Ο κόσμος μας σε μεγάλο βαθμό είναι η αντανάκλασή του. Όχι ο τρόπος που βιώνουμε τα γεγονότα, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα γεγονότα φτάνουν ως εμάς. Ο κόσμος ως ολότητα. Ο κόσμος μας διαμεσολαβημένος. Μέσα στη μόνωση της κάθε μέρας γινόμαστε καταναλωτές κόσμου. Και σταδιακά αντικαθιστούμε το αντικείμενο με την αντανάκλαση του.
Η βία εισβάλει από τις τηλεοπτικές οθόνες. Χωρίς φίλτρα, χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. Υπάρχει εκεί για να διαφημίσει τον άγριο εαυτό της. Είτε είναι εικόνες από τον πόλεμο, είτε λεπτομέρειες για την παιδοκτονία της Πάτρας, η βία γίνεται αυτοσκοπός. Αφήγηση που αφηγείται τον εαυτό της. Δεν είναι η βία των δρόμων, δεν είναι η βία της καθημερινότητας. Είναι η βία ως θέαμα προς κατανάλωση. Ως κρυφή απόλαυση σκανδαλισμού και αποτροπιασμού.
Και αν ένας πόλεμος αποτελεί συμπύκνωση της βιαιότητας του ανθρώπου, αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να πληροφορείσαι για αυτόν μέσα από 3D γραφικές αναπαραστάσεις πτωμάτων. Η βία των πραγματικών γεγονότων είναι τελείως διαφορετική από την αποτύπωσή της σε ταινίες ή βιβλία. Οφείλει να έχει το βάρος του γεγονότος. Οφείλει να παραμένει ανέγγιχτη και να μην αισθητικοποιείται. Οφείλουμε να μην τη συνηθίζουμε, όπως συνηθίζουμε το πλάνο μιας ταινίας που βλέπουμε σε επανάληψη. Δεν βοηθά στην ευαισθητοποίηση μας. Βοηθάει στην εξοικείωση μας με την αγριότητα. Του κόσμου και τελικά τη δική μας.
Στην υπόθεση της Πάτρας τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Τις τελευταίες μέρες τα κανάλια προβάλουν τις λεπτομέρειες της υπόθεσης με όρους εθνικής επιταγής. Σαν να οφείλουμε να μάθουμε κάθε στάδιο, κάθε σημείο, κάθε εμπλεκόμενο. Ουσιαστικά βρισκόμαστε μπροστά στην πραγματικότητα ως σίριαλ. Σαν να γινόμαστε και εμείς δευτεραγωνιστές μιας πλοκής. Σαν να οφείλουμε να εμπλακούμε σε μια υπόθεση που αν το καλοσκεφτούμε, δεν μας αφορά. Πέρα από το αποτρόπαιο της υπόθεσης, το γεγονός δεν μας καθορίζει με κανέναν τρόπο. Δεν περιγράφει κάτι πέρα από το απολύτως μεμονωμένο κάποιων ανθρώπων. Είναι καλό να ενημερωνόμαστε για το ξεπέρασμα των ορίων της κοινωνίας. Όχι όμως να συγκατοικούμε με αυτά σε καθημερινή βάση.
Η τηλεόραση ταΐζει τα κατώτερα ένστικτα των τηλεθεατών της. Κολακεύει ό,τι χειρότερο, αποδεχόμενη και πολλαπλασιάζει εκμεταλλευόμενη. Είναι ένα παραμορφωτικός καθρέφτης που εστιάζει σε ό,τι ασχημότερο κουβαλούμε πάνω μας. Την περασμένη εβδομάδα ένα αστείο στη νέα εκπομπή του Μάρκου Σεφερλή προκάλεσε κύμα αντιδράσεων. Το αστείο ουσιαστικά προσπαθούσε να κάνει πλάκα με τους βιασμούς (δεν έχω καμία όρεξη να το αναπαράγω εδώ). Στην πραγματικότητα αυτή η αισθητική και ηθική κατάντια περιγράφει από μια διαφορετική σκοπιά τη λειτουργία της τηλεοπτικής βίας και τη σχέση μας με αυτή. Την υποκρισία, τον κυνισμό, την έλλειψη αρχών, την απόλυτη ουσιαστικά αδιαφορία για το κοινό. Την βία ως κάτι το οικείο και κανονικοποιημένο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί να χωρέσει σε αστειάκια της πεντάρας.
Η εξοικείωση μας με την τηλεοπτική βιαιότητα και την εικονική χυδαιότητα είναι ένα ζήτημα μεγάλης σημασίας. Το να μη συνηθίσουμε, το να μην ατροφήσουν τα αντανακλαστικά μας. Σε μια περίοδο κλιμακούμενης σκληρότητας, οφείλουμε να αντισταθούμε. Πρωτίστως στις χειρότερες εκδοχές του ίδιου μας του εαυτού. Και στις αντανακλάσεις αυτές που τις κατοχυρώνουν ως μια αποδεκτή κανονικότητα.