Ένας σκληρός, αδυσώπητος, αδελφοκτόνος πόλεμος εξελίσσεται στην καρδιά της Ευρώπης πάνω από 100 ημέρες. Ενώ συνεχίζονται οι πολεμικές συγκρούσεις είναι παρακινδυνευμένο να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την μεταπολεμική κατάσταση. Είναι πιο σωστό να αναλυθεί η υπάρχουσα κατάσταση και να εξαχθούν κατά προσέγγιση τα ενδεχόμενα μεταπολεμικά σενάρια.
Τρεις διαδοχικοί στόχοι της Ρωσίας
Η Μόσχα έχει θέσει τρεις στόχους: 1) κατάληψη ολόκληρων των περιφερειών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ (Ντονμπάς), 2) κατάληψη όλου του νότιου τμήματος, αποκλείοντας την Ουκρανία από τη Μαύρη Θάλασσα, 3) περικύκλωση και κατάληψη της περιοχής του Χαρκόβου. Η υλοποίηση των στόχων θα εξαρτηθεί από την πορεία των πολεμικών συγκρούσεων και από τις διπλωματικές πρωτοβουλίες που θα αναληφθούν. Η Ρωσία απειλεί ότι αν καταληφθεί άμεσα το Ντονμπάς και η Ουκρανία δεν αποδεχθεί τους όρους της, θα προχωρήσει στην υλοποίηση του δεύτερου και του τρίτου στόχου. Κανένας βέβαια δεν μπορεί να μαντέψει τις ρωσικές βλέψεις. Το Κίεβο, απ’ ότι φαίνεται, δεν είναι στους άμεσους στόχους της Ρωσίας.
Το Κρεμλίνο επιθυμεί τη μείωση της γραμμής του μετώπου και την περιχαράκωση των κατακτημένων εδαφών. Για την επίτευξη των στόχων, η Ρωσία καταστρέφει αποθήκες όπλων και στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Ουκρανίας, η οποία πλέον έχει εξαντλήσει τα αποθέματα οπλικών συστημάτων που κληρονόμησε από τη Σοβιετική Ένωση. Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, σε συνεργασία με τις δυνάμεις των αυτοαποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, κυκλώνουν και αποκλείουν τις δυνάμεις του ουκρανικού στρατού, υποχρεώνοντας τες σε άνευ όρων παράδοση.
Μεγάλα προβλήματα στον ουκρανικό στρατό
Η μεγάλη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων εξαντλεί τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Το ηθικό τους έχει πέσει αρκετά. Είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστούν οι ετοιμοπόλεμοι Τσετσένοι ή οι επαγγελματίες πολεμιστές της Βάγκνερ από τους επιστρατευμένους εφέδρους της Ουκρανίας, ακόμη και αν πλαισιώνονται από ξένους μισθοφόρους. Τελειώνουν τα όπλα και τα πυρομαχικά. Τα όπλα που έρχονται από τη Δύση εντοπίζονται και βομβαρδίζονται από τη ρωσική αεροπορία. Όσα καταφέρνουν να περάσουν δεν λειτουργούν αποτελεσματικά, λόγω λειψής εκπαίδευσης των ουκρανών στρατιωτών. Αν τα προβλήματα αυτά δεν λυθούν άμεσα, ο ρωσικός στρατός θα κερδίζει χρόνο για την επίτευξη των στόχων της Μόσχας.
Η παράταση του πολέμου δυσκολεύει την επίτευξη ειρήνης
Η πλήρης κατάληψη των περιφερειών του Ντονμπάς από τους Ρώσους μπορεί να ολοκληρωθεί άμεσα. Ήδη γίνονται βήματα για την πλήρη ενσωμάτωσή τους στη Ρωσική Ομοσπονδία. Δίνεται αφειδώς στους κατοίκους τους η ρωσική υπηκοότητα, περνάνε στις συναλλαγές με ρούβλια και ιδρύονται υποκαταστήματα ρωσικών τραπεζών. Είναι όμως δύσκολο να υπολογιστούν τα εδάφη που θα προσαρτηθούν. Ήδη υπό ρωσική διοίκηση είναι η Χερσών, η Μελιτόπολη και το Νότιο τμήμα του Ζαπορόζιε που δεν ανήκουν στο Ντονμπάς. Όσο παρατείνεται ο πόλεμος και με την υπεροπλία των ρωσικών δυνάμεων ιδιαίτερα στην αεροπορία και το βαρύ πυροβολικό, θα συνεχίζεται η κατάκτηση ουκρανικών εδαφών. Πλέον δεν γίνεται λόγος μόνο για το Ντονιέτσκ και το Λουγκάνσκ, αλλά όλο και περισσότερο αναφέρεται από τη Μόσχα ο όρος Νοβορόσια (Νέα Ρωσία) που εκτείνεται σε όλο το νότιο-ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας. Η Νέα Ρωσία υπήρχε στην εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, από το 1721 – 1917, όταν τα εδάφη της εντάχθηκαν στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας. Είναι εύκολο να γίνει ενσωμάτωση στην Ρωσία, ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό με ποιο τρόπο, επειδή οι περιοχές αυτές είναι ρωσόφωνες και μεγάλα τμήματα του πληθυσμού είναι ρωσικής εθνότητας.
Η Ρωσία επαναφέρει το θέμα των συνομιλιών με την Ουκρανία για την υπογραφή συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και ειρήνευσης. Οι όροι που θέτει είναι πιο σκληροί, από αυτούς που έθετε τον Μάρτιο. Στην τελευταία συνάντηση των αντιπροσωπειών Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν διαρροές ότι η Μόσχα ήταν έτοιμη να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις περιοχές Χερσών και Ζαπορόζιε, αν το Κίεβο συμφωνούσε με τις ρωσικές θέσεις για το Ντονμπάς, την Κριμαία και την ουδετερότητα της Ουκρανίας. Πλέον, η Ρωσία δεν σκοπεύει να αποχωρήσει από τις δύο περιοχές. Αντίθετα αν δεν γίνουν αποδεκτοί οι νέοι όροι, θα συνεχίσει τον πόλεμο και την κατάκτηση νέων ουκρανικών εδαφών. Το Κρεμλίνο θέτει το εκβιαστικό δίλλημα: ή θα συμφωνήσετε και θα γίνει κατάπαυση του πυρός ή θα συνεχιστεί ο πόλεμος σε βάθος χρόνου και θα συνεχιστεί η διχοτόμηση ή η τριχοτόμηση της Ουκρανίας. Ήδη ακούγονται σενάρια τριχοτόμησης μεγάλου τμήματος ουκρανικών εδαφών μεταξύ Ρωσίας, Πολωνίας και Ουγγαρίας.
Οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται προς το παρόν για τη λήξη του πολέμου. Η Ουάσινγκτον έχει οικονομικό όφελος από την αύξηση των τιμών των υδρογονανθράκων και από τον εντεινόμενο ανταγωνισμό των εξοπλισμών. Σύντομα όμως θα τεθεί το δίλημμα: ή θα υπογραφεί συμφωνία ειρήνης ή θα βαθύνει η παγκόσμια οικονομική κρίση. Αν όμως ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της Ρωσίας, οι ΗΠΑ θα απωλέσουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία τους και θα διαταραχθεί η σημερινή κατάσταση πραγμάτων, γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά.