Κανταχάρ: Παρά τις απαγορεύσεις όσες έχουν βιοτεχνίες εξασφαλίζουν δουλειά σε γυναίκες.
Στο ντοκιμαντέρ «Εμείς οι Αφγανές γυναίκες» (Noi donne afghane), που προβλήθηκε στο Sky Documentaries, για πρώτη φορά με αφορμή την 8η Μάρτη, διασταυρώνονται οι αφηγήσεις οκτώ γυναικών που, με την έλευση των Ταλιμπάν, κατάφεραν να διαφύγουν από το Αφγανιστάν. Γυναίκες χειραφετημένες, ακτιβίστριες, σκηνοθέτιδες, δημοσιογράφοι, δείχνουν το πρόσωπό τους και η κάθε μία αφηγείται την εμπειρία της. Σε κάθε ιστορία, η ελευθερία τού να μπορούν να αφηγούνται από την “προνομιακή” θέση στην οποία βρίσκονται συγκρούεται με την αγωνία για τους οικείους τους που έμειναν πίσω ή το σπαραγμό τους επειδή αυτοί δολοφονήθηκαν άγρια. Στο φιλμ οι εικόνες της βαρβαρότητας εναλλάσσονται με αυτές από τα πανέμορφα τοπία του Αφγανιστάν και τη μελαγχολία των αφηγητριών που δεν γνωρίζουν αν και πότε θα επιστρέψουν στη χώρα τους. «Από το αεροπλάνο, βλέπω την πόλη μου, την Καμπούλ, όπως άλλες φορές, αλλά τώρα δεν ξέρω αν θα την ξαναδώ». «Όταν κλείνω τα μάτια παρουσιάζονται δύο εικόνες: Τα ωραία βουνά του Αφγανιστάν, το ποτάμι, και μετά μια άλλη εικόνα, ένας εφιάλτης. Είναι τα πτώματα στην είσοδο του αεροδρομίου, κι ένα ποτάμι αίματος… Αλλά και το βλέμμα του πατέρα μου όταν μου είπε ότι τώρα που φεύγω αυτός δεν θα ανησυχεί γιατί θα έχω σωθεί». Ενώ μια άλλη γυναίκα δηλώνει: «Εγώ θα μείνω εδώ. Δεν μπορούν να διώξουν δεκαοκτώ εκατομμύρια γυναίκες».
Ο ιστότοπος Rukhshana Media, που δημιούργησε η 28χρονη Zahra Joya, η οποία ως παιδί φοιτούσε στο σχολείο ντυμένη αγόρι γιατί, υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν (1996-2001), είχαν απαγορευτεί οι σπουδές στα κορίτσια, αποτελεί φόρο τιμής στα θύματα της πατριαρχίας στη χώρα, και ειδικότερα στη Rukhshana, τη νεαρή γυναίκα που το 2015 πετροβολήθηκε μέχρι θανάτου επειδή είχε δραπετεύσει από έναν εξαναγκαστικό γάμο. Στον ιστότοπο, αφγανές γυναίκες αφηγούνται ιστορίες γραμμένες από τις ίδιες. Από τον περυσινό Αύγουστο, τα άρθρα απελπισίας εναλλάσσονται με αυτά της αποφασιστικότητας των γυναικών ν’ αντισταθούν στο καθεστώς των Ταλιμπάν που παρουσιάζεται επιθετικότερο απ’ ότι είκοσι χρόνια πριν. Παρότι οι Ταλιμπάν επέβαλλαν πάντα απάνθρωπους περιορισμούς στα σώματα των αφγανών γυναικών, για πρώτη φορά αυτοί εφαρμόζονται με διάταγμα που χαρακτηρίζει ποινικό αδίκημα την παραβίαση του κώδικα ενδυμασίας για τις γυναίκες.
Από τις 15 Αυγούστου τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των γυναικών διαρκώς συρρικνώνονται. Τους αφαιρούν το δικαίωμα στην εργασία και τη μόρφωση, ενώ εγκαθιδρύεται ένα απαρτχάιντ φύλου αφού τις εξαναγκάζουν να φορούν χιτζάμπ, επειδή, σύμφωνα με εκπρόσωπο των Ταλιμπάν, αυτό τις προστατεύει από αδιακρισίες και πειρασμούς. Έχουν μειωθεί στο ελάχιστο οι πιθανότητες φοίτησης στο πανεπιστήμιο έως ότου δημιουργηθούν τμήματα ξεχωριστά ανά φύλο, ενώ από τις 20 Σεπτεμβρίου του 2021, στα κορίτσια άνω των 12 ετών απαγορεύεται η φοίτηση στο σχολείο. Στη διοικητική περιφέρεια του Ντεϊκούντι οι κάτοικοι, αφού επί είκοσι χρόνια η κυβέρνηση ανέβαλλε τη δημιουργία σχολείου θηλέων, αποφάσισαν να χτίσουν μόνοι τους ένα εξατάξιο δημοτικό. Εκατοντάδες οικογένειες δεσμεύτηκαν να συνεισφέρουν όσο μπορούν ενώ, ελλείψει πόρων, για την κατασκευή χρησιμοποιούν λάσπη αντί τσιμέντου. Ταυτόχρονα, άρχισαν να λειτουργούν «κρυφά» σχολεία για έφηβες: μια μικρή αλλά δυναμική πράξη αντίστασης, αφού η υπόσχεση των Ταλιμπάν ότι αυτά θα επαναλειτουργούσαν τον Μάρτιο αθετήθηκε. «Ας με συλλάβουν κι ας με χτυπήσουν. Αξίζει τον κόπο», δηλώνει μια δασκάλα. Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους, η αποδοχή των γυναικείων δικαιωμάτων θα αποτελούσε το κλειδί για τους Ταλιμπάν ώστε αυτοί να έχουν πρόσβαση σε εκατομμύρια δολάρια από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που έχουν παγώσει. Σε ορισμένες επαρχίες, όπως τη Χεράτ, έχει απαγορευτεί σε άντρες και γυναίκες, ακόμα και της ίδιας οικογένειας, να συντρώγουν στα εστιατόρια. Σε άρθρο του ο Γκάρντιαν αναφέρει ότι η απουσία των γυναικών από θέσεις εργασίας, όπως αυτές των διοικητικών υπαλλήλων, των γιατρών, των επιχειρηματιών, έχει επηρεάσει αρνητικά την οικονομία της χώρας η οποία χάνει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Στις γυναίκες επιτρέπεται η εργασία μόνο σε τομείς που δεν απασχολούνται άντρες. Στα νοσοκομεία, ο διαχωρισμός φύλων που έχουν επιβάλει οι Ταλιμπάν δημιουργεί σοβαρά προβλήματα ενώ, συχνά, απαιτείται ακόμα και οι μαίες, στις κατ’ οίκον επισκέψεις τους, να συνοδεύονται από άντρες. Πολλές γιατροί, ειδικά γυναικολόγοι, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Όπως τονίζει στις σελίδες της η Διεθνής Αμνηστία, οι γυναίκες του Αφγανιστάν τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν κερδίσει πολλά, όμως οι βαθύτεροι φόβοι τους έχουν μετατραπεί σε ζοφερή πραγματικότητα.
Πηγές:
ne-np.facebook.com/ledonneperledonne/videos/noi-donne-afghane-arriva-finalmente-anche-in-tv-marted%C3%AC-8-marzo-ore-2115-il-docu/348199817208897
www.theguardian.com/global-development/2022/may/16/afghanistan-further-impoverished-as-women-vanish-from-workforce-taliban
www.aljazeera.com/news/2022/5/8/taliban-make-burqa-mandatory-for-afghan-women
www.amnesty.org/en/latest/news/2022/03/afghanistan-global-petition-calls-on-international-community-to-stop-the-talibans-suppression-of-womens-and-girls-rights