«Αυτή η ημέρα είναι αναμφίβολα ιστορική, είναι ιστορία που γράφουμε
αυτήν τη στιγμή, για την Κολομβία, τηΝ Λατινική Αμερική, τον κόσμο, μια νέα ιστορία … μια πραγματική αλλαγή»
Γκ. Πέτρο, από την πρώτη του ομιλία στη Μπογκοτά (20.6.2022)
Νέος πρόεδρος με 50,5% εκλέχτηκε ο Γκουστάβο Πέτρο, αντάρτης στα νιάτα του σε γκεβαρική οργάνωση, πρώην δήμαρχος της Μπογκοτά και γερουσιαστής. Αντιπροεδρίνα η Μάρσια Μάρκες, η πρώτη αφροκολομβιανή που αναλαμβάνει αυτό το αξίωμα, φεμινίστρια και ακτιβίστρια κατά των καταστροφικών εξορύξεων. Ο μεγαλοεπιχειρηματίας Ροδόλφο Ερνάντες ή ο κολομβιάνος Τραμπ έφτασε στο 47,3%. Η συμμετοχή ανέβηκε στο 57,9% !
Η συνέχιση δολοφονιών πρώην ανταρτών και ηγετικών στελεχών κοινωνικών οργανώσεων στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου (στους 90 έφτασε ο αριθμός τους το 2022), οι απειλές για δολοφονία του Πέτρο, η διάχυση του φόβου για τα δεινά που θα προκαλέσει ενδεχόμενη νίκη της αριστεράς και από την πλειονότητα των ΜΜΕ και πολλών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σενάρια για κάποιας μορφής πραξικόπημα, είχαν προκαλέσει ανησυχία και αγωνία. Σ’ αυτό το κλίμα, βαθιά ανακούφιση και ανείπωτη χαρά προκάλεσαν η γρήγορη αποδοχή του αποτελέσματος και τα συγχαρητήρια στον Γ. Πέτρο για τη νίκη του από τον ηττημένο Ρ. Ερνάντες και τον απερχόμενο πρόεδρο Ι. Ντούκε, αλλά και το ..πράσινο φως που έδωσε ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), το κακόφημο φερέφωνο των ΗΠΑ στην περιοχή. Μέχρι και οι «αγορές» ..περίμεναν την Τρίτη για να αντιδράσουν.
«Ναι, τα καταφέραμε»
Η Δευτέρα 20 Ιουνίου ήταν μια μέρα γιορτής σε όλη την Κολομβία για τη νίκη που ήλθε μετά από 214 χρόνια και μετά από πολύχρονους και πολύμορφους αιματηρούς αγώνες από παλιότερες και νεότερες γενιές. Χρειάστηκε και τη μαζική και επίμονη εξέγερση του 2019-2021 που πρωτοστάτησε η νέα γενιά. Ήταν πράγματι «η ημέρα των δρόμων και των πλατειών», όπως έγραψε στο πρώτο του τουίτερ την Κυριακή το βράδυ ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος που αναλαμβάνει τυπικά τα καθήκοντά του στις 7 Αυγούστου.
Στη Μπογκοτά η γιορτή της νίκης πραγματοποιήθηκε στο κατάμεστο στάδιο Μοvistar Arena με ομιλίες του προεδρικού δίδυμου. Μεγάλο το πλήθος στους δρόμους γύρο από το στάδιο, μεγάλο και το πάθος για την αλλαγή και ανείπωτη η χαρά. Θα επανέλθουμε αναλυτικά στις σημαντικές ομιλίες για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της χώρας και των λαών της.
«Για μια ζωή ειρηνική και με αξιοπρέπεια»
Καταρχάς, ας ξεκαθαριστεί ότι στην Κολομβία η αριστερά και κοινωνικά κινήματα κατέλαβαν την κυβέρνηση και την προεδρία αλλά όχι και την εξουσία, αυτήν την κολομβιάνικη πολυπλόκαμη και δολοφονική εξουσία που ελέγχει για πολύ μεγάλη χρονική περίοδο όλους τους θεσμικούς αρμούς του κράτους (στρατός, αστυνομία, δικαιοσύνη). Με άλλα λόγια, η διαδρομή για «την πραγματική αλλαγή» θα είναι δύσβατη και θα έχει, το πιθανότερο, πισωγυρίσματα.
Παρόλο που ο σχηματισμός κυβέρνησης και οι προγραμματικές της δηλώσεις δεν έχουν ακόμα πραγματοποιηθεί, μπορούμε με τα μέχρι σήμερα δεδομένα να συνοψίσουμε το περιεχόμενο της αλλαγής σε τρεις ενότητες: ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη, σταδιακή αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής, με σταδιακή μείωση τη εξόρυξης και χρήσης πετρελαίου.
Σχετικά με την πρώτη ενότητα που αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση για την επίτευξη τουλάχιστον των στόχων της δεύτερης (κοινωνική δικαιοσύνη), έχει ήδη αποσαφηνιστεί μερικώς ο προγραμματισμός: α) τήρηση των Συμφωνιών Ειρήνης με τις FARC (2016) που, όμως, συνεπάγεται και την αγροτική μεταρρύθμιση στην οποία αντιτίθενται σθεναρά οι γαιοκτήμονες που διαθέτουν ένοπλες ομάδες που δρουν ανενόχλητες στην ύπαιθρο β) επανέναρξη του διαλόγου που διακόπηκε το 2018 και Συμφωνία Ειρήνης με το δεύτερο σε μέγεθος ιστορικό αντάρτικο (ΕLN), το οποίο ήδη δήλωσε ότι ελπίζει να συνεχιστεί ο διάλογος με τη νέα κυβέρνηση και γ) συμφωνία ειρήνης με τους διαφωνούντες των FARC που συνεχίζουν τη δράση τους. Η ειρήνευση, όμως, δεν περιορίζεται στις συμφωνίες με τις αντάρτικες ομάδες, αλλά αφορά π.χ και στις ένοπλες – δολοφονικές ομάδες των ναρκοεμπόρων, το μεγαλύτερο αγκάθι.
Αξίζει να επισημανθεί ότι α) στην πρώτη του ομιλία ο Πέτρο ανακοίνωσε την αναδιάρθρωση των σωμάτων ασφαλείας και την άμεση διάλυση του ειδικού σώματος αντιμετώπισης διαδηλώσεων (ESMAD) και β) η φ. Μάρκες θα αναλάβει το νέο υπουργείο Ισότητας για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των θυμάτων της ένοπλης σύγκρουσης.
Οι αντιδράσεις των διεθνών «αγορών»
Μια μικρή άνοδος του δολαρίου το πρωί της Τρίτης μετά τις εκλογές δημιούργησε ανησυχία και φόβο. Ωστόσο, μέχρι το βράδυ η κατάσταση σχεδόν ομαλοποιήθηκε, μετά και από εκκλήσεις «έγκυρων διεθνών αναλυτών» για ψυχραιμία και αναμονή τουλάχιστον μέχρι την ανακοίνωση του υπουργού οικονομίας και της οικονομικής ομάδας (όπως έγινε και στην Χιλή μετά τη νίκη του Γ. Μπόριτς). Έχει ήδη φανεί ότι ο Πέτρο θα ακολουθήσει την τακτική Μπόριτς στη στελέχωση του υπουργείου Οικονομικών.
Στην προγραμματική θέση του Ιστορικού Συμφώνου για αλλαγή ενεργειακής πολιτικής με βασικό στοιχείο τη σταδιακή μείωση εξόρυξης και χρήσης πετρελαίου, το χρηματιστήριο απάντησε, όπως ήταν αναμενόμενο, με πτώση 11% της μετοχής της δημόσιας επιχείρησης πετρελαίου (Ecopetrol). Πτώση της μετοχής τους είχαν επίσης και καναδικές επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Κολομβία στον ίδιο τομέα.
Πρώτες διεθνείς κινήσεις του νέου προέδρου
Ο Πέτρο, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά, ανακοίνωσε ότι επικοινώνησε με την κυβέρνηση της Βενεζουέλας για την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων και κυρίως για το άνοιγμα των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών και ομαλοποίηση της διακίνησης εμπορευμάτων. Τα σύνορα παραμένουν κλειστά 7 χρόνια με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα στις συνοριακές περιοχές και των δύο χωρών. Επικοινώνησε επίσης την Τρίτη το απόγευμα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ και γνωστοποιήθηκε ότι συμφώνησε με την τήρηση της Συμφωνίας Ειρήνης με τις FARC!
Οι λαοί της Κολομβίας και ιδιαίτερα η νεολαία φαίνεται να είναι αποφασισμένοι να υπερασπιστούν τη νίκη τους και αν χρειαστεί να ξαναγεμίσουν δρόμους και πλατείες. Αυτοί και αυτές είναι η ελπίδα για το ξεπέρασμα των δυσκολιών που νωρίτερα ή αργότερα θα συναντήσουν στο μακρύ δρόμο για την «πραγματικά αλλαγή».