Ανισοκατανομή των πόρων μεταξύ καταστολής και πρόληψης, υπο-απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, ανεπαρκής τεκμηρίωση αποφάσεων, έλλειψη απολογιστικών εκθέσεων και αποσπασματικοί οικονομικοί έλεγχοι για την αξιοποίηση των δημόσιων πόρων είναι μερικά από τα συμπεράσματα της έκθεσης για «τα οικονομικά της πρόληψης και της καταστολής των δασικών πυρκαγιών» από τη WWF Ελλάς.
Στην έκθεση μεταξύ πολλών άλλων διαπιστώνεται: «για την περίοδο 2016-2020, το 83,95% των συνολικών κρατικών πόρων κατευθύνεται προς την καταστολή και μόλις το 16,05% προς την πρόληψη. Την ίδια στιγμή, η τελευταία έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ κάνει έκκληση προς τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις δαπάνες για την κατάσβεση των πυρκαγιών προτείνοντας τη διάθεση του 45% του προϋπολογισμού τους για την πρόληψη και την ετοιμότητα, το 35% για την καταστολή των πυρκαγιών και το 20% για την αποκατάσταση».
Σε αντίθεση με τα συμπεράσματα της WWF, τις εκκλήσεις του ΟΗΕ και τους αρμόδιους φορείς, η κυβέρνηση στο Σχέδιο της Αντιπυρικής Περιόδου 2022 εξακολουθεί και επενδύει πρωτίστως σε μέτρα καταστολής. Ενισχύει με εναέρια μέσα τον πυροσβεστικό στόλο, ρίχνει στη μάχη τη μονάδα «δασοκομάντος» και στηρίζεται στην ένταξη και εκπαίδευση εθελοντών. Την ίδια ώρα, η δασική υπηρεσία παραμένει υποστελεχωμένη και διοικητικά «μετέωρη», ενώ το περυσινό δόγμα «εκκενώστε» που εφαρμόστηκε και στη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στα ελληνικά χρονικά (βόρεια Εύβοια- καμένα περισσότερα από 600 χιλιάδες στρέμματα γης) φαίνεται πως θα ακολουθηθεί και φέτος, με τους αρμόδιους επιστήμονες να εκφράζουν αντιρρήσεις για την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών σχεδιασμών.
Δεν επαρκούν, δεν κάνουν
«Τα χρήματα που διατίθενται στην καταστολή είναι υπέρογκα σε σχέση με αυτά που δίνονται για την πρόληψη. Η WWF έρχεται μετά από 23 χρόνια να επιβεβαιώσει αυτά που οι επιστήμονες του δάσους λένε και ξαναλένε μονίμως. Είναι πάρα πολύ σημαντική η έκθεση. Η κυβέρνηση θα ακούσει αυτά που λένε η WWF και οι επιστήμονες; Θα ακούσει αυτά που ο ίδιος ο πρωθυπουργός έβγαλε ως πόρισμα το 2008, όταν ήταν πρόεδρος της επιτροπής Περιβάλλοντος; Θα ακούσει την επιτροπή Γκολντάμερ; Το μεγάλο ζητούμενο είναι αυτό. Αν όλα αυτά κάποια στιγμή εφαρμοστούν», τόνισε στην «Εποχή» η Αντιγόνη Καραδόντα, πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Δασοπόνων.
«Tί σημασία έχει αν πήραμε 90 αεροσκάφη; Τί σημασία έχει αν έχουμε 4.000 εθελοντές, όπως δήλωσε ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας; Έτσι αντιμετωπίζουμε τη δασοπυρόσβεση; Την αντιμετωπίζουμε εναερίως; Αποδεδειγμένα για τη χώρα μας δεν επαρκεί και δεν κάνει. Στο συγκεκριμένο τοπογραφικό ανάγλυφο, οι φωτιές δεν σβήνουν εναερίως, οι φωτιές σβήνουν από κάτω. Δεν μπορείς να αφήνεις τα πυροσβεστικά οχήματα στις κεντρικές οδικές αρτηρίες και να περιμένεις να κατέβει η φωτιά», τόνισε η Α. Καραδόντα, εξηγώντας πως η μεμονωμένη ενίσχυση των πυροσβεστικών μέσων καταστολής των δασικών πυρκαγιών δεν αρκεί.
«Πήραν 500 ΕΜΟΔίτες (Ειδική Μονάδα Δασικών Επιχειρήσεων) εκ των οποίων οι 440 είναι άνθρωποι οι οποίοι έχουν δουλέψει ειδικές δυνάμεις του στρατού και οι 60 είναι δασοπόνοι, δασολόγοι οι οποίοι δεν έχουν καμία προηγούμενη εμπειρία στην κατάσβεση πυρκαγιών. Οι ΕΜΟΔΕ, οι οποίες συστάθηκαν φέτος πρώτη φορά, από το 1993 ως το 1997 ήταν οι περίφημοι “δασοκομάντος” που είχε η δασική υπηρεσία και μεταφέρονταν με ελικόπτερα. Είχαν συμβάλλει σημαντικά στο να προλαβαίνουν τη φωτιά εν τη γενέσει της. Αυτή τη στιγμή και με το δόγμα που υπάρχει στην πυροσβεστική -ότι περιμένουμε να κατέβει η φωτιά και μετά να την αντιμετωπίσουμε- δεν νομίζω ότι θα βοηθήσει σε κάτι. Θα πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει αυτή η μονάδα. Πως θα μεταφέρονται στον τόπο της πυρκαγιάς; Τί μέσα θα χρησιμοποιούν; Θα λειτουργούν επικουρικά;», πρόσθεσε.
«Στη μάχη των δασικών πυρκαγιών θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τους ανθρώπους που είναι δασόβιοι και παραδασόβιοι, δηλαδή ζουν και δραστηριοποιούνται δίπλα στο δάσος. Με την εντολή “εκκενώστε” και αφήνοντας τους οικισμούς απροστάτευτους, συνέβησαν αυτά που συνέβησαν. Τον Απρίλιο υπήρχαν 4 συμβάντα πυρκαγιών που οδήγησαν σε εκκενώσεις οικισμών (Λακωνία, Μεσσηνία, Σάμος και Χαλκιδική). Αν από τον Απρίλιο έχουμε τέτοια αντιμετώπιση, τί θα γίνει λίγους μήνες αργότερα που αναμένονται καύσωνες; Ποια είναι η αλλαγή στο δόγμα της δασοπυρόσβεσης;»
Χωρίς πρόγραμμα δασοπροστασίας
«Θα πρέπει να μπει η επιστήμη στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται οι δασικές πυρκαγιές όπως γενικά οι αστικές πυρκαγιές. Υπάρχει μια τελείως διαφορετική φιλοσοφία, η οποία στηρίζεται στην επιστημονικότητα. Ο καθένας στον τομέα του. Όταν υπάρχουν περιοχές Natura και θες να τις καθαρίσεις, θα γίνει κάτω από συγκεκριμένες μελέτες και οδηγίες από δασικές υπηρεσίες. Δεν μπαίνουμε μέσα και τα ισοπεδώνουμε όλα», σχολίασε η πρόεδρος των Δασοπόνων με αφορμή την περυσινή τακτική, όπου μη αρμόδιες υπηρεσίες «καθάρισαν» με μπουλντόζες περιοχές Natura, στο πλαίσιο «αντιπυρικής προστασίας», αλλά τελικά οι περιοχές και καταστράφηκαν πρώτα από τις μπουλντόζες και εν συνεχεία...κάηκαν.
Την ίδια ώρα, κι ενώ η αντιπυρική περίοδος έχει ξεκινήσει από 1η Μαΐου «η δασική υπηρεσία είναι υποστελεχωμένη, ειδικά στο κομμάτι των δασοπόνων, δευτερευόντως των δασολόγων και τριτευόντως των δασοφυλάκων. Περιμένουμε τρία χρόνια την πρόσληψη 400 δασολόγων-δασοπόνων, όπως και την πρόσληψη 700 μέσω προγραμμάτων ΟΑΕΔ, η οποία ακόμα δεν έχει γίνει. Την Τρίτη βγήκε η ΚΥΑ με την οποία επιτέλους ολοκληρώνεται η μεταφορά των δασικών υπηρεσιών από τις Αποκεντρωμένες στο υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Βρίσκει την δασική υπηρεσία εν μέσω αντιπυρικής περιόδου να παραπαίει μεταξύ αποκεντρωμένων και υπουργείου, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διοικητικές ενέργειες, και πολύ φοβάμαι χωρίς πρόγραμμα δασοπροστασίας».