Το τελευταίο διάστημα κάτι επικίνδυνο κινείται και ανασυγκροτείται από ακροδεξιές ομάδες στις γειτονιές του δήμου Αθηναίων. Από την έκρηξη βόμβας στο άτυπο τζαμί στα Κάτω Πατήσια έως τις πρόσφατες επιθέσεις σε μετανάστες, φαίνεται πως οι ρατσιστικές επιθέσεις αρχίζουν να πληθαίνουν επικίνδυνα και τα αντιφασιστικά αντανακλαστικά του κινήματος πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Ειδικά σε μία εποχή κατά την οποία η ατομική και κοινωνική απογοήτευση αυξάνει δραματικά, λειαίνοντας έτσι τις συνθήκες για την εμφάνιση του (κεκαλυμμένου) πρωτοφασισμού (Umb. Eco).
Βασικό χαρακτηριστικό των βίαιων ακτιβισμών είναι η στοχοποίηση του μουσουλμανικού στοιχείου στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου. Αυτό γίνεται αντιληπτό και στις πρόσφατες αντιμεταναστευτικές επιθέσεις (2/5 στην Πλατεία Βικτωρίας, 6/5 στο Γκάζι, 8/5 στον Κόκκινο Μύλο) αλλά και στην επίθεση στο τζαμί. Παράλληλα, το προφίλ των δραστών είναι κοινό. Άνδρες, με οπλισμό στην κατοχή τους (όπλο, μαχαίρια, σιδερογροθιές) και κοινή φρασεολογία που απευθυνόταν κατά των μουσουλμάνων, ενώ και τα θύματά τους (στις 6/5 και στις 8/5) φορούσαν, λόγω της εορτής τους, τις παραδοσιακές τους φορεσιές. Οδηγούμαστε έτσι στο συμπέρασμα ότι οι επιθέσεις σχετίζονταν με ισλαμοφοβικά και ξενοφοβικά κίνητρα.
Επιπρόσθετα, οι αντί-μεταναστευτικές επιθέσεις, βασική τακτική στο ρεπερτόριο της ριζοσπαστικής και εξτρεμιστικής δεξιάς, ακολουθούν τη συνήθη τακτική. Οι επιθέσεις έχουν περισσότερο σημειακό χαρακτήρα (βλ. κέντρο Δ. Αθηναίων) και αποφεύγονται οι γενικευμένες επιθέσεις για τακτικούς σκοπούς. Συνήθως τα γεγονότα αυτά σημειώνονται σε περιοχές όπου οι ακροδεξιές ομάδες θεωρούν πως είναι τα «προπύργια» για τη δράση τους και με τις επιθέσεις αυτές θέλουν να επιβεβαιώσουν την κυριαρχία τους εκεί. Το μοτίβο δράσης είναι πολύ κοντά στη λογική και τον τρόπο ανάπτυξης της Χρυσής Αυγής (ΧΑ), ειδικά τον πρώτο καιρό της παρουσίας της στις γειτονιές της Αθήνας.
Το θολό τοπίο στην ακροδεξιά σκηνή
Στις περιοχές, λοιπόν, που αποτέλεσαν «κάστρα» για τη ΧΑ, έχουν κάνει εδώ και καιρό την εμφάνισή τους οι επίγονοί της, διεκδικώντας τη θέση που κατείχε. Ο Η. Κασιδιάρης και το κόμμα του Έλληνες Για την Πατρίδα (ΓτΠ) μετά την εσωτερική σύγκρουση στη ΧΑ, έκανε την πρώτη «μαζική» εμφάνιση στη συγκέντρωση κατά των προσφύγων-μεταναστών, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2020 στην Πλατεία Βικτωρίας, στην οποία παραβρέθηκε και ο τότε βουλευτής της ΝΔ Κ. Μπογδάνος. Ανάλογη τακτική ακολούθησε και το κόμμα του Ι. Λαγού Εθνική Λαϊκή Συνείδηση (ΕΛΑΣΥΝ), το οποίο με αφορμή την εναντίωσή του στα υγειονομικά πρωτόκολλα προσπάθησε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο αντιεμβολιαστικό κίνημα (το οποίο ελέγχθηκε πλήρως από τους Έλληνες ΓΤΠ). Οι ακτιβισμοί του κόμματος περιλαμβάνουν το μοίρασμα φυλλαδίων και φέιγ βολάν στις περιοχές του 4ου και 6ου δημοτικού διαμερίσματος του δήμου Αθηναίων αλλά και στο Παγκράτι (2ο δημοτικό διαμέρισμα). Τόσο η ρητορική των δύο κομμάτων («λαθρομετανάστες», «να καθαρίσει η Αθήνα», «Αθήνα ελληνική», «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες») όσο και οι περιοχές εμφάνισης και ανάπτυξής τους, σίγουρα δεν είναι τυχαίες.
Από τα παραπάνω πρέπει να επισημανθούν δύο ιδιαίτερα δεδομένα:
α) το πρώτο έχει να κάνει με την αναδιοργάνωση και τις ζυμώσεις εντός του ακροδεξιού χώρου, καθώς η κομματική σκηνή αυτή τη στιγμή κατακλύζεται από μία σειρά κομμάτων, τα οποία με βάση τις τακτικές διαθέσεις της ηγεσίας τους (ή αποκλειστικά του ηγέτη) συγκλίνουν σε βραχύβιους κομματικούς σχηματισμούς. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο μίας ευρύτερης συμπόρευσης δυνάμεων, μία εξέλιξη η οποία προωθείται έντονα από τον ακροδεξιό τύπο και προσωπικότητες τον τελευταίο καιρό.
β) το δεύτερο συνδέεται άμεσα με το πρώτο και αφορά τις διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες μέσα στο 2023. Η πρόσφατη δημοσκόπηση της Prorata (04/2022) είναι αποκαλυπτική. Το κόμμα Κασιδιάρη ανεβαίνει αργά, αλλά σταθερά, όντας κοντά στο κατώφλι για την είσοδο στο κοινοβούλιο (παρόμοια εικόνα δίνει και η δημοσκόπηση της GPO, 5/2022). Εάν λάβουμε υπόψιν και το σταθερό «ρεύμα» που έχει ο Η. Κασιδιάρης στο δήμο Αθηναίων (16,12% το 2014, 10,54 το 2019) οι επόμενες εκλογές, ειδικά οι δημοτικές, θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντική πολιτική ευκαιρία για το κόμμα του (ή τις συμμαχίες που θα προκύψουν με αυτό) προκειμένου να εδραιωθεί στην κατακερματισμένη σήμερα κομματική σκηνή της ακροδεξιάς αλλά και στις γειτονιές της Αθήνας και ιδιαίτερα σε αυτές με έντονο το μεταναστευτικό στοιχείο.
Η διεκδίκηση του δήμου
Συμπερασματικά, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την οργανωτική κατάσταση των κομμάτων που κινούνται στον ακροδεξιό χώρο, ωστόσο η συντονισμένη ξενοφοβική και ρατσιστική δράση τους οφείλει να μας κρατήσει σε επαγρύπνηση. Ο δήμος Αθηναίων αποτέλεσε σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για τη ΧΑ, προκειμένου να στραφούν σε αυτήν τα φώτα της δημοσιότητας στην αρχή της κρίσης και να βγει από την αφάνεια. Έχοντας στη φαρέτρα μας την εμπειρία για τον τρόπο ανάπτυξης και δράσης των ταγμάτων εφόδου, οφείλουμε αυτή τη φορά να μη δώσουμε καθόλου χρόνο και χώρο στην ανάπτυξη των ακροδεξιών ομάδων στις γειτονιές μας.