Οι κρίσεις που διαπερνούν τη χώρα -και όχι μόνο- είναι πολλαπλές: υγειονομική, κλιματική, επισιτιστική, ενεργειακή, οικονομική, πληθωριστική, στεγαστική. Και όλες αυτές ξεσπούν ενώ μαίνεται δίπλα μας ένας πόλεμος, ο οποίος επηρεάζει την διεθνή οικονομία και πολιτική, αφήνοντας βαριά τραυματισμένες κοινωνίες. Η κυβέρνηση αδυνατεί να τις διαχειριστεί και προκειμένου να εμφανιστεί ότι, τουλάχιστον, προσπαθεί μπροστά στην «τέλεια καταιγίδα» να φανεί ότι κρατά ομπρέλα, ασχολείται τμηματικά με μία κρίση τη φορά. Αυτή τη βδομάδα εστίασε στη στεγαστική κρίση, χωρίς να παρουσιάσει ένα ολιστικό πρόγραμμα, αφήνοντας όχι μόνο κατά μέρος τις υπόλοιπες, παράλληλες κρίσεις, αλλά ασκώντας και επιθετική πολιτική στην αντιπολίτευση που προσπαθεί να ψελλίσει κάτι διαφορετικό.
Στέγη για όλους;
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του για το νομοσχέδιο αναδιάρθρωσης του ΟΑΕΔ, ένα νομοσχέδιο που εξαφανίζει στατιστικά αλλά και κοινωνικά τους άνεργους και τους τιμωρεί για το γεγονός ότι οι «επαγγελματίες άνεργοι», όπως τους χαρακτήρισε, δεν αλλάζουν το εργασιακό τους στάτους, επιχείρησε να εστιάσει στην στεγαστική κρίση. Όπως ανακοίνωσε ο ΟΑΕΔ «θα αποτελέσει πυλώνα για τη στέγη που πρέπει να αποκτήσουν οι έλληνες εργαζόμενοι». Παράθεσε δε στοιχεία που σοκάρουν: το 37% του πληθυσμού ξοδεύει παραπάνω από το 40% του εισοδήματος για έξοδα στέγης, ένας στους τρεις Έλληνες έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές για την κατοικία, έχουμε τη δεύτερη υψηλότερη ανεργία στην Ευρώπη και διαχρονικό πρόβλημα χαμηλών αμοιβών. Τούτων δοθέντων, ο πρωθυπουργός πρότεινε ένα πρόγραμμα αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του ΟΑΕΔ 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο θα απευθυνθεί στα νέα ζευγάρια και τους νέους εργαζόμενους. Πρόκειται για μία πρόταση που δεν πρέπει να υποτιμηθεί -χωρίς ακόμα να έχει παρουσιαστεί όλο το σχέδιο, ούτε να έχει δοθεί ένα χρονοδιάγραμμα- που όμως δεν αντιμετωπίζει ολιστικά τη στεγαστική κρίση, αλλά εστιάζει σε ένα μόνο κομμάτι αυτού του παζλ.
Ουκ ολίγες οι έρευνες για τη στεγαστική κρίση. Τους τελευταίους μήνες δε έχουν δημοσιευτεί τουλάχιστον δύο, μία από το Eteron και μία από το Ινστιτούτο ΕΝΑ. Σε αυτές βλέπουμε και ορισμένα επιπλέον στοιχεία, όπως ότι το 75% των νέων (20-29 ετών) κατοικεί με τους γονείς του, ότι τα ενοίκια σε παρουσιάζουν αυξήσεις που ξεπερνούν το 50% σε σχέση με το 2017 ή ότι σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ οι τιμές των κατοικιών αυξάνονται ταχύτερα από τα εισοδήματα και το κόστος στέγασης είναι η ταχύτερα αυξανόμενη δαπάνη των νοικοκυριών. Όπως σημειώνει η Θεοδώρα Λαζαρέτου στην έρευνα του Ινστιτούτου ΕΝΑ «η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης απαιτεί σχεδιασμένες και συντονισμένες κυβερνητικές επιλογές σε περισσότερους τομείς». Όπως τονίζει ο Θωμάς Μαλούτας στην έρευνα του Eteron για την στεγαστική επισφάλεια σήμερα «χρειάζονται συνολικές πολιτικές στέγασης και κοινωνικής ένταξης για όσους ανθρώπους η αγορά αφήνει στο περιθώριο ή στεγάζει με προβληματικό τρόπο, εκτός αν επιστρέψουμε σε παραδοσιακές συντηρητικές αντιλήψεις και δεχτούμε ότι όσες και όσοι δεν τα βγάζουν πέρα είναι άξιοι της τύχης τους». Επομένως, η στεγαστική κρίση δεν είναι ένα ζήτημα ανεξαρτησίας και χειραφέτησης των νέων, είναι ζήτημα επιβίωσης. Άρα η κυβέρνηση θα πρέπει να αγγίξει τα θέματα της ακρίβειας, της τρομακτικής αύξησης των ενοικίων, της έλλειψης σπιτιών λόγω Airbnb, της μείωσης των στεγαστικών δανείων, της μειωμένης κατασκευής νέων κατοικιών, της τρομακτικής αύξησης της δαπάνης ενέργειας και θέρμανσης, κ.λπ. Διαφορετικά είναι απλώς «πολιτική βιτρίνας».
Αποσιώπηση
Τις ίδιες μέρες που ο πρωθυπουργός έγερνε με συμπάθεια προς τους νέους που μένουν με τους γονείς τους, για την ενεργειακή κρίση επέμενε σε «ευρωπαϊκή λύση», καθώς το πρόβλημα «δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μεμονωμένα», όπως δήλωσε ο Γ. Οικονόμου. Για τις χιλιάδες καταγγελίες για ρήτρα αναπροσαρμογής υψηλότερη από το κόστος της κατανάλωσης του ρεύματος δεν είπε τίποτα. Αρκέστηκε σε ένα «εφόσον δεν υπάρξουν ευρωπαϊκά μέτρα, θα υπάρξουν εθνικά μέτρα». Για τις αυξήσεις φωτιά στα τιμολόγια της ΔΕΗ myHome Enter κατά 36,1% πάλι δεν παρενέβη η κυβέρνηση, αλλά αρκέστηκε στη διαπίστωση ότι «στηρίζει καθημερινά νοικοκυριά και επιχειρήσεις». Στο αίτημα δε του Γιώργου Κατρούγκαλου για σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής για τις νέες αυξήσεις και για τα ακραία φαινόμενα αισχροκέρδειας και υπερκερδών της ΔΕΗ, ο πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι θα συσκεφθούν μετά το Πάσχα. Όπως δήλωσε η Έφη Αχτσιόγλου στον Real FM «Το πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος και το όριο αναπροσαρμογής είναι μέτρα χωρίς δημοσιονομικό κόστος που η κυβέρνηση επιμένει να μην λαμβάνει... Δεν είναι ζήτημα ποσοτικό, αλλά συνολικής πολιτικής».
Περιβάλλον και υδρογονάνθρακες δεν πάνε μαζί
Για να μην φανεί, όμως, ότι η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για την ενεργειακή κρίση, είπε να προβεί σε νέες ανακοινώσεις και σχεδιασμούς. Ειδικά από τη στιγμή που δημοσκόπηση της Prorata εντοπίζει πως το 76% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει τα μέτρα για την ακρίβεια ανεπαρκή, το 96% εκφράζει πολύ μεγάλη ανησυχία για τις ανατιμήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, το 88% για τις ανατιμήσεις σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο θέρμανσης, με αποτέλεσμα η απογοήτευση να έχει αυξηθεί στο 43% (από 37% πριν από έξι μήνες), ο θυμός στο 34% (από 32%), η απελπισία στο 27% (από 18%) και ο φόβος στο 20% (από 11%), η κυβέρνηση είπε να κάνει κάτι που θα δείξει κινητοποίηση, χωρίς να δείξει έργο. Ξεπαγώνει τις έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων σε έξι περιοχές (Κέρκυρα, Κυπαρισσιακός κόλπος, θαλάσσιες περιοχές Δυτικά και Νοτιοδυτικά Κρήτης, Ιωάννινα). Όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός «εάν έχουμε σημαντικά κοιτάσματα αερίου, θα αντικαταστήσουμε τις εισαγωγές μας με τον εθνικό μας πλούτο». «Άνθρακες οι υδρογονάνθρακες» ήταν το σχόλιο των εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτη Φάμελλου και Πέτης Πέρκα, οι οποίο τόνισαν ότι οι δηλώσεις «δεν περιλαμβάνουν καμία άμεσα εφαρμόσιμη λύση για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας».
Αυτή είναι μία πρώτη αντίδραση στο εξορυκτικό πρόγραμμα της κυβέρνησης. Η ουσία όμως -η οποία θα επέβαλε αναθεώρηση από πλευράς του ΣΥΡΙΖΑ αφού ως κυβέρνηση εκκίνησε το πρόγραμμα αυτό- είναι πως όπως έχουν επισημάνει 11 περιβαλλοντικές οργανώσεις από το 2019 «υδρογονάνθρακες και περιβάλλον δεν πάνε μαζί», διότι «σημαντικοί φυσικοί θησαυροί απειλούνται και η προστατευτική για το περιβάλλον νομοθεσία υπονομεύεται ... τίθεται σε διακινδύνευση και η άρρηκτα δεμένη με το φυσικό περιβάλλον οικονομική δραστηριότητα, κυρίως ο τουρισμός και η πρωτογενής παραγωγή... ασκείται σοβαρή απειλή για τις ελληνικές θάλασσες και τις προστατευόμενες περιοχές Natura».
Όπως είπε ο Κ. Μητσοτάκης μιλώντας για τη λειτουργία του gov.gr «τέτοια μέτρα δεν είναι ούτε δεξιά, ούτε κεντρώα, ούτε αριστερά. Είναι σωστά και προοδευτικά... Αυτές οι νέες διαχωριστικές γραμμές θα διαμορφώσουν το πολιτικό τοπίο καθώς θα πηγαίνουμε προς τις επόμενες εκλογές». Μπορεί η ψηφιοποίηση πράγματι να μην έχει πολιτικό χρώμα, όμως όλες οι υπόλοιπες πολιτικές έχουν. Διαλέγουν με ποιανού το μέρος θα πάνε (Whose side are we on?) Και αυτή θα είναι η μόνη διαχωριστική γραμμή στις επόμενες εκλογές. Πρέπει όλοι να διαλέξουν πλευρά και να πατήσουν γερά και με τα δύο πόδια.