Λίγες μέρες πριν τις κάλπες της 15ης Μάη, οι οποίες θα αναδείξουν τα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, συζητάμε με τον Αριστείδη Μπαλτά συντονιστή της Επιτροπής Θέσεων του τρίτου συνεδρίου για τα όσα απασχόλησαν το σώμα, για τα κείμενα που ψηφίστηκαν και τα επίδικα που ανέδειξε ο ΣΥΡΙΖΑ.

 

 

Ας ξεκινήσουμε τη συζήτηση ανορθόδοξα, αφού εκτιμούμε ότι οι γαλλικές εκλογές πρέπει να μας απασχολήσουν ιδιαίτερα. Ποια διδάγματα απορρέουν;

Κατ’ αρχάς, από την πλευρά στενά της Αριστεράς, το αποτέλεσμα που έφερε ο Μελανσόν είναι εντυπωσιακό. Αν μάλιστα είχε επιτευχθεί ευρύτερη ενότητα της Αριστεράς, θα είχαμε διαφορετική συζήτηση σήμερα. Από εκεί και πέρα θα παρατηρούσα τα εξής: Πρώτον, για μια ακόμη φορά, οι Γάλλοι ήρθαν αντιμέτωποι με το δίλημμα «Δεξιά ή Ακροδεξιά». Με όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις να συσπειρώνονται υπό τη Δεξιά για να μη νικήσει η Ακροδεξιά. Πράγμα καθόλου ευάγωγο για μια δημοκρατία. Δεύτερον, το ότι τελικά νίκησε ο Μακρόν είναι βεβαίως θετικό τόσο για την Γαλλία όσο και για την Ευρώπη. Αλλά από εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ο Μακρόν είχε εκφράσει την πρόθεση να προωθήσει τη σχετική ανεξαρτησία της Ευρώπης από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Είχε μάλιστα χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ κλινικά νεκρό. Αλλά η ιδέα δεν προχώρησε. Οπότε τρίτον και εξαιρετικά σημαντικό: πόλεμος σε ευρωπαϊκο έδαφος. Όπου έχουν ήδη διαφανεί οι καταστροφικές επιπτώσεις του για την Ευρώπη ενόσω πλείστες χώρες της ακολουθούν τυφλά την πολιτική Μπάιντεν και ΝΑΤΟ. Οπότε τι μέλλει γενέσθαι; Θα εξακολουθήσει ο πόλεμος μέχρι του τελευταίου Ουκρανού; Θα γενικευτεί αυτός εμπλέκοντας και την Κίνα; Δεδομένης της ισχύος της Γαλλίας, οι ευθύνες του Μακρόν είναι εν προκειμένω τεράστιες. Θα μπορέσει να συμβάλει στο να σιγήσουν τα όπλα και να διεξαχθούν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις; Ή θα προσδεθεί ακόμη στενότερα στο ΝΑΤΟ με ανοιχτό το ενδεχόμενο να μετεξελιχθεί ο πόλεμος σε θερμό παγκόσμιο πόλεμο; Εδώ δεν μπορούμε απλώς να παρατηρούμε. Οφείλουμε να βροντοφωνάξουμε: Ειρήνη τώρα!

 

Ναι, αλλά το ποσοστό της Λεπέν δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο;

Σίγουρα. Και αυτό πιστοποιεί μια πολύ επικίνδυνη συνθήκη. Η Ακροδεξιά φαίνεται να ενισχύεται λίγο πολύ παντού. Μαζί με δοξασίες που έρχονται από τα βάθη του Μεσαίωνα –αντιεμβολιαστικό κίνημα, τσιπάκια που μας έχουν εμφυτεύσει κ.λπ.– οι οποίες αναπτύσσονται και καλλιεργούνται ενάντια σε κάθε εύλογο επιχείρημα. Όπως ενισχύεται και με την επέκταση της τυφλής βίας που στοχεύει  τους ‘διαφορετικούς’ κάθε λογής. Ως τους αποδιοπομπαίους τράγους που υποδεικνύονται ως υπεύθυνοι όλων των δεινών. Με την Ακροδεξιά να στοχεύει πάνω απ’ όλα την Αριστερά που αντιστέκεται. Επιτείνεται έτσι μια κατάσταση όπου όλοι οι συντεταγμένοι θεσμοί τείνουν να χάσουν το κύρος τους, κατάσταση όπου η κυριολεκτική ανομία γενικεύεται. Η Αριστερά οφείλει να συγκροτήσει εδώ ένα σταθερό και ισχυρό ανάχωμα. Να γίνει πόλος έλλογης αναφοράς για όλους τους δυστυχισμένους που παρασύρονται από τα ‘εύκολα’ κηρύγματα της Ακροδεξιάς και τους παραλογισμούς που η ίδια διαχέει. 

 

Εδώ συναρτώνται σαφείς ιδεολογικές μάχες. Για να έρθουμε στα “δικά μας”, η ΝΔ επιχειρεί να εξαφανίσει το δίπολο «Αριστερά-Δεξιά» ως κενό νοήματος. Στην πολιτική απόφαση του Συνεδρίου αυτό επανέρχεται.

Βεβαίως επανέρχεται. Εκτός των άλλων γιατί βρισκόμαστε εν μέσω μιας τερατώδους προπαγανδιστικής επίθεσης που αποσκοπεί, όχι απλώς να εξαφανίσει τη διάκριση, αλλά να απορροφήσει ολόκληρη την ιστορία του 20ου αιώνα στο δίλημμα «ολοκληρωτισμός ή δημοκρατία». «Δημοκρατία» ακόμη και εξαγόμενη δια των όπλων, «δημοκρατία» στηρίζουσα ανενδοίαστα νεοναζιστικά και παρεμφερή μορφώματα. Η «θεωρία των δύο άκρων», η στρατηγική ταύτισης Αριστεράς και Ακροδεξιάς και ο συναφής ακραίος μακαρθισμός εκτινάσσονται στο μη περαιτέρω. Πρόκειται για συστηματική προσπάθεια να μας στερήσουν πλήρως τον λόγο. Ήδη το ζούμε. Όποια απόπειρα να δούμε τον πόλεμο από κάποια απόσταση στιγματίζεται πάραυτα ως υποστήριξη του Πούτιν. Κυριολεκτικός ορυμαγδός, επέλαση ιδεολογικής βαρβαρότητας, όπου οφείλουμε να αντισταθούμε με όλα τα πρόσφορα μέσα. Προκειμένου, εκτός των άλλων, να διαφυλάξουμε την ιστορική μνήμη του λαού μας.

 

Τα κόμματα της Αριστεράς φαίνεται να αδυνατούν να προτάξουν το ζήτημα...

Στέκονται αμήχανα. Αλλά ας αναλογιστούμε την κατάσταση τις παραμονές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Του πρώτου, όχι του δεύτερου. Όταν, όπως τώρα, οι μεγάλες δυνάμεις συγκρούονταν για ζώνες επιρροής. Όπου τότε μια Αριστερά, όχι πολύ ισχυρότερη από τη σημερινή, τόλμησε να αντισταθεί στους εθνικισμούς και τον επαπειλούμενο πόλεμο προτάσσοντας το δίλημμα: «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα». Τούτο το δίλημμα επανέρχεται σήμερα και μάλιστα εν μέσω πολέμου. Το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τόλμησε να το θέσει.

 

Η πολιτική απόφαση του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, “διαβάζει” μεν καλά τη διεθνή συγκυρία με τις πολλαπλές κρίσεις, αλλά γιατί δεν επιχειρεί να συζητήσει με τα αριστερά κόμματα και κινήματα, να αναλάβει πρωτοβουλίες, να προτείνει διεθνείς λύσεις;

Κατ’ αρχάς η απόφαση στηρίζεται στο κείμενο των Θέσεων. Κείμενο περισσότερο αναλυτικό με επεξεργασμένα επιχειρήματα. Λέχθηκε ότι είναι κείμενο πολύ μεγάλο, αλλά δεν μπορούσε να είναι βραχύτερο. Τουλάχιστον αν ήθελε να είναι επαρκώς επιχειρηματολογημένο και όχι οιονεί κατάλογος στόχων και δεσμεύσεων. Με άλλα λόγια, η πολιτική απόφαση του συνεδρίου οφείλει να διαβαστεί σε συνάρτηση με το κείμενο των Θέσεων. Στο τελευταίο, εκτός των άλλων, διατυπώνονται πολύ συγκεκριμένες προτάσεις και προδιαγράφονται πολύ συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που αφορούν όλα τα ζητήματα που λέτε σε σχέση όχι μόνο με τη χώρα μας, αλλά και με την Ευρώπη και τον κόσμο. Μην υποτιμούμε το ότι, τηρουμένων των εδαφικών και πληθυσμιακών μεγεθών, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αποτελεί μεγάλο κόμμα. Με φωνή ικανή να ακουστεί πολύ ευρύτερα. Εκτός των άλλων, η Συμφωνία των Πρεσπών τού προσέδωσε το ανάλογο κύρος. Η υποδοχή του Ζάεφ στο συνέδριο και τα μηνύματα σημαντικών ξένων ηγετών το πιστοποιούν με σαφήνεια. Από κει και πέρα, το γεγονός ότι το κείμενο των Θέσεων ψηφίστηκε ομόφωνα επέτρεπε στην πολιτική απόφαση να στηριχθεί ρητά σε εκείνο και να συμπυκνώσει αντίστοιχα προτάσεις και δεσμεύσεις. Αλλά έτσι ή αλλιώς η απόφαση αναφέρεται ρητά σε όσα λέτε. Προτάσσεται το να σταματήσει ο πόλεμος, περιγράφεται η ανάγκη για ένα διεθνές κίνημα ειρήνης, διεκδικείται η κοινωνικοποίηση της πατέντας των εμβολίων, μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας για την Ευρώπη που θα περιλαμβάνει τη Ρωσία, η εμβάθυνση της Πράσινης Συμφωνίας. Αλλά δεν είναι ζήτημα του συνεδρίου να προδιαγράψει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σε αυτές τις κατευθύνσεις. Αυτό είναι δουλειά των εκλεγμένων οργάνων του κόμματος.

 

Ειπώθηκε ότι η πολιτική απόφαση δίνει βάρος στο ξεκαθάρισμα της ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ  αλλά δεν είναι τόσο επεξεργασμένη σε ό,τι αφορά τις πολιτικές πρωτοβουλίες. Οι εισηγήσεις Τσίπρα και στελεχών του κόμματος ήταν περισσότερο επεξεργασμένες.

Δεν το νομίζω. Οι δέουσες πολιτικές πρωτοβουλίες που υπαινίσσεστε διατυπώνονται ρητά. Η πρόσκληση προς όλες τις αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις για προγραμματική σύγκλιση είναι πολύ σαφής. Υπό τον όρο ότι συμφωνούν με το ότι η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι πολλαπλά καταστροφική για τη χώρα και αυτή πρέπει να φύγει το συντομότερο. Άλλωστε οι τοποθετήσεις Τσίπρα ενσωματώθηκαν στην απόφαση ενώ τα «5 συν 1» σημεία που διατύπωσε ο ίδιος συνιστούν τη δική μας αφετηριακή δέσμευση και ως προς την εν λόγω σύγκλιση.

 

Η απόφαση ψηφίστηκε ομόφωνα από το σώμα. Στα οργανωτικά ζητήματα δεν υπήρξε τέτοια σύμπλευση. Γιατί;

Τούτο συνιστά στοιχείο παθολογίας του κόμματος ήδη από την εποχή του Συνασπισμού. Δεδομένης της όλης πορείας του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, μείζονα ζητήματα πολιτικής ή ιδεολογικής διαφωνίας δεν έχουν τεθεί. Ούτε μετά τη «διεύρυνση», δεδομένης της διακήρυξης που υιοθετήθηκε ομόφωνα. Έτσι, όσες διαφωνίες εμφανίστηκαν αναφορικά με το  κείμενο των Θέσεων ήταν κυρίως, όπως ήδη υπαινίχθηκα, διαφωνίες επί των τύπων (έκταση, γλώσσα, κ.λπ). Οπότε έγινε κατορθωτό να προκύψουν συνθέσεις που δεν εκβίαζαν κανέναν. Από την άλλη πλευρά, ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί πλέον κόμμα εξουσίας. Οπότε όσα έχουν να κάνουν με εκπροσωπήσεις, με ισχύ εντός κόμματος και τα συναφή εμπεριέχουν ευγενείς ή μη φιλοδοξίες και δημιουργούν τριβές και εντάσεις. Δυστυχέστατα. Το νέο καταστατικό που προτάθηκε λαμβάνει υπ’ όψιν στο μέτρο του δυνατού τούτη τη συνθήκη και προτείνει διατάξεις προς την αντιμετώπισή της. Όπως π.χ. τον περιορισμό των θητειών, μια ισχυρή επιτροπή δεοντολογίας και άλλα ανάλογα. Ωστόσο οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο –ίσως ούτε κυρίως– ζήτημα καταστατικού. Είναι πάνω απ’ όλα ζήτημα έμπρακτης αυτο-δέσμευσης όλων μας σε εκείνο. Τηρουμένων των αναλογιών, το καταστατικό που είχαμε έκανε μια χαρά τη δουλειά του σε επίπεδο διατυπώσεων. Ωστόσο, πόσοι ήταν εκείνοι που το τηρούσαν στην πράξη; Και αυτό το απαξίωσε εκ των πραγμάτων. Είπαμε: ζητήματα παθολογίας που μας συντροφεύουν επί δεκαετίες. 

 

Στην ομιλία σου στο συνέδριο αναφέρθηκες στη νεολαία και στον πολιτισμό. Λέγοντας ότι το κόμμα δεν πρέπει να αρκείται στο ενδιαφέρον για την υλική ζωή αλλά να καλλιεργεί και το φρόνημα. Στο τελικό κείμενο δεν είδαμε κάτι τέτοιο.

Στην απόφαση αναφέρεται έντονα η αδήριτη ανάγκη να αναπτύξουμε την πάλη των ιδεών και να συνεισφέρουμε στο να δημιουργηθούν, να αναδειχθούν και να εφαρμοστούν ιδέες καινοτόμες. Τέτοια ζητήματα αναπτύσσονται πληρέστερα στο κείμενο των Θέσεων που, όπως είπα, πρέπει να διαβαστεί παράλληλα με την απόφαση. Πάντως με την τοποθέτησή μου ήθελα να τονίσω ότι η νεολαία, οι άνθρωποι του πολιτισμού, αλλά και όλοι μας δεν έχουμε μόνον υλικές ανάγκες.  Οι άνθρωποι δεν ζουν μόνο με άρτο. Έχουν απόλυτη ανάγκη να εμπνευστούν, να καλλιεργήσουν το φρόνημα και την ευαισθησία τους, να αποκτήσουν γνώση της ιστορίας τους και επίγνωση του σε ποιο τόπο ζουν. Έχουν ανάγκη να μετάσχουν στο πολιτιστικό γίγνεσθαι, να ακούσουν νέες προσεγγίσεις, να συνδυάσουν την ιστορική κληρονομία με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτά είναι που κινούν πρώτα απ’ όλα τους νέους και τους ανθρώπους του πολιτισμού. Ευρύτερα, είναι αυτά που συγκροτούν φρόνημα. Που συγκροτούν την αισιοδοξία της βούλησης, αν θέλετε. Όπου χωρίς φρόνημα, χωρίς τέτοια αισιοδοξία, δεν γίνεται ουσιαστικά τίποτε. Γιατί, εκτός των άλλων, είναι το αριστερό φρόνημα και η αισιοδοξία της βούλησης που οργανώνουν την έμπρακτη συμμετοχή στα τεκταινόμενα και καταργούν στην πράξη τη “λογική” της ανάθεσης.

 

Η απόφαση έχει αφιερώσει χώρο στα περιβαλλοντικά ζητήματα και στα οικολογικά καθήκοντα του κόμματος. Γιατί δεν περιλήφθηκε το οικολογικό ζήτημα στις «5 συν 1 θέσεις» που προτάχθηκαν;

Οι  δεσμεύσεις που αναλαμβάνει ο ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα επίπεδα αναλύονται στο κείμενο των Θέσεων. Η εισήγηση Τσίπρα έκανε κάτι ευφυές. Από το σύνολο των δεσμεύσεων ξεχώρισε 5 συν 1 άμεσες προτεραιότητες, με τις πέντε να αφορούν την καθημερινή ζωή και το «συν ένα» την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας εν όλω. Από εκεί και πέρα, στην απόφαση τίθενται οι άξονες που διατρέχουν όλα ανεξαιρέτως τα επιμέρους ζητήματα: υπεράσπιση της ειρήνης, εμβάθυνση της δημοκρατίας, χειραφέτηση των γυναικών, ζητήματα φύλου και ατομικών δικαιωμάτων, ανάπτυξη της πάλης των ιδεών, οικολογική διάσταση, προστασία της εργασίας και της κοινωνικής συνθήκης. Τα νέα εκλεγμένα όργανα του κόμματος οφείλουν να αναδείξουν συγκεκριμένα αυτούς τους άξονες, να αναλάβουν τις συναφείς πρωτοβουλίες εντός και εκτός της χώρας, και να μεριμνήσουν ώστε να τηρηθούν οι αντίστοιχες δεσμεύσεις εφόσον αναλάβουμε τη διακυβέρνηση της χώρας.

 

Στο κείμενο της απόφασης γίνεται εκτενής αναφορά σε όσα αποτελούν περήφανη παρακαταθήκη της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν αναφέρεται καθόλου στα κενά της. Όταν τίθεται ζήτημα αξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν συνιστά αυτό σημαντική παράλειψη;

Στο συνέδριο δεν πήγε μόνο το κείμενο των Θέσεων αλλά και ο απολογισμός της διακυβέρνησης. Τα κείμενα όφειλαν να μην έχουν επικαλύψεις. Οι Θέσεις και η Απόφαση προσβλέπουν το μέλλον, ο Απολογισμός αφορά το παρελθόν. Τα δύο μαζί θέλουν να δείξουν πώς με βάση τις εμπειρίες που αποκτήσαμε, θετικές και αρνητικές, ατενίζουμε το μέλλον. Από εκεί και πέρα, το κείμενο των Θέσεων δεν προβαίνει σε συστηματικό απολογισμό του κόμματος και της πολιτικής που ακολούθησε μετά τον Ιούλιο του 2019. Θεωρήσαμε ότι αυτό δεν ήταν δουλειά ενός κειμένου προγραμματικών θέσεων που καλείται να καλύψει το κόμμα μέχρι το επόμενο συνέδριό του. Ωστόσο, πάντα στο κείμενο των Θέσεων, αναφερθήκαμε σε αυτήν τη περίοδο, μιλήσαμε για την ανάγκη δημιουργίας “υβριδικών” οργάνων για ένα χρονικό διάστημα που θεωρούσαμε αρχικά βραχύ –το συνέδριο αναβλήθηκε αρκετές φορές λόγω πανδημίας–  αποτιμήσαμε τη λειτουργία αυτών των οργάνων, αναφερθήκαμε στην πυκνή πολιτική λειτουργία του κόμματος και της κοινοβουλευτικής του ομάδας και εντοπίσαμε ζητήματα που μας προβλημάτισαν και τα οποία οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε. Αλλά το κείμενο μιας πολιτικής απόφασης Συνεδρίου οφείλει να είναι βραχύ. Οπότε πολλά ζητήματα δεν μπορούν να “χωρέσουν” εκεί. Έτσι τουλάχιστον εκτιμήσαμε.

 

Το ίδιο το κόμμα δεν οφείλει να αποτιμηθεί σε ένα συνέδριο; Πώς θα μπορέσει να αλλάξει, αν δεν εντοπίσει τα λάθη του;

Συμφωνώ απολύτως. Ωστόσο, ο εν λόγω εντοπισμός αποτυπώθηκε, βεβαίως έμμεσα, στο προοίμιο του καταστατικού και στις διατάξεις του. Πίσω από κάθε διάταξη υφίσταται ένα σκεπτικό συναρτημένο με κενά και ολιγωρίες του κόμματος ή και θετικές επισημάνσεις, κάποτε καινοτόμες. Ζητήματα πολύ ουσιαστικά τα οποία το συνέδριο “δεν πρόλαβε” να συζητήσει. Αλλά ούτως ή άλλως ο απολογισμός του κόμματος πράγματι λείπει. Κάποιοι το προτείναμε, αυτός επιχειρήθηκε μέσω μιας ad hoc επιτροπής, αλλά σιωπηρά η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε. Όπου το κενό εμφανίζεται σήμερα. Κενό που επιτείνεται από το ότι δεν έχουν υπάρξει ουσιαστικοί απολογισμοί των επιμέρους τομέων κυβερνητικής ευθύνης –που επίσης ζητήθηκε– ούτε απολογισμοί των επιμέρους οργάνων του κόμματος –νομαρχιακών επιτροπών, τμημάτων κ.λπ. Φαίνεται σαν το κόμμα να μην τα πηγαίνει καλά με απολογισμούς. Είναι κι αυτό μια από τις παθολογίες που το ίδιο φέρει ιστορικά…

 

Η πρόταση για ποσόστωση φύλου 50-50 στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πώς θα ικανοποιηθεί; Ήταν πρόταση σπουδαία και πρωτότυπη η οποία έχει μείνει μετέωρη.

Έχω την εντύπωση ότι η πρόταση εγκρίθηκε δια βοής μετά από μια παρέμβαση του Νίκου Βούτση στο τέλος του Συνεδρίου. Ώστε να εφαρμοστεί στις επερχόμενες εκλογές της Κεντρικής Επιτροπής.

 

Θα μπορούσε η πρόταση Τσίπρα να περιλαμβάνει εν προκειμένω και την κορυφή του κόμματος: πρόεδρος άνδρας, συνπρόεδρος γυναίκα;

Ενδιαφέρουσα πρόταση που θα μπορούσε να ακουστεί...

 

Με δυο λέξεις, πώς θα αποτιμούσες συνολικά το συνέδριο;

Το συνέδριο αποτέλεσε αναμφίβολα πολιτικό γεγονός. Υπήρξαμε πολλοί που επιτέλους συναντηθήκαμε και αλληλο-ακουστήκαμε ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κατέδειξε τοις πάσι τη δύναμή του. Δύναμη που στηρίζεται στους πολλούς γιατί αποτυπώνει τα αιτήματα και τις προσδοκίες τους. Παρά κάποια παρατράγουδα που μπορούν να απορροφηθούν στους  κοινούς αγώνες που έρχονται, όλες και όλοι οπλιστήκαμε με νέα αισιδοξία εν όψει της μεγάλης μάχης των επερχόμενων εκλογών. Η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει πλέον την καταστροφική κυβέρνηση Μητσοτάκη και επιζητεί μια νέα ελπίδα. Αυτή τη νέα ελπίδα εκφράζει το συνέδριο.

 

Ιωάννα Δρόσου, Παύλος Κλαυδιανός Περισσότερα Άρθρα
ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, 
ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Copyright © 2024 - All rights reserved

 | 

Developed by © Jetnet