Διανύουμε το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα και τις μέρες αυτές προσαρμόζονται ανάλογα και τα τηλεοπτικά προγράμματα με ταινίες με θέμα τη ζωή και τα πάθη του Ιησού καθώς και διάφορες ιστορικές επικές ταινίες οι οποίες αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη. Πολλές από αυτές τις βλέπουμε να φιγουράρουν κάθε χρόνο στα προγράμματα των καναλιών, με πρώτη και καλύτερη την τηλεοπτική εκδοχή της ταινίας του Φράνκο Τζεφιρέλι «Ιησούς από τη Ναζαρέτ». Δεν πάνε πολλά χρόνια που ανάλογα προσαρμοσμένο ήταν και το πρόγραμμα των κινηματογράφων, οι οποίοι πρόβαλλαν σχεδόν αποκλειστικά θρησκευτικές ταινίες με το πρόσωπο του Ιησού Χριστού να αναδεικνύεται σε κυρίαρχο. Όμως ο Ιησούς αναφέρεται και στο ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων, το Κοράνι, ως προφήτης, ο οποίος εστάλη από τον Αλλάχ για να προαναγγείλει, την έλευση του Μωάμεθ.
Το 2007, ο ιρανός σκηνοθέτης Ναντίρ Ταλεμπζαντέχ, γύρισε ταινία με τίτλο «Ο Μεσσίας» (Mesih), την οποία συναντάμε και με τον τίτλο «Ιησούς, το πνεύμα του Θεού». Το σενάριο είναι βασισμένο στην ισλαμική εκδοχή, όπως δηλαδή την περιγράφει το Κοράνι αλλά και το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα. Το εν λόγω Ευαγγέλιο, το οποίο ανακαλύφθηκε τον 16ο αιώνα, είναι ένα εκτενές κείμενο το οποίο σε όγκο υπερβαίνει τον όγκο και των τεσσάρων Ευαγγελίων της Καινής Διαθήκης! Αναφέρεται στο πρόσωπο του Χριστού από ισλαμική θεολογική οπτική, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τη χριστιανική οπτική. Πάντως η πλειοψηφία των χριστιανών αλλά και των μουσουλμάνων ακαδημαϊκών και μελετητών θεωρεί το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα ως ψευδεπίγραφο. Άλλωστε είναι πολύ πιο πρόσφατο χρονολογικά. Όμως κάποιοι άλλοι μουσουλμάνοι λόγιοι θεωρούν πως πρόκειται για γνήσιο αντίγραφο αποστολικού κειμένου ενώ υπάρχουν και ισλαμικές θρησκευτικές οργανώσεις οι οποίες αποδέχονται τη γνησιότητά του και, μάλιστα, το χρησιμοποιούν για να στηρίξουν την άποψή τους για το πρόσωπο του Ιησού, ότι δηλαδή, ήταν απλός προφήτης και όχι γιος του Θεού.
Ο Ταλεμπζαντέχ, λοιπόν, παρουσιάζει στην ταινία του τον Ιησού ως προφήτη. Επίσης υποστηρίζει ότι δεν σταυρώθηκε, αλλά στη θέση του σταυρώθηκε κάποιος άλλος ο οποίος ήταν ο Ιούδας ο Ισκαριώτης. Στην αρχή της ταινίας βλέπουμε αναταραχές που σημειώνονται στην Ιουδαία, εναντίον των Ρωμαίων, με το Βαραββά να ηγείται της εξέγερσης. Μια σκηνή, μάλιστα, μου θύμισε τους νεαρούς Παλαιστίνιους οι οποίοι με μαντήλια στο πρόσωπο επιτίθενται στους Ισραηλινούς με σφεντόνες. Δεν ξέρω αν ήταν στην πρόθεση του σκηνοθέτη να κάνει μια σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν. Στη συνέχεια παρακολουθούμε τον Ιησού με τους μαθητές του, να μιλά στους ανθρώπους και να κάνει θαύματα. Σε συνδυασμό και με τη διδασκαλία του ο λαός αρχίζει να τον θεωρεί Θεό ή γιο του Θεού και ο λόγος του χρησιμοποιείται από τους εξεγερμένους. Αυτό θα τον οδηγήσει ενώπιον του Πόντιου Πιλάτου ο οποίος τον ρωτά: «Κάποιοι λένε πως είσαι Θεός. Κάποιοι πως είσαι γιος του Θεού. Και κάποιοι άλλοι πως είσαι προφήτης του Θεού. Τι είσαι;» Κι εκείνος ενώπιον των αρχιερέων και του Πιλάτου απαντά: «Δεν ξέρω τι λέει ο κόσμος για μένα αλλά εγώ δεν είμαι παρά ένας άνθρωπος. Για παρηγοριά έχω τον ερχομό του Προφήτη ο οποίος και θα ανατρέψει κάθε ψευδή αντίληψη που υπάρχει για μένα. Η διδασκαλία του θα απλωθεί σε όλον τον κόσμο, όπως υποσχέθηκε ο Θεός στον Αβραάμ». Και σε άλλο σημείο, ενώπιον του Καϊάφα και μέσα στο Ναό του Σολομώντα, θα μιλήσει πιο συγκεκριμένα λέγοντας πως «ο Προφήτης θα έρθει μετά από μένα και το όνομά του θα είναι Αχμάντ», όπως είναι ένα και το πιο σημαντικό από τα ονόματα με το οποίο αναφέρεται ο Μωάμεθ.
Το πιο ενδιαφέρον όμως σημείο της ταινίας είναι το φινάλε, όπου ο Ταλεμπζαντέχ χρησιμοποιεί τόσο τη χριστιανική όσο και την ισλαμική εκδοχή.
Στη χριστιανική δείχνει όλα όσα γνωρίζουμε, δηλαδή, την προδοσία του Ιούδα, τη σύλληψη και την Σταύρωση. Στην ισλαμική εκδοχή, όμως, όλα παρουσιάζονται διαφορετικά. Ακούμε τη φωνή του Θεού να λέει πως «οι άπιστοι ήθελαν να σε σκοτώσουν αλλά ο Θεός έχει άλλα σχέδια. Θα σε πάρω από αυτόν και θα σε φέρω κοντά μου». Κι όντως, ο Ιησούς προχωράει προς το φως όπου τον παραλαμβάνει ο αρχάγγελος Γαβριήλ και τον οδηγεί στον ουρανό. Στη συνέχεια ακολουθεί η τιμωρία του προδότη Ιούδα. Με θεϊκή παρέμβαση ο Ιούδας αλλάζει μορφή και αποκτά τη μορφή του Ιησού. Τον συλλαμβάνουν οι Ρωμαίοι και τον φέρνουν ενώπιον του πλήθους το οποίο ζητά τον θάνατό του. Μάταια εκείνος προσπαθεί να τους πείσει πως δεν είναι ο Ιησούς αλλά ο Ιούδας! Μάλιστα μέχρι κι ο Πόντιος Πιλάτος αρχίζει να αμφιβάλει και λέει απευθυνόμενος στον όχλο: «Δεν ξέρω τι να πιστέψω. Τα μάτια μου που λένε πως είναι ο Ιούδας; Ή τη συνείδησή μου που μου λέει πως δεν είναι;». Κι έτσι ο Ιούδας, με τη μορφή του Χριστού, οδηγείται στο Γολγοθά και σταυρώνεται ενώ επάνω στο σταυρό αναφωνεί «Θεέ γιατί με εγκατέλειψες;». Αυτήν η εκδοχή είναι όπως αναφέρεται στο Κοράνιο, στη Σούρα Αν-Νίσα και στα κεφάλαια 156-158.
Η ταινία είναι διάρκειας 85 λεπτών αλλά γυρίστηκε και σε μορφή σίριαλ 20 επεισοδίων διάρκειας 45 λεπτών το καθένα. Σύμφωνα με το περιοδικό «Variety», «με περισσότερους από 1.000 ηθοποιούς και πολλά μέσα, πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές παραγωγές που επιχειρήθηκε ποτέ στο Ιράν». Σκηνοθετικά πρόκειται για μια αξιοπρεπή διεκπεραιωτική δουλειά και τίποτε παραπάνω.
Με τη μορφή σίριαλ, προβλήθηκε σε αρκετές μουσουλμανικές χώρες κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού. Όταν όμως επιχειρήθηκε η προβολή της σειράς σε τηλεοπτικό σταθμό του Λιβάνου, διακόπηκε μετά την προβολή του πρώτου επεισοδίου ύστερα από έντονες αντιδράσεις χριστιανικών οργανώσεων, με το επιχείρημα πως προσβάλλεται το πρόσωπο του Ιησού και πως η ταινία έρχεται σε αντίθεση με τη χριστιανική θρησκεία. Τελικά οι θρησκόληπτοι ένθεν κακείθεν ακολουθούν την ίδια παράλογη… λογική!
Η ταινία του Ναντίρ Ταλεμπζαντέχ προβλήθηκε το 2007 στο Διεθνές Φεστιβάλ «Η θρησκεία σήμερα», στην Ιταλία, όπου και κέρδισε το βραβείο για την προώθηση της Διαθρησκευτικής Κατανόησης. Τον Ιησού ενσαρκώνει ο ιρανός ηθοποιός Αχμάντ Σουλεϊμανί Νία, η εμφάνιση του οποίου συνάδει με το δυτικό στερεότυπο για τον Ιησού. Δηλαδή μακριά ξανθά μαλλιά και γένια.
«Ο Μεσσίας» είναι η πρώτου μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του Ναντίρ Ταλεμπζαντέχ. Οι έρευνές του γύρω από το πρόσωπο του Ιησού, με τη ζωή του οποίου παθιάστηκε, κράτησαν περίπου 10 χρόνια. Στο σενάριο της ταινίας ενσωμάτωσε ιστορικές και θεολογικές πηγές και συνδύασε στοιχεία από τη Βίβλο και το Κοράνι, με σκοπό να αναδείξει το μήνυμα που προκύπτει από τη ζωή και από τις διδασκαλίες του Ιησού.
Ο Ταλεμπαζντέχ ως ανεξάρτητος σκηνοθέτης βρέθηκε στον 8ετούς διάρκειας πόλεμο μεταξύ Ιράν-Ιράκ κατά τη δεκαετία του 1980, όπου και αντίκρισε κατάματα τη φρίκη του πολέμου. Σκηνοθέτης, παραγωγός και ερευνητής αλλά και πρόεδρος της οργάνωσης Νέοι Ορίζοντες, η οποία χρηματοδοτείται από σιϊτικές θρησκευτικές οργανώσεις. Μάλιστα, κατηγορήθηκε από τον πρώην υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ (επί προεδρίας Τραμπ) πως η οργάνωση Νέοι Ορίζοντες, η οποία διοργανώνει διεθνείς διασκέψεις, προπαγανδίζει τον αντισημιτισμό και την άρνηση του Ολοκαυτώματος! Επίσης πως προωθεί μια φιλοϊρανική αντιδυτική και αντιϊσραηλινή συμμαχία μέσω διαφόρων οργανώσεων που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Αυτά, λοιπόν, με αφορμή μια ιρανική ταινία την οποία δεν πρόκειται να δείτε στον κινηματογράφο ούτε στην τηλεόραση. Όμως, για όσους κι όσες ενδιαφέρονται, η ταινία υπάρχει στο youtube, με αγγλικούς υπότιτλους.
Καλή Ανάσταση και Καλό Συνέδριο!