Ευγενία Μπογιάνου «Αυτές», εκδόσεις Πόλις, 2022
Η συγγραφέας Ευγενία Μπογιάνου στα 24 διηγήματά της γράφει για τις σχέσεις γιαγιάς και εγγονής, συμμαθητριών, ζευγαριού, μητέρας-κόρης, ενώ δεν παραλείπει να εμβαθύνει, κάθε φορά, στην ψυχοσύνθεση της ηρωίδας της. Οι γυναίκες, γύρω από τις οποίες περιστρέφεται η δράση, δεν έχουν ονόματα απαραίτητα, αλλά χαρακτηριστικά κεφαλαία, όπως ο Κ. από τη Δίκη του Κάφκα. Ώστε, διαβάζοντας την κάθε ιστορία, κάθε κεφαλαίο γράμμα, που αφορά σε ένα κρυπτογραφημένο όνομα, κεντρίζει τη φαντασία μας και αναπτύσσει ένα διάλογο ανάμεσα στη συγγραφέα και τους αναγνώστες, ποιο όνομα θα μπορούσε να υποδηλώνεται σε σχέση με το θέμα του εκάστοτε διηγήματος αλλά και το κυρίαρχο συναίσθημα.
Φαίνεται πως η φορμαλιστική επιλογή των κεφαλαίων για τα γυναικεία πρόσωπα της Μπογιάνου ενσωματώνεται στον αισθητικό μινιμαλισμό ούτως ώστε Αυτές να εμπλουτίζουν τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία με την αλήθεια ενός πολυγλωσσισμού, οι πηγές του οποίου συναντιούνται στην πολύπλευρη αποτύπωση της γυναικείας φύσης. Πρόκειται εν τέλει για ένα αφήγημα της μεταβίας που εξετάζεται ως βιοηθικό φαινόμενο της ανθρώπινης κοινωνίας, το διακύβευμα της οποίας εμφανίζεται ως σύστοιχο ζητούμενο, τηρουμένων των αναλογιών και των αντηχήσεων σε ζωή και λογοτεχνία.
Μολονότι τα διηγήματα είναι μικρής έκτασης, δεν αποποιούνται τον προβληματισμό για την κοινωνική θέση των γυναικών. Τουναντίον, στηρίζουν τις θεωρίες περί φύλου και ταυτότητας, προάγοντας τον διάλογο σε θέματα κοινωνικής ευαισθησίας και δράσης. Η γραφή της Μπογιάνου χτίζει δυνατές εικόνες, παραστατικές μορφές, ενώ σε αρκετά από τα διηγήματα το τέλος γράφεται με αίμα, δομικό στοιχείο που εξιστορεί την απόλυτη, αδίστακτη, άφοβη γυναικεία φύση και ελευθερία.
Ειδικότερα, τα αρχικά κεφαλαία γράμματα για τις γυναίκες της συλλογής διηγημάτων θα μπορούσαν να αφορούν σε ένα μόνο γυναικείο υποκείμενο, σε μία γυναίκα στα στάδια της ζωής της. Καθώς το «στάδιο» εγκυμονεί αγώνα, ομοίως και αυτή η γυναίκα των διαφορετικών σταδίων αγωνίζεται σε όλα τα μέτωπα και με όλους τους δυνητικούς εχθρούς της. Είναι μια υπεργυναίκα ενός μύθου για το θηλυκό, η εξουσία του οποίου διαμορφώνει ολοκληρωτικό χαρακτήρα στη γλώσσα.
Συνοψίζοντας, πίσω από τις λέξεις της Ευγενίας Μπογιάνου ερχόμαστε να ανακαλύψουμε τα θραύσματα από παραστάσεις της καθημερινότητας με θύματα ή θύτες γυναίκες. Παρακολουθούμε το χρονικό της άγριας γυναικείας φύσης από την παιδική ως την ώριμη ηλικία, ενώ τίθενται τα ιδεολογικά θεμέλια, τι σημαίνει να είσαι γυναίκα και να πράττεις με άξονα την αντισυμβατική ελευθερία. Κάθε στιγμή της αφήγησης σχετίζεται και αναπτύσσει έναν διάλογο με τη γυναικεία ταυτότητα και τις προεκτάσεις της στο πρόταγμα της προόδου στην ανθρώπινη κοινωνία.