«Ο “δεδομένος”, λοιπόν, θα πάει να μιλήσει στην Ολομέλεια του Κογκρέσου. Δεν το λες και κακό αυτό για τον “δεδομένο” και “προβλέψιμο”. Αντιθέτως είναι μια τιμή με φοβερό συμβολικό χαρακτήρα, που [επιφυλάσσεται] σε ηγέτες βεληνεκούς, οι οποίοι, στην ουσία, έχουν την ευκαιρία να απευθυνθούν στην Ολομέλεια του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ... Άλλη μία απτή απόδειξη της ποιοτικά αναβαθμισμένης στρατηγικής σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ…». Αυτά μεταξύ άλλων είπε, αναφερόμενος στην πρόσκληση στον Κυρ. Μητσοτάκη να μιλήσει στην Ολομέλεια του Κογκρέσου τη δεύτερη μέρα της επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον, ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, επιχειρηματολογώντας την Τετάρτη στην Επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής υπέρ της ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA).
«Η ομιλία του κ. Μητσοτάκη στο Κογκρέσο το πρωί της 17ης Μαΐου αποτελεί και την πλέον συμβολική κίνηση από πλευράς ΗΠΑ, προκειμένου να προκύψει όσο πιο φυσικά γίνεται η ταύτιση Αθήνας και Ουάσιγκτον στο πεδίο των αξιών και αντιλήψεων για τη δημοκρατία και την κοινωνία», ήταν, λίγες ώρες νωρίτερα, το σχόλιο, στο ίδιο πνεύμα, αξιόπιστης στήλης φιλοκυβερνητικής εφημερίδας. Συνοδευόμενο από μια ενδιαφέρουσα πληροφορία: «Η παρουσία του πρωθυπουργού στο Κογκρέσο είναι, επίσης, σημαντική και διότι από το συγκεκριμένο σώμα μπορεί να περάσει ή να απορριφθεί η προσπάθεια για ενίσχυση της Τουρκίας με F-16. Ο κ. Μητσοτάκης σκοπεύει να αναδείξει το ζήτημα των επιθετικών υπερπτήσεων ελληνικού εδάφους από τα υφιστάμενα τουρκικά F-16. Ως εκ τούτου, για ποιο λόγο οι ΗΠΑ να πουλήσουν περισσότερα F-16 στην Τουρκία, όταν είναι περίπου γνωστό πού θα αξιοποιηθούν;».
Μα, για τον λόγο ότι για την Ουάσινγκτον προέχει να μην διαταραχθούν οι σχέσεις της με έναν «απρόβλεπτο», «μη δεδομένο» εταίρο, προς χάριν ενός εταίρου που αυτοπροτείνεται «δεδομένος» και «προβλέψιμος» για να του παραχωρηθούν, ως «ηγέτη βεληνεκούς», εικοσιπέντε λεπτά ομιλίας στο Κογκρέσο, τα οποία θα κομίσει επιστρέφοντας στην Ελλάδα σαν διπλωματική επιτυχία πρώτου μεγέθους και «απτή απόδειξη της ποιοτικά αναβαθμισμένης στρατηγικής σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ»…
Οι προτεραιότητες της Ουάσινγκτον είναι γνωστές. Η πειθήνια συμπόρευση με τις ΗΠΑ στον πόλεμο στην Ουκρανία δεν θα έχει ως συνέπεια την έμπρακτη αμερικανική στήριξη των ελληνικών θέσεων έναντι της Τουρκίας. Πρόσφατη επιβεβαίωση, μόλις τέσσερις μέρες πριν από το πρωθυπουργικό ταξίδι, το δημοσίευμα της Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την αναβάθμιση του στόλου των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 με πυραύλους, ραντάρ και ηλεκτρονικά συστήματα. Επιπλέον δε, αμερικανοί αξιωματούχοι τους οποίους επικαλείται το δημοσίευμα, υποστηρίζουν ότι, αναλόγως της υποδοχής την οποίας θα τύχει στο Κογκρέσο η πρόταση, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα «μετρήσει» και το κατά πόσο θα υποστηριχθεί η πρόταση για την πώληση άλλων 40 μαχητικών F-16 στην Τουρκία. Με άλλα λόγια, αν το Κογκρέσο εγκρίνει τη συμφωνία για την αναβάθμιση, ανοίγει ο δρόμος για την πώληση και άλλων F-16 στον απρόβλεπτο εταίρο.
Αυτό το ακροατήριο θα έχει απέναντί του ο Κυρ. Μητσοτάκης στην Ολομέλεια του Κογκρέσου. Πόσο μπορεί να ελπίζει ότι θα εισακουστεί, αν –παρά το αποκαρδιωτικό «μήνυμα» της Wall Street Journal-- θελήσει «να αναδείξει το ζήτημα των επιθετικών υπερπτήσεων ελληνικού εδάφους από τα υφιστάμενα τουρκικά F-16»;
Την Πέμπτη κυρώθηκε στη Βουλή, με τις ψήφους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ-Κιν.Αλλ., η ανανέωση της ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), η οποία εκχωρεί –ουσιαστικά επ’ αόριστον-- στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις τη χρήση των βάσεων των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στη Σούδα, στο στρατόπεδο «Γεωργούλα» στο Βόλο, στο πεδίο βολής Λιτοχώρου και στο στρατόπεδο «Γιαννούλη» και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Με αυτό το «δεδομένο» στο χαρτοφυλάκιο των επιχειρημάτων του απέναντι στις επιθετικές διεκδικήσεις της Τουρκίας μεταβαίνει τη Δευτέρα στην Ουάσιγκτον ο Κυρ. Μητσοτάκης. Είναι «καμένο χαρτί». Θα είχε διαπραγματευτική αξία αν παρέμενε εκκρεμές, για να έλθει προς κύρωση από την ελληνική Βουλή μετά το πρωθυπουργικό ταξίδι.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες προέχει η «εξομάλυνση» των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας. Αντιλαμβάνονται τις δύο χώρες ως ένα ενιαίο, αδιαχώριστο «γεωστρατηγικό όλον», ένα γόρδιο δεσμό που θεωρούν ότι μπορεί να λυθεί διμερώς –υπό τη δική τους, εννοείται, υψηλή εποπτεία— με τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου. Όχι τυχαία, την ιδέα της συνεκμετάλλευσης έχει ανεβάσει ψηλά στην ατζέντα της εκστρατείας «καλής θέλησης» που έχει ξεκινήσει από καιρό η Άγκυρα. Υπό την προϋπόθεση πάντα, διατυπωμένη σε όλους τους τόνους, της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Ως σημείο εκκίνησης των σχεδιασμών τους για την περιοχή, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα ήταν αντίθετες με ένα είδος αποστρατιωτικοποίησης που δεν θα δημιουργούσε εσωτερικά προβλήματα σε καμιά από τις δύο πλευρές. Δεν είναι άσχετη η έντονη φημολογία που κυκλοφορεί εσχάτως, ότι η Αθήνα πιέζεται από την Ουάσινγκτον να στείλει στην Ουκρανία συστήματα αεράμυνας σοβιετικής κατασκευής TOR-M1 και OSA KA, που είναι εγκατεστημένα στα νησιά, τα οποία, λέγεται, θα αντικατασταθούν με την αγορά αμερικανικών Patriot νέας γενεάς, που όμως «θα εγκατασταθούν σε απόσταση ασφαλείας για την Τουρκία».
Μένει να φανεί αν η πρόσκληση του πρωθυπουργού στο Κογκρέσο είναι κομμάτι αυτού του εικονόγριφου. Θεωρείται βέβαιο, πάντως, ότι η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και μάχης ΒΜΡ-1 που βρίσκονται στα νησιά και στον Έβρο, αν αντικατασταθούν άμεσα από αντίστοιχα αμερικανικά. Βρίσκεται ήδη καθ’ οδόν προς την συνεκμετάλλευση η κυβέρνηση Μητσοτάκη;
«Η χώρα έχει ξεκάθαρη εθνική στρατηγική σε ό,τι αφορά τα ζητήματα αυτά. Δεν υπάρχει καμία συνδιαχείριση ή συνεκμετάλλευση προτού με βάση το διεθνές δίκαιο επιλυθούν οι διαφορές και κυρίως η διαφορά που αφορά την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Πρώτα με βάση το διεθνές δίκαιο θα καθοριστεί το τι δικαιούται ο καθένας, και μετά ας συζητήσουμε ό,τι θέλετε». Αυτή την απάντηση έδωσε ο Αλέξης Τσίπρας σε σχετική ερώτηση που του έγινε στη διακαναλική συνέντευξη που παραχώρησε την Τρίτη σε οκτώ τηλεοπτικούς σταθμούς της περιφέρειας.