Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι θα κερδίσει το Εργατικό Κόμμα του Άντονι Αλμπανέζε γίνονται σήμερα οι εκλογές στην Αυστραλία. Ο αυστραλός συγγραφέας, δημοσιογράφος και λέκτορας στη σχολή Μέσων, Κινηματογράφου και Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Μονάς στην Μελβούρνη, Μπεν Έλδαμ μιλάει στην «Εποχή» για το τέλος της εννεαετούς διακυβέρνησης της Δεξιάς, την πολιτική των Εργατικών και την επόμενη ημέρα.
.jpg)
Μέσα σε ποιες συνθήκες γίνονται οι εκλογές στην Αυστραλία; Και πώς οι παράγοντες που καθορίζουν το πλαίσιο αυτών των εκλογών επηρεάζουν τις προσδοκίες που έχουν οι ψηφοφόροι πηγαίνοντας προς τις κάλπες;
Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες θα επηρεάσουν αναμφίβολα τις αποφάσεις των ψηφοφόρων. Η Αυστραλία έχει βγει από την πανδημία του COVID-19 σε μια παράδοξη κατάσταση. Η οικονομική ανάπτυξη είναι ισχυρή και η ανεργία είναι χαμηλή και μειώνεται, ωστόσο, για πρώτη φορά εδώ και μια γενιά εμφανίστηκαν πληθωριστικές πιέσεις. Οι αυξανόμενες τιμές ασκούν μεγάλη πίεση στα μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα. Η πανδημία δοκίμασε σοβαρά τον κοινωνικό ιστό. Τα αυστηρά μέτρα δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων των μακροχρόνιων καραντινών, προκάλεσαν βίαιες συγκρούσεις στους δρόμους μεταξύ της αστυνομίας και ακροδεξιών διαδηλωτών το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Η μακρά περίοδος ευημερίας της Αυστραλίας έχει κρύψει την αυξανόμενη ανισότητα, ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόσβαση στη στέγαση, την εκπαίδευση και την ασφαλή εργασία. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι η παράλογα διογκωμένη αγορά ακινήτων έχει καταδικάσει μια ολόκληρη γενιά νεότερων πολιτών να νοικιάζουν υποβαθμισμένες κατοικίες υπό μια μορφή τυραννίας των μικροϊδιοκτητών. Από το 2019-2020, μια σειρά καταστροφικών φυσικών καταστροφών έχει επίσης υπογραμμίσει την ευπάθεια των αγροτικών κοινοτήτων και των μικρών πόλεων στην κλιματική αλλαγή. Πολλές κοινότητες στις «περιφέρειες», όπως αποκαλούν οι Αυστραλοί την απέραντη ύπαιθρο έξω από τις μεγάλες πόλεις τους, εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα και τις εξορυκτικές βιομηχανίες, οι οποίες διατηρούν τεράστια πολιτική επιρροή, αλλά είναι ολοένα και πιο ευάλωτες σε έναν κόσμο που απελευθερώνεται από τις ανθρακούχες εκπομπές. Όλα αυτά παίζουν ρόλο στις εκλογές.
Πώς ερμηνεύεις το δημοσκοπικό προβάδισμα του Άντονι Αλμπανέζε; Ποιες είναι οι κοινωνικές συμμαχίες των Εργατικών;
Ο Αλμπανέζε ηγείται του Αυστραλιανού Εργατικού Κόμματος (ALP), ένα από τα παλαιότερα και πιο κατεστημένα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στον κόσμο. Αν και διατηρεί μια ισχυρή ιδεολογική δέσμευση προς τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα, το ALP έχει κινηθεί προς το Κέντρο τις τελευταίες δεκαετίες. Στη σύγχρονη ενσάρκωσή του έχει πολλές ομοιότητες με τα νεοφιλελεύθερα κόμματα του τρίτου δρόμου στον αγγλόφωνο κόσμο, όπως το βρετανικό Εργατικό Κόμμα του Τόνι Μπλερ και το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπιλ Κλίντον και του Μπαράκ Ομπάμα. Ο Αλμπανέζε αναγνωρίζεται ως πρόσωπο της εργατικής τάξης και καθολικός, θυμίζοντας την παράδοση του αυστραλιανού εργατισμού που τιμά την κουλτούρα της εργατικής τάξης και τα ισχυρά συνδικάτα, και θέλει τη ρύθμιση των μισθών από ισχυρούς κρατικούς θεσμούς και μια παρεμβατική προσέγγιση από το κράτος, όλα μέσα σε αναγνωρίσιμα αγγλοσαξονικά πλαίσια πολιτικής που είναι πολύ λιγότερο κρατικιστικά και περισσότερο υπέρ της ελεύθερης αγοράς από ότι τα δυτικοευρωπαϊκά ή τα σκανδιναβικά μοντέλα. Παρόλα αυτά, μετά την καταστροφική ήττα του Εργατικού Κόμματος το 2019, ο Αλμπανέζε υιοθέτησε μια απροσδόκητα μετριοπαθή και μη φιλόδοξη πολιτική ατζέντα, εγκαταλείποντας πολλές από τις σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές των Εργατικών και απομακρυνόμενος από τις περισσότερες απόπειρες επαναρυθμίσεων και αποεμπορευματοποίησης. Για παράδειγμα, οι Εργατικοί έχουν εγκαταλείψει όλες τις προσπάθειες για να ξεφουσκώσει η φούσκα της αγοράς ακινήτων. Έχουν επίσης δεσμευτεί να στηρίξουν μεγάλες μειώσεις των φόρων για τους πλούσιους. Ο Αλμπανέζε ελπίζει να οικοδομήσει έναν εκλογικό συνασπισμό νεότερων ψηφοφόρων, εργαζομένων μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος στα προάστια, και μορφωμένων προοδευτικών ψηφοφόρων στις μεγάλες πόλεις. Σε αυτό ενισχύεται από το μοναδικό σύστημα ψηφοφορίας της Αυστραλίας. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική και η συμμετοχή είναι γενικά πάνω από 90%. Οι ψηφοφόροι συμπληρώνουν ψηφοδέλτια κατά σειρά επιλογής, στα οποία όλοι οι υποψήφιοι για να εκλεγούν πρέπει να έχουν προτίμηση ψήφου. Αυτό συμβάλει στη διοχέτευση των ψήφων των μικρότερων κομμάτων και των μικρών υποψηφίων προς τα δύο μεγάλα κόμματα. Το μεγαλύτερο κόμμα αριστερά του κέντρου είναι οι Πράσινοι, που προωθούν μια πλατφόρμα περιβαλλοντισμού, κοινωνικής αναδιανομής, και κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι περισσότερες ψήφοι των Πρασίνων διαρρέουν προς τους Εργατικούς, παρόλο που τα δύο κόμματα δεν είναι φιλικά. Το Εργατικό Κόμμα θα χρειαστεί να κερδίσει πολλές ψήφους των Πρασίνων, και επίσης να δελεάσει τους κεντρώους και τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους η κυβέρνηση του Σκοτ Μόρισον θα χάσει τις εκλογές;
Η κυβέρνηση συνασπισμού αποτελείται από το κεντροδεξιό Φιλελεύθερο Κόμμα και το αγροτικό συντηρητικό Εθνικό Κόμμα. Κυβερνά για 20 από τα τελευταία 26 χρόνια και συνήθως ψηφίζεται από κοινωνικά συντηρητικούς ψηφοφόρους, ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα και συμφέροντα ορυκτών καυσίμων και ψηφοφόρους της κατώτερης και της μεσαίας τάξης που τάσσονται υπέρ των χαμηλότερων φόρων και των νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών. Μετά από 9 χρόνια στην εξουσία, η δημοτικότητα του κυβερνητικού συνασπισμού μειώνεται. Πολλοί ψηφοφόροι αποδίδουν το γενικά καλό ιστορικό της Αυστραλίας στον περιορισμό του COVID-19 στις επαρχιακές κυβερνήσεις, οι οποίες είχαν τον έλεγχο των δημόσιων νοσοκομείων και των μέτρων υγείας, και όχι στην εθνική κυβέρνηση, την οποία κατηγόρησαν για την αποδιοργανωμένη διαχείριση των εμβολιασμών. Η κυβέρνηση έχει επίσης κατηγορηθεί για αργές αντιδράσεις και ανικανότητα σε μια σειρά φυσικών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών το 2019-2020 και των πλημμυρών το 2022. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημά της είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον. Ο Μόρισον είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής. Θρησκευόμενος, συντηρητικός, με έντονες λαϊκιστικές τάσεις, ανέβηκε στην εξουσία το 2019 καθαιρώντας τον πρώην ηγέτη του Φιλελεύθερου Κόμματος Mάλκολμ Τέρνμπουλ με ένα εσωκομματικό πραξικόπημα. Ο Μόρισον είναι πρώην στέλεχος μάρκετινγκ και λομπίστας ακινήτων. Η απόφασή του να ταξιδέψει για διακοπές στη Χαβάη στο αποκορύφωμα της κρίσης των δασικών πυρκαγιών το καλοκαίρι του 2019-20 έχει καταγραφεί στο μυαλό πολλών ψηφοφόρων. Το Φιλελεύθερο Κόμμα αντιμετωπίζει επίσης την μακροχρόνια διάβρωση της εκλογικής του βάσης. Στα δεξιά, οι ψηφοφόροι με χαμηλά εισοδήματα στρέφονται όλο και περισσότερο σε ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα, όπως το Κόμμα της Ενωμένης Αυστραλίας. Το Φιλελεύθερο Κόμμα απειλείται επίσης στην υψηλού εισοδήματος και καλά μορφωμένη βάση του από μια νέα ομάδα ανεξάρτητων υποψηφίων, που έχουν κάποιες ομοιότητες με το En Marche του Μακρόν. Αυτοί οι υποψήφιοι υπογραμμίζουν τις κακές επιδόσεις της κυβέρνησης όσον αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, και τα πολλά σκάνδαλα διαφθοράς και έλλειψης ακεραιότητας που αποκαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Τι περιθώρια έχει ο Αλμπανέζε για να εφαρμόσει μια προοδευτική/σοσιαλδημοκρατική πολιτική για τους εργαζόμενους, τους φτωχούς, τους πρεκάριους, κλπ;
Οι πολιτικές που υπόσχεται το Εργατικό Κόμμα είναι αρκετά μετριοπαθείς, και θα συμβάλουν ελάχιστα στη μείωση της ανισότητας και στην προώθηση προοδευτικών κοινωνικών λύσεων. Υπάρχουν μερικές αξιόλογες υποσχέσεις για τη βελτίωση των κανονισμών απασχόλησης, νομοθετώντας για περισσότερη ασφάλεια εργασίας για τους επισφαλείς, τους ελεύθερους επαγγελματίες, και τους εργαζομένους της gig οικονομίας. Το Εργατικό Κόμμα έχει δεσμευτεί για έναν ισχυρότερο στόχο σχετικά με τη μείωση του άνθρακα, αν και εξακολουθεί να μην είναι συμβατός με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού, καθώς και για ένα μεγάλο επενδυτικό σχέδιο για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Έχει επίσης κάνει μεγάλη εκστρατεία για την αύξηση της χρηματοδότησης σε κοινωνικές δαπάνες, όπως η υγεία, τα νοσοκομεία και η περίθαλψη των ηλικιωμένων και έχει υποσχεθεί να δημιουργήσει μια υπηρεσία κατά της διαφθοράς, η οποία αναμένεται να ερευνήσει την πρώην κυβέρνηση. Εάν ο Αλμπανέζε κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, είναι πιθανό να βρεθεί γρήγορα υπό πίεση από την αριστερή βάση των Εργατικών για περισσότερο φιλολαϊκές κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές. Ωστόσο, η προηγούμενη κυβέρνηση των Εργατικών του 2007-2013 ήταν προσεκτική στην προσέγγισή της, όσον αφορά τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις και μπορούμε να περιμένουμε ότι αυτό θα επαναληφθεί και με τον Αλμπανέζε.
Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που θα έχει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση;
Το μεγαλύτερο βραχυπρόθεσμο πρόβλημα θα είναι το αυξανόμενο κόστος ζωής. Οι αυξανόμενες τιμές πλήττουν τους εργαζόμενους και τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, και οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται πολύ γρήγορα. Το Εργατικό Κόμμα έχει κάνει εκστρατεία για την αύξηση των μισθών, αλλά θα είναι δύσκολο να γίνει αυτό στην εξαιρετικά απορυθμισμένη αγορά εργασίας της Αυστραλίας. Μεσοπρόθεσμα, το Εργατικό Κόμμα θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις που θα προέρχονται από το κέντρο σε μια ολοένα και πιο διασπασμένη και πολωμένη κοινωνία. Η τελευταία θητεία του Εργατικού Κόμματος καταστράφηκε από την αντιδημοφιλία των προσπαθειών του για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, και κάθε προσπάθεια να αναχαιτιστεί η ισχύς των βιομηχανιών ορυκτών καυσίμων, εξόρυξης ή ακινήτων, θα συναντήσει άγρια αντίθεση από τα εταιρικά συμφέροντα και τα ΜΜΕ. Οι Εργατικοί θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν την υπερβολικά διογκωμένη αγορά ακινήτων της Αυστραλίας, η οποία έχει τη δυνατότητα να τινάξει στον αέρα την οικονομία σε μια αυστραλιανή εκδοχή της κρίσης στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ του 2008. Η επόμενη κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει επίσης σημαντικές προκλήσεις στα εξωτερικά θέματα. Πρόσφατα η Κίνα διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία ασφαλείας με τα νησιά του Σολομώντα στον Ειρηνικό, ανησυχώντας τα γεράκια της εθνικής ασφάλειας. Η Αυστραλία είναι εγκλωβισμένη σε μια στενή συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που σχεδόν εγγυάται την αύξηση της έντασης με την Κίνα, τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Αυστραλίας. Το Εργατικό Κόμμα πρέπει να τα κάνει όλα αυτά ενώ αντιμετωπίζει τις συνεχείς επιθέσεις από τον υπερσυγκεντρωμένο τομέα των αυστραλιανών ΜΜΕ, όπου η οικογένεια του δισεκατομμυριούχου Μέρντοχ ελέγχει τεράστιο αριθμό εφημερίδων, ραδιοφωνικών σταθμών και διαδικτυακών μέσων, και αντιτίθεται σθεναρά στην ιδέα μιας μη συντηρητικής κυβέρνησης. Τέλος, οι Εργατικοί ενδέχεται να μην ελέγχουν τη Γερουσία, το δεύτερο κοινοβουλευτικό σώμα της Αυστραλίας, χωρίς το οποίο θα δυσκολευτούν να ψηφίσουν την οποιαδήποτε νομοθεσία.