Μαρία Λογγινίδου «Η Αερόπη, ο Πιτθέας και ο Λέων», εικονογράφηση: Νανά Παπαδοπούλου, εκδόσεις Ατρειδών Κύκλος
Δύο εφηβάκια, θαρραλέα και ανδρεία, ο Πιτθέας κι η Αερόπη, που ζουν σε σπίτια έξω από την καστροπολιτεία των Μυκηνών, ανεβαίνουν στα περίφημα τείχη. Κάτι ψάχνουν σοβαρό! Μήπως «να πάρουν νερό από την πηγή για μπουγάδα»; Μήπως να βρουν το χαμένο βραχιόλι που φορούσε στο μπράτσο η Αερόπη; Μήπως το χαμένο σανδάλι του Πιτθέα; Μήπως βιάζονται να συναντήσουν μια λαβωμένη αλεπουδίτσα; Αν αργήσουν όμως να γυρίσουν σπίτι, θα τους «σκοτώσουν» οι μάνες τους. Γι’ αυτό τρέχουν. Μα σαν φτάνουν στην πύλη με τα πετρωμένα λιοντάρια, στέκονται να ξεκουραστούν. Και, ω του θαύματος! Οι τεράστιες πέτρες τρίζουν και τα μαρμαρωμένα λιοντάρια συνομιλούν. Ένα απ’ τα δυο, ο ένδοξος Λέων, πλησιάζει τα έντρομα παιδιά. Όχι, δεν θα τα φάει. Άλλωστε δεν πεινά και είναι κοκαλιάρικα. Άσε που ανησυχεί μην γίνει τα δερματάκι του βελέντζα, φλοκάτη ή κάπα. Υπήρχαν βέβαια από την εποχή του Χαλκού οικολογικές ανησυχίες όπως και ιστορικοί προβληματισμοί. Ο Λέων, για παράδειγμα, θεωρεί τον Περσέα προληπτικούλη, μιας και είδε θεϊκό σημάδι όταν ο μύκης του σπαθιού του έπεσε πάνω στον μύκητα, σε κάτι μανιτάρια δηλαδή. Γι’ αυτό ίδρυσε εκεί την πόλη, τις Μυκήνες. Και το λαλίστατο λιοντάρι συνεχίζει με εξαιρετική ευφράδεια για σαρκοβόρο ζώο την ιστορική ενημέρωση.
Η συγγραφέας Μαρία Λογγινίδου γράφει με χιούμορ, ζωντάνια και με ευφυείς αναγωγές στο παρόν, ένα ελκυστικό ανάγνωσμα για παιδιά κι εφήβους. Χαριτωμένοι αναχρονισμοί διανθίζουν τη γλώσσα του κειμένου –«θεωρούσε λίγο πασέ τη μανία του άνδρα με τα θεϊκά σημάδια» – και διαχρονικές αδικίες τονίζονται – ξανά φόρος στον λαό. Δεν αντέχουν πια, όλο φόρους πληρώνουν, θα ξεσηκωθούν. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου το κείμενο γίνεται θεατρικό κι οι ήρωες ξεδιπλώνουν όλο το ταμπεραμέντο τους. Υποστηρίζουν εργασιακά δικαιώματα «να κάνουνε λέει σωματείο οι εργαζόμενοι κύκλωπες», φεμινιστικές διεκδικήσεις –«την περίμεναν κάτι ασημικά να τρίψει και (…) κατέβηκε από το συννεφάκι με τα όνειρα»– μα και δυστυχώς επίκαιρα και διαχρονικά αντιπολεμικά αιτήματα – «θαύμαζε (…) τις πόλεις τους, τα όπλα τους, τις κατασκευές τους, τους στρατούς τους (…) μάταια».
Στην εικονογράφηση που όλα τα αποτυπώνει, από τα ολόχρυσα ενώτια της Ανδρομέδας ως την κούραση στο προσωπάκι του κύκλωπα Βρόντη, η εξαιρετική Νανά Παπαδοπούλου.
Μαριανίνα Κριεζή «Ο Καραμυτόγκας», εικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα, εκδόσεις Αιώρα
Είναι ένας τύπος που τον λένε Καραμυτόγκα, χάριν της εντυπωσιακής μυτούλας του. Μιαν άνοιξη, λοιπό, σαν τώρα, καλή ώρα, τον έπιασε η προκοπή. Μια και δυο, έφυγε απ’ τα Πατήσια με το κίτρινο βαν του κι ανέβηκε σε ένα ψηλό βουνό όπου σε μια καθαρή, κρυστάλλινη πηγή έπλυνε το μπουφάν του με τα μπλε και κόκκινα καρό. Κι έτσι ξεκίνησαν όλα. Διότι το μπουφανάκι ξέβαψε. Όλα τα καρό ξεχύθηκαν στο νερό. Το σπανάκι βάφτηκε μπλε. Το ίδιο και τα καρότα. Ο λαγός που ήπιε νερό έγινε καρό. Τα βατράχια φόρεσαν καρό μαγιό. Μα και στο χωριό έβγαινε το μέλι μπλε, η μυτζήθρα κόκκινη και καρό η μουσταλευριά. Μέχρι και στο Χαϊδάρι, που πήγε το στάρι, που ποτιζόταν στο χωράφι, που έφτασε στο φούρνο του έκπληκτου φουρνάρη, μπλε με κόκκινο βγήκε το ψωμί. Χαριτωμένα τα καρουδάκια, μα ως πού θα φτάσουν, βρε παιδάκια;
Σε μια υπέροχη, χρωματιστή ιστορία, με ρίμα κι ομοιοκαταληξία, μάς παρασύρει η αγαπημένη Μαριανίνα Κριεζή. Η μόλυνση του νερού είναι το θέμα της. Διότι, όοοοοχι! δεν είναι το νερό παντού και πάντα καθαρό. Και το βιβλίο αυτό λέει πως ο Καραμυτόγκας φταίει. Αυτός ο αφελής τυπάκος, ενδεχομένως εν αγνοία του, χρησιμοποιεί το νερό άσκεφτα και το μολύνει. Ταξιδεύουμε με το ποτάμι, απ’ τις πηγές ως τις εκβολές του, γινόμαστε βροχή και θάλασσα γαλανή. Ρυπαρά, όμως, όλα. Η φύση εκδικείται και δεν γλιτώνουν ούτε αυτοί που προκαλούν τη ζημιά. Πολλές φορές κυρίως αυτοί την πληρώνουν σαν τον Καραμυτόγκα που έπεσε καρό σταγόνα στην όμορφη μυτούλα του. Κι αν είναι αργά για καρό δάκρυα μετάνοιας του φταίχτη, ποτέ δεν είναι αργά για να συνειδητοποιηθούμε και, με όποιον τρόπο, να σταματήσουμε την κλιματική κρίση και τους Καραμυτόγκες του κόσμου τούτου που την προκαλούν.
Έτσι, δίχως ίχνος διδακτισμού, η οικολογική αφύπνιση ολοκληρώνεται. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2015. Τα καλά βιβλία, όπως, είναι πάντα επίκαιρα.
Στην εκφραστικότατη, γεμάτη χρώματα εικονογράφηση, η επίσης αγαπημένη, μεγάλη κυρία των εικαστικών και της λογοτεχνίας, Σοφία Ζαραμπούκα.
Ντέιβιντ Άλμοντ «Ο καινούργιος», εικονογράφηση: Μάρτα Άλτες, εκδόσεις Πατάκης
Μια συνηθισμένη βαρετή Δευτέρα πρωί στο σχολείο που ανόρεχτα μουγκρίζαμε «ειαουια», η κ. Χούλιχαν, με το πράσινο κοστούμι και τις καλογιαλισμένες μπότες, μάς παρουσίασε στην τάξη τον καινούργιο συμμαθητή μας. Χλωμός ήτανε ο Τζωρτζ με γαλάζιο πουκάμισο κουμπωμένο ως πάνω, ξανθός με μαλλιά «πατικωμένα με τη βούρτσα». Θαμπά είναι τα μάτια του και η χειραψία του κρύα και η φωνή του ανέκφραστη. Όχι ότι μιλάει και πολύ! Πάντως είναι καλός στο ποδόσφαιρο, σπουδαίος καλλιγράφος και ατσίδας στα μαθηματικά. Απαντά ολόσωστα σε όλα δίχως να παίζουν τα βλέφαρά του και το στόμα του ίσα που κινείται. Κι όταν αναφέρονται στη θάλασσα, αντί να ονειρεύεται τα ταξίδια μας λέει τον ορισμό στην εγκυκλοπαίδεια, τύπου «μια υδάτινη επιφάνεια» κι άλλες κουλαμάρες. Όταν ήρθε σπίτι μας, έφαγε πειθήνια το κατάστεγνο κέικ του, υπό την επίβλεψη της μις Κρύσταλ, μα χάιδεψε με αγάπη τον Κόσκα τον γάτο μου. Κι ας μην είναι, λέει, έτοιμος να έρθει σε επαφή με τα ζώα. Πολύ καταπιεσμένος είναι ο έρμος ο Τζορτζ. Μα εμείς τον αγαπήσαμε και θα τον βοηθήσουμε να γίνει σκανταλιάρικο παιδί σαν κι εμάς κι όχι να φέρεται σαν ρομποτάκι…
Ο Ντέιβιντ Άλμοντ, βρετανός και πολυβραβευμένος συγγραφέας για παιδιά, γράφει ένα ανάγνωσμα επιστημονικής φαντασίας που πατάει γερά στην πραγματικότητα. Γλαφυρά μα με αμεσότητα, αναδεικνύει την κοινωνία των εφήβων στο σχολείο και στη γειτονιά. Παιδιά καθημερινά, λαϊκά και συναισθηματικά, που αγαπούν και αγαπιούνται. Αποδέχονται τους διαφορετικούς ανθρώπους με συντροφικότητα και διάθεση να μοιραστούν τις χαρές της ζωής, καχύποπτοι σε όσους σοβαροφανείς μποϊκοτάρουν τις εγκάρδιες σχέσεις. Ακόμα κι αν ο ένας πόλος της σχέσης είναι μηχάνημα. Εμπνέουν και σ’ αυτό ζωή, το παρασέρνουν σε δρομάκια με κερασιές, σε «λιμνούλες με νούφαρα και γυρίνους, στη ζωή, το θαύμα του σύμπαντος».
Μπράβο Τζορτζ, τα λέμε μπρο! Παιδιά σαν κι εσάς θ’ αλλάξουν τον κόσμο.