Όσο ο πρωθυπουργός της Ελλάδας εξήγαγε δημοκρατία στις ΗΠΑ, η ελληνική κυβέρνηση με τις πράξεις της έδειχνε πώς εφαρμόζει τη δημοκρατία: εντάθηκαν οι επιχειρήσεις «σκούπα» για παράνομη μετανάστευση, παραεμπόριο και ναρκωτικά -μόνο η ονομασία τους δείχνει την αντίληψη για την αξία του ανθρώπου, ο Συνήγορος του Πολίτη, Ανδρέας Ποτάκης, έφερε στη Βουλή 50 καταγγελίες επαναπροωθήσεων στον Έβρο και το Αιγαίο και μίλησε για 10.000 θύματα αυτών των πρακτικών, η υπουργός Παιδείας κήρυξε –πριν από το δικαστήριο- παράνομη και καταχρηστική την απεργία εκπαιδευτικών για την «ελληνική PISA». Τα παραδείγματα ξεπέρασαν, μάλιστα, το πεδίο της καταστολής και ήταν αποκαλυπτικά και στο πώς απάντησε ο υπουργός Α. Γεωργιάδης για την πρόσληψη της κόρης του στη LAMDA («Δηλαδή τα δικά μου τα απιδιά να κάθονται να μας βλέπουν επειδή είμαστε στην πολιτική. Καλά τα λέμε σοβαρά;») και στο γιατί αποφάσισε τώρα η κυβέρνηση να προσφύγει στη Δικαιοσύνη κατά της Novartis, θάβοντας έτσι ένα σκάνδαλο με παρακλάδια σε όλο το πολιτικό σύστημα.
Σπουδαίο κυβερνητικό έργο
Τίποτα από αυτά, όμως, δεν αποτέλεσε –ούτε και πρόκειται- «είδηση» για τα συστημικά μίντια. Είδηση αποτελεί μονάχα ό,τι στέλνει δελτίο Τύπου η κυβέρνηση και δημοσιεύεται αυτούσιο, χωρίς καμία έρευνα. Έτσι, την εβδομάδα που μας πέρασε ξεκίνησε η συζήτηση του νομοσχεδίου για τις εξαγορές και συγχωνεύσεις των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και η «είδηση» ήταν όσα είπε ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας: το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων ανέρχεται σε 28%, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου 13%, μόνο το 13,5% της συνολικής χρηματοδότησης διοχετεύτηκε σε αυτοαπασχολούμενους και αυτό το φαινόμενο αντανακλάται και στην παραγωγικότητα, με την Ελλάδα να έχει τη χαμηλότερη ευρωπαϊκή επίδοση. Ο αν. υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης είπε πως «η μεγέθυνση της επιχειρηματικότητας, μεγεθύνει και την οικονομία της χώρας μας». Πουθενά και ποτέ δεν ειπώθηκε ότι η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα έχει αποκλειστεί από το δανεισμό και υποχρεώνεται σε στραγγαλισμό.
Αντίστοιχα, η ΑΑΔΕ, όπως ενημερωθήκαμε, «γκαζώνει τις μηχανές των e-πλειστηριασμών». Ο διεθύνων σύμβουλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θεωρεί αδιαμφισβήτητη επιτυχία τις τιτλοποιήσεις και πρόσθεσε ότι η επιτάχυνση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών θα βελτιώσει το ποσοστό ανάκτησης, δηλαδή να χάνεις το σπίτι σου. Από κοντά ρίχτηκαν στη μάχη των πλειστηριασμών όλοι οι διευθύνοντες σύμβουλοι εταιρειών, με τον Θ. Αθανασόπουλο από την Cepal να δηλώνει ότι φέτος θα γίνουν 40-50.000 πλειστηριασμοί και τόσοι θα πρέπει να γίνονται κάθε χρόνο, όπως συνέβαινε το 2007, 2008 και 2009. Ένα τόσο μεγάλο ποσοστό πλειστηριασμών, φυσικά, δεν αποτελείται από «πλούσιους», αλλά για την πρώτη κατοικία της μεσαίας τάξης, προκειμένου να «φτιαχτεί» η εικόνα των αριθμών.
Σπουδαία αποτελέσματα διακυβέρνησης
Το πιο τρανταχτό παράδειγμα αναδημοσίευσης, χωρίς καμία έρευνα, ούτε καν ερώτηση είναι όχι τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών, που εμφανίζεται η ΔΑΠ να επικράτησε και μάλιστα με ποσοστό 45,8%, αλλά η Έκθεση εθελοντικής αξιολόγησης για Βιώσιμη Ανάπτυξη. Πρόκειται για μια Έκθεση 241 σελίδων, γραμμένη στα αγγλικά, η οποία αναρτήθηκε για δημόσια διαβούλευση από τον υπουργό Επικρατείας Α. Σκέρτσο και θα παραμείνει μέχρι τις 26 Μαΐου, ώστε να διαμορφωθεί το τελικό κείμενο (θα μεταφραστεί κατόπιν στα ελληνικά), το οποίο θα κατατεθεί στον ΟΗΕ για εξέταση. Το σχέδιο Έκθεσης είναι κυρίως απολογιστικό και «περιγράφει τις σημαντικότερες επιλογές της Ελλάδας –από το 2018, έτος κατάθεσης της πρώτης Έκθεσης έως και το 2021- για ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης που δεν αφήνει κανέναν πίσω». Όπως ενημερωνόμαστε από την εισαγωγή, η οποία είναι γραμμένη στα ελληνικά, η Έκθεση «δεν αποσκοπεί στην εξιδανίκευση της εικόνας μιας χώρας, αλλά συνιστά άσκηση αποτύπωσης και διερεύνησης τόσο των δυνατών σημείων της όσο και των αδύναμων που χρήζουν προσοχής». Η μη τάση εξιδανίκευσης είναι αποκαλυπτική στο Δελτίο Τύπου όπου καταγράφονται τα θετικά αποτελέσματα σε κοινωνικούς δείκτες. Ενδεικτικά: *Η πτωτική πορεία της φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (μειώθηκε στο 17,7% το 2020, το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων 11 ετών), *Η μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων στα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα (στο 5,23% το 2020, το χαμηλότερο από το 2010), *Η αισθητή μείωση της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ ανδρών και γυναικών (μεταξύ 2010-2018 μειώθηκε από 15% σε 10,4%).
Σπουδαία διαστρέβλωση
Επειδή τα «παραδείγματα» ήταν όλα από το 2020 και η Έκθεση έχει εύρος και το 2021, γεννήθηκε η απορία για το αν πρόκειται για επιλογή εξιδανίκευσης. Σύμφωνα με την Eurostat η εισοδηματική ανισότητα στην Ελλάδα ήταν υψηλότερη του μέσου όρου της Ε.Ε. Παρατηρήθηκε δε διακοπή της τάσης αποκλιμάκωσης των ανισοτήτων και επιδείνωση της ανισοκατανομής πλούτου. Ακόμα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2020 υποχώρησε το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών κατά 2,7% και η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 8,8%. Όπως εντοπίζει το Ινστιτούτο ΕΝΑ, για το 2020 διαπιστώθηκε επιδείνωση κοινωνικών δεικτών, ενώ ανακόπτεται η αποκλιμάκωση της εισοδηματικής ανισότητας της περιόδου 2017-2019. Σύμφωνα με την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών, το ποσοστό υλικής στέρησης αυξήθηκε το 2020 κατά δύο περίπου ποσοστιαίες μονάδες (από 30,2% το 2019 στο 32% το 2020). Από την άλλη, σύμφωνα με την έκθεση του 2021 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το Χάσμα των Φύλων τα χρόνια που θα χρειαστούμε για την επίτευξη της ισότητας αυξήθηκαν στα 135,6 από τα 99,6 που ήταν το 2020. Στην ίδια έκθεση καταγράφεται ότι το ποσοστό των γυναικών στην Ελλάδα που συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό μειώθηκε, σε αντίθεση με των αντρών που αυξήθηκε. Μάλιστα, σύμφωνα με την Eurostat η ένταξη των γυναικών στο εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα είναι η χαμηλότερη της Ευρώπης.
Η χειρότερη χώρα να είσαι παιδί
Τα στοιχεία που διαψεύδουν την πολυσέλιδη Έκθεση είναι κατακλυσμιαία. Πιο σοκαριστική ήταν η δήλωση (28/3) του εκπροσώπου της Unicef, Λουτσιάνο Καλεστίνι, πως «Η Ελλάδα μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως είναι η χειρότερη χώρα στην ΕΕ για να είσαι παιδί». «Αυτό μας λένε τα δεδομένα», συμπλήρωσε και αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην παχυσαρκία, την παιδική φτώχεια και την ψυχική υγεία: Τρίτη η Ελλάδα σε παιδική φτώχεια στην ΕΕ, προβληματική η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, ισχνή η χρηματοδότηση (δαπανώνται 2.688 ευρώ για κάθε παιδί ετησίως, όταν στην ΕΕ η δαπάνη φτάνει τα 7.000 κατά μέσο όρο), ανεπαρκής η κάλυψη από το σύστημα Υγείας και Πρόνοιας, πρώτη σε παιδική παχυσαρκία στην ΕΕ, με 600.000 παχύσαρκα παιδιά, επτά δεκαετίες ανεπαρκείς πολιτικές δράσεις, τρεις δεκαετίες από την επικύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, 80 νόμοι ή σχέδια δράσης είναι στον αέρα. «Ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο ποια είναι η εθνική ατζέντα για τα παιδιά και ποιος είναι υπεύθυνος», κατέληξε, προσθέτοντας ότι «συνεχίζοντας να μην προτεραιοποιούμε τα παιδιά, ρισκάρουμε “εθνικό αυτοτραυματισμό”».
Τέλος, δεν καταφέρνω να αποφύγω τον πειρασμό για ένα τελευταίο παράδειγμα περί «συνολικής μείωσης στην έκλυση αερίων του θερμοκηπίου». Σύμφωνα πάλι με την Eurostat οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξήθηκαν κατά 6% το 2021, με την Ελλάδα να καταγράφει την τρίτη υψηλότερη αύξηση (+13,1%).
«Έχω έρθει εδώ ενώπιόν σας να γιορτάσω ένα θαύμα, το ελληνικό ιδεώδες» ήταν η εναρκτήρια πρόταση του πρωθυπουργού στο Κογκρέσο. Μάλλον αυτό που γιορτάζει ενώπιον των ΗΠΑ, της ΕΕ, του ΟΗΕ είναι το θαύμα της διακυβέρνησής του. Σαν αυτά που γίνονται, επίσης, πολύ εύκολα πρώτη είδηση: τις δακρυσμένες εικόνες και τα σκηνώματα. Μόνο που αρκετές φορές, παρότι έχουν παραπλανηθεί πολλοί, αποκαλύπτεται το σκάνδαλο και οι πιστοί παύουν να προσέρχονται.