Εμπορίου). Απαγορεύεται η είσοδος στα σύνορα των χωρών – μελών της, ρωσικών και λευκορωσικών πλοίων και φορτηγών, εκτός από αυτά που μεταφέρουν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και φάρμακα. Απαγορεύεται επίσης η εξαγωγή προς τη Ρωσία ημιαγωγών ύψους 9 δισ. ευρώ, μηχανών και εξοπλισμού μέσων μεταφοράς, ύψους 10 δισ. ευρώ.
Στις νέες κυρώσεις περιλαμβάνεται απαγόρευση συμμετοχής ρωσικών εταιρειών στις κρατικές προμήθειες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαγόρευση οικονομικής βοήθειας και συνδρομής σε ρωσικά κρατικά όργανα και φυσικά πρόσωπα. Το τελευταίο διάστημα έχουν εγκριθεί διαφόρων τύπων αντιρωσικές κυρώσεις από 40 χώρες διεθνώς.