Την περασμένη Κυριακή, οι κάτοικοι της Βόρειας Ιρλανδίας βρέθηκαν στις κάλπες για να εκλέξουν το τοπικό κοινοβούλιο –γνωστό λόγω της τοποθεσίας του ως Stormont. Και για πρώτη φορά στην ιστορία ανέδειξαν το Sinn Féin, την πάλαι ποτέ πολιτική πτέρυγα του IRA, ως πρώτο κόμμα. Ο πολιτικός σεισμός που προκλήθηκε, δημιουργεί εντάσεις όχι μόνο στο Μπέλφαστ, αλλά και στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες.
Το Sinn Féin συμμετέχει στις εκλογές τόσο στην Βόρεια Ιρλανδία όσο και στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Την Κυριακή απέσπασε ένα εκπληκτικό 29%, αφήνοντας οκτώ μονάδες πίσω το ενωτικό1, συντηρητικό DUP. Το αποτέλεσμα αυτό ακολούθησε την πρωτιά στην Ιρλανδία το 2020. Μπορεί εκεί τα καθεστωτικά κόμματα να συνασπίστηκαν και να το άφησαν εκτός κυβέρνησης, τα ποσοστά του όμως ακολουθούν έκτοτε ανοδική πορεία.
Ποιο είναι, όμως, αυτό το κόμμα και γιατί είναι ιστορική η νίκη του;
Το Sinn Féin είναι ένα ιδιαίτερο κόμμα, το οποίο δεν μπορεί να κατανοήσει κανείς άμα δεν κοιτάξει την ιδιαίτερη ιστορία της Ιρλανδίας –μια ιστορία σημαδεμένη από την εθνική καταπίεση, αλλά και τα ταξικά ζητήματα. Μόνο έτσι μπορεί κανείς να συλλάβει το φαινόμενο Sinn Féin –κόμμα πατριωτικό αλλά και δημοκρατικό, συντηρητικό αλλά και εργατικό, συνδεδεμένο με τον καθολικισμό αλλά και την Αριστερά, με αναφορά στον σοσιαλισμό.
Το Sinn Féin (Ιρλανδικά: Εμείς οι Ίδιοι) μετράει 117 χρόνια ιστορίας, και έπαιξε σημαντικό ρόλο στον ιρλανδικό απελευθερωτικό πόλεμο. Κατόπιν διασπάστηκε και συρρικνώθηκε μέχρι που το 1948 ό IRA αποφάσισε να εισέλθει μαζικά στο κόμμα, καθιστώντας το επί της ουσίας την πολιτική του πτέρυγα. Κάπου τότε, σημαντικά μέλη του IRA και του Sinn Féin συναντήθηκαν με τον μαρξισμό, φέρνοντας το κόμμα –και το ιρλανδικό εθνικό κίνημα– σε αριστερή τροχιά. Ακολούθησαν τα ταραγμένα χρόνια των troubles. H Θάτσερ, ο Bobby Sands… Στο τέλος, το Sinn Féin διαπραγματεύθηκε με τις ενωτικές δυνάμεις και την βρετανική κυβέρνηση την περήφανη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής –αυτήν που απειλήθηκε από το πρόσφατο Brexit.
Το Brexit, που υποστηρίχτηκε πολύ από το αντίπαλο DUP, αποτέλεσε ορόσημο. Για να προστατευτεί η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής και να μην δημιουργηθεί ένα σκληρό σύνορο με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, εισάχθηκε το Πρωτόκολλο Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο ορίζει δασμούς στις εισαγωγές από τη Μεγάλη Βρετανία στη Βόρεια Ιρλανδία. Το Πρωτόκολλο πολεμήθηκε από το DUP, ενώ αποτελεί συνεχές σημείο τριβής μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών. Το δε Sinn Féin λείανε τις αιχμές του ενάντια στην ΕΕ, σε μια εποχή που πολλοί βλέπουν στο βάθος του δρόμου μια ενωμένη Ιρλανδία εντός Ευρώπης.
Για να καταλάβουμε την ιστορικότητα του πρόσφατου εκλογικού αποτελέσματος, πρέπει να σημειώσουμε ότι η Βόρεια Ιρλανδία είναι ένα κράτος του οποίου τα σύνορα έχουν προσεκτικά σχεδιαστεί με μόνο σκοπό οι προτεστάντες να αποτελούν την απόλυτη πλειοψηφία εντός του. Στην πάροδο του αιώνα η απόλυτη πλειοψηφία αυτή χάθηκε, αλλά οι προτεστάντες ενωτικοί παρέμειναν πρώτο κόμμα. Η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής έφερε ένα καθεστώς συγκυβερνήσεων με τους καθολικούς, που εκπροσωπούνται κυρίως από το Sinn Féin. Μα τα πρωτεία ήταν αδιαμφισβήτητα –μέχρι την περασμένη Κυριακή.
Το DUP έσκαψε τον λάκκο του επιλέγοντας να επενδύσει σε ενωτικές κορώνες. Ενόσω περιέφερε τον μπαμπούλα ενός ενδεχόμενου δημοψηφίσματος για την ένταξη στην Ιρλανδία, προκειμένου να συσπειρώσει –ανεπιτυχώς– το προτεσταντικό ακροατήριο του, το Sinn Fein μιλούσε για το αυξημένο κόστος ζωής, που απασχολούσε κυρίαρχα τον λαό. Συχνά κάνουμε το λάθος να βλέπουμε τις τοπικές εκλογές των διαφόρων χωρών του Ηνωμένου Βασιλείου σαν δημοψηφίσματα πάνω στα ζητήματα των σχέσεων τους με το Λονδίνο. Δεν είναι έτσι: οι Βόρειο-Ιρλανδοί, όπως και οι Σκωτσέζοι ή οι Ουαλλοί φτάνουν στις κάλπες με όλα τα ζητήματα που έχουν και οι πολίτες ανεξάρτητων χωρών στο κεφάλι τους –ανεργία, μισθοί, παιδεία, υγεία… Το Sinn Fein μοίραζε φυλλάδια που μίλαγαν για την ανασύνταξη του υποχρηματοδοτούμενου συστήματος υγείας –τέτοιες προτάσεις είδαν οι ψηφοφόροι και εξέλεξαν τo κόμμα ώστε να τις εκτελέσει.
Ποια είναι η επόμενη μέρα; Προς το παρόν, το DUP δημιουργεί προβλήματα, αρνούμενο να ορίσει αναπληρωτή πρωθυπουργό αν δεν τροποποιηθεί το Πρωτόκολλο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί και το Sinn Féin να ορίσει πρωθυπουργό. Πολλά είναι υπό διακύβευση. Θα πρέπει βέβαια να είμαστε ψύχραιμοι. Το ενδεχόμενο μιας ενωμένης Ιρλανδίας ήρθε πιο κοντά την Κυριακή, αλλά απέχει πολύ ακόμα. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον από αριστερή σκοπιά έχει η νίκη των ταξικών αιτημάτων. Ανοιχτό μένει το ερώτημα πως το ιστορικό κόμμα θα εφαρμόσει το πρόγραμμα για το οποίο εξελέγη.
Σημείωση:
1. Στα βορειοιρλανδικά συμφραζόμενα, ενωτικοί (unionists) ονομάζονται όσοι είναι υπέρ της ένωσης με το ΗΒ – και όχι όσοι υποστηρίζουν την ένωση με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας, οι οποίοι ονομάζονται nationalists.